Warszawa - Pałac Blanka

Stan obecny

Pałac Blanka był pierwszym budynkiem odbudowanym po zniszczeniach wojennych w Warszawie, gdzie siedzibę otrzymał Wojewódzki Konserwator Zabytków, a dziś jest tu Ministerstwo Sportu i Turystyki.

Historia

Pałac (ul. Senatorska 14) został wybudowany dla Filipa Nereusza Szaniawskiego ? starosty kąkolewnickiego i bolesławskiego wg projektu Szymona Bogumiła Zuga w latach 1762-1764. W architekturze budowli zakorzenionej jeszcze w epoce późnobarokowej widoczne są już pewne akcenty klasycystyczne występujące równolegle z motywami barokowymi i rokokowymi w warstwie dekoracji. Struktura przestrzenna pałacu sięga rodowodem paryskim rezydencjom podmiejskim z I połowy XVIII wieku, na podobieństwo których do korpusu głównego umieszczonego w głębi dziedzińca dostawiono niższe oficyny boczne ujmujące bramę w linii ulicy. Przez przelot bramny widoczny jest jedynie wieloboczny ryzalit korpusu nakryty łamanym dachem i zwieńczony trójkątnym szczytem z rokokowym kartuszem.

W roku 1776 pałac przeszedł w posiadanie Aleksandra Soldenhoffa ? generała wojsk koronnych. Rok później rezydencja należała już do znanego bankiera warszawskiego Piotra Blanka. Nowy właściciel był inicjatorem gruntownej przebudowy wnętrz, którą prowadził Jan Chrystian Kamsetzer albo Szymon Bogumił Zug. Co do tego historycy sztuki nie są zgodni. Wnętrza zyskały klasycystyczną szatę. Westybul prowadzący na klatkę schodową w poziomie parteru dekorowany był czterema kolumnami doryckimi. Na piętrze mieściły się sale reprezentacyjne w układzie amfilady z najpiękniejszą salą "muszlową" na planie owalnym w ryzalicie frontowym. Wnętrza przepełnione były bogactwem dzieł sztuki.

W roku 1797 po śmierci Blanka pałac drogą licytacji przeszedł w posiadanie Michała Budziszewskiego, który rozpoczął przebudowę wnętrz na lokale mieszkalne. W 1826 roku budynek był już własnością jego córki Józefy zamężnej z Kazimierzem Szepietowskim. W 1853 roku pałac należał już do ich córki Adelajdy zamężnej z Aleksandrem Kiersnowskim. W 1863 roku pałac został skonfiskowany przez władze carskie i przez dwa lata użytkowało go wojsko rosyjskie oraz komisja śledcza. Powodem konfiskaty był domniemany udział właścicieli pałacu w Powstaniu Styczniowym. Po powrocie pałacu do właścicieli wymagany remont przeprowadzono jedynie w skromnym zakresie. W 1879 roku rezydencja przeszła w posiadanie Stanisławy z Kiersnowskich Wierzbickiej a w 1890 roku jej córki Marii. W 1896 roku w pałacu urzędował już magistrat warszawski. W II RP w pałacu przyjmował gości prezydent miasta. Z inicjatywy Stefana Starzyńskiego pałac przeszedł w latach 1935-1938 gruntowną restaurację prowadzoną pod kierunkiem Stanisława Gądzikiewicza przywracającą mu stan z lat świetności. Po 1939 roku w pałacu funkcjonował niemiecki urząd nadzorujący polski zarząd miasta. W trakcie powstania warszawskiego pałac został zniszczony, wcześniej jednak wyposażenie wnętrz zostało zagrabione przez Niemców i wywiezione. 4 sierpnia 1944 roku w pałacu zginął żołnierz AK i poeta Krzysztof Kamil Baczyński. Po wojnie zabytek został odbudowany wg projektu Elżbiety Trembickiej.