Warszawa - Pałac Krasińskich (Rzeczypospolitej)

Stan obecny

Dobrze zachowany. Od 2014 poddawany renowacji w ramach projektu \\\"Konserwacja i rewitalizacja Pałacu Krasińskich (Pałacu Rzeczypospolitej) w Warszawie - europejskiego dziedzictwa kulturowego XVII wieku\\\" .
W chwili obecnej budynek należy do Biblioteki Narodowej. Znajduje się w nim ocalałe ok. 5% z liczącej 40 tysięcy rękopisów Biblioteki Załuskich i Muzeum Polskiego w Rapperswilu, księgozbiór Biblioteki Wilanowskiej, a także inne zebrane później stare druki i zbiory graficzne. Na uwagę zasługują zwłaszcza bezcenne iluminowane polskie i zagraniczne średniowieczne manuskrypty. Znajduje się tam również zbiór tematyczny poświęcony okresowi Wielkiej Emigracji (1831–1883) i pamiątki piśmiennicze po Cyprianie Kamilu Norwidzie.

Historia

Pałac wzniesiono w stylu barokowym w latach 1677–1695 dla wojewody płockiego Jana Dobrogosta Krasińskiego, a autorem jego był architekt Tylman z Gameren. Budowę rozpoczęto wiosną 1677 i do 1682 gotowy był w stanie surowym korpus główny. W marcu 1699 roku w czasie karnawału na balu w pałacu brał udział król August II Mocny, a następnie odbyła się w nim uroczystość z okazji podpisania pokoju w Karłowicach. Dekorowanie wnętrz przerwała III wojna północna i obrabowanie pałacu przez Szwedów w 1702 roku. Po śmierci Dobrogosta pałac przeszedł w 1717 roku na własność jego wnuka starosty opinogórskiego Błażeja Krasińskiego. W 1763 roku jedynym właścicielem stał się biskup kamieniecki Adam Krasiński. W dniu 5 grudnia 1765 pałac został zakupiony przez Rzeczpospolitą na siedzibę Komisji Skarbowej Koronnej i wtedy też przeprowadzono remont i ostatecznie zakończono dekorowanie wnętrz wg projektu Jakuba Fontany. Od tej pory nosił nazwę pałacu Rzeczypospolitej. W 1766 Ogród Krasińskich udostępniono publiczności. W grudniu 1782 roku pałac spłonął. Po pożarze, który strawił dużą część wnętrza, pałac został do grudnia 1783 roku odbudowany według projektu Dominika Merliniego. Podczas tych prac pokryto dach blachą w miejsce dachówki i zlikwidowano lukarny w elewacjach bocznych[1]. W 1796 wyłożono w nim księgi do złożenia podpisów poddańczych po hołdzie oddanym królowi Prus Fryderykowi Wilhelmowi II. W dobie Królestwa Polskiego odbywały się tutaj w latach 1827–1828 posiedzenia sądu sejmowego. W 1835 pałac został odnowiony po uszkodzeniach z czasów walk powstałych w trakcie powstania listopadowego. W okresie poprzedzającym powstanie styczniowe w 1861 roku w pałacu mieszkał naczelnik rządu cywilnego Aleksander Wielopolski. W latach 1917–1939 był siedzibą Sądu Najwyższego a jego oficyna Sądu Okręgowego[ W 1929 roku przeprowadzono restaurację pałacu. We wrześniu 1939 roku pałac został uszkodzony. W dniu 27 sierpnia 1944 podczas powstania warszawskiego pałac został zbombardowany przez samoloty niemieckie, w wyniku czego zginęło 27 powstańców batalionu Parasol. W wyniku walk w ruinach w ciągu następnych dni pałac został prawie całkowicie wypalony. Po wojnie zniszczenia budynku oszacowano na 85%. Odbudowę rozpoczęto w 1948 według projektu Mieczysława Kuźmy i Zbigniewa Stępińskiego i ukończono ją w 1961. W 1958 budynek został przejęty przez Bibliotekę Narodową.

Opis

Pełna historia pałacu, wraz ze zdjęciami historycznymi, dostępna na stronie Biblioteki Narodowej: http://bn.org.pl/palac/historia-palacu

Inne

Ogród, pocz. XVIII, 1891-95 r., nr rej.: 256/3 z 1.07.1965

Ogród pochodzi z czasów wcześniejszych niż sam pałac, wg badań St. Mossakowskiego.