Borkowo

Stan obecny

Park - prawdopodobnie własność J.S.T. ew. ANR

Historia

Dwór z poł. XIX w.
Borkowo to wieś leżąca 10,5 km na płd.-wschód od Niemicy. Znana była już w średniowieczu, a pierwsza wzmianka pisana pochodzi z 1267 r. Począwszy od XV w. były to dobra lenne rodziny von Natzmer. Na pocz. XVIII w. właścicielem folwarku w B. był Oltwig von Natzmer. Po jego śmierci wieś tę (i zapewne wiele innych) odziedziczyła jego siostra Barbara Sophie von Stojentin. Ta w 1682 r. wyszła w Warcinie (Varzin) za Casimira von Glasenapa i miała z nim syna Caspara. Cztery lata później ponownie wyszła za mąż, za Caspara Otto von Podewilsa, z którym miała syna Adama. Nie mieszkali w Borkowie, które było tylko podrzędnym folwarkiem. Po jej śmierci w 1719 r. wieś wróciła w ręce von Natzmerów i znajdowała się w ich posiadaniu do lat 20. XX w. Dwór oraz park powstały ok. połowy XIX w.; w tamtym czasie wieś składała się z folwarku w płd. części i ulicówki na płn.-zach od niego. Pod koniec XIX w. doszła kolejna droga z zabudowaniami, tworząc wraz z drogą już istniejącą układ owalnicowy, rozciągnięty w kier. W-E. W tamtym też czasie na płn.-wschodnim krańcu B. założono cmentarz ewangelicki. Po wschodniej stronie drogi dzielącej wieś w osi N-S wybudowano linię kolejową, a dworzec znajdował się mniej więcej na wysokości dworu. Prowadziła do niego alejka pomiędzy zabudowaniami podwórza gospodarczego. Linię tę rozebrano w okresie powojennym.
W 1928 r. 750-hektarowe dobra kupiło Towarzystwo Kupieckie ze Sławna. Zarządcą częściowo rozparcelowanego majątku został H. Stolzenburg, zaś część ziemi nabył weterynarz dr Paul Kosanke, który założył tu gospodarstwo hodowlane. W okresie międzywojennym we wsi działało kilku rzemieślników, była gospoda oraz szkoła, zaś ostatnim nauczycielem niemieckim był Erich Lemke. Majątek w latach 40. specjalizował się w uprawie ziemniaków odmiany Merkury oraz łubinu żółtego. Produkty te znane były i rozprowadzane na całym Pomorzu.
W Borkowie bywał też Derk Steggewentz (syn sławieńskiego weterynarza), który po wojnie osiadł w miasteczku Rinteln w Dolnej Saksonii. Dzięki niemu po przemianach politycznych w Polsce, na pocz. lat 90. XX w., rozpoczęła się współpraca między tym niemieckim miastem a Sławnem.
Wieś została wyzwolona przez wojska radzieckie w marcu 1945 r. Po 1950 r. na bazie dawnego majątku założono Państwowe Gospodarstwo Rolne, zlikwidowane ustawowo na pocz. lat 90. XX w. przez rząd Jana Krzysztofa Bieleckiego. Dwór w latach powojennych został rozebrany. Później gospodarstwo przejęte przez AWRSP także popadło w ruinę.
Źródła:
Sroka Jan "Słownik historyczny wsi powiatu sławieńskiego", Sławno 2014;
Portal Gedbas Genealogy;
Opis i analizy przestrzenne na podst.:
Geoportal;
Mapster:
6972 @ Topographische Karte 1:25 000 (Meßtischblatt) cz. wsch. (Ostdeutschland) /1870 - 1945/
- plik mapy: 1765_Zirchow_agronomische_1897.jpg
Fot. archiwalna: Rudolf Muchow, Pałac w Borkowie, litografia, 1924
Wszystkie prawa zastrzeżone!

Opis

Dwór (nazywany również pałacem) wybudowany był na niewielkim wzniesieniu w płn. części parku. Był to budynek piętrowy, nakryty wielospadowymi dachami, z wejściem poprzedzonym werandą, skierowanym najprawdopodobniej na południe.

Park

Park z poł. XIX w. o pow. 3,115 ha (mierząc wg granic z 1937 r. wraz ze stawem w płn. części). Obecnie trudno rozgraniczyć zdziczały park od otaczających go drzewostanów naturalnych, lasu, etc. Od płn. park ograniczony był lokalną drogą, od wschodu zabudowaniami dworskimi, południa - polną drogą i od zach. - podmokłą łąką.

Inne

We wsi grobowce megalityczne (dolmeny) sprzed 5 tys. lat
Relikty cmentarza ewangelickiego

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011