Winnica

Stan obecny

Całość pomimo, że jest w zaawansowanej ruinie wygląda imponująco.
Do środka niestety wejść nie można, ale przez pozbawione szyb okna można zauważyć wewnątrz resztki bogatej dekoracji ściennej.
W trakcie II wojny światowej zabudowania pocysterskie uległy uszkodzeniom
Po 2WŚ elementy grangii stanowiły własność lokalnego PGRu i ulegały postępującemu niszczeniu .
Do dnia dzisiejszego zachowały się zabudowania mieszkalne i gospodarcze, m.in. dom zakonników z XVIII w. (w ruinie), budynki gospodarcze, mieszkalne, kuźnia oraz ruiny ogrodowego belwederu .

Historia

Grunty, na których powstała Winnica, podobnie jak pobliska wieś Słup, w 1177 r. zostały przekazane przez Bolesława Wysokiego (za przyzwoleniem Mieszka III Starego) zakonowi cystersów z Lubiąża .
Grangia (folwark klasztorny )która tutaj powstała stała się jednym ze znaczniejszych ośrodków życia gospodarczego w posiadłościach cystersów lubiąskich. Ich zasięg wytyczały wówczas rzeki Kaczawa i Nysa Szalona.
Rzeki te miały szczególne znaczenie dla cystersów, bowiem obie wypływały z ich dóbr i również obie kończyły swój bieg w pobliżu granic ich posiadłości.
Cystersi czerpali swe dochody głównie z rent naturalnej i pieniężnej pobieranej od ludności chłopskiej.
Początkowo prowadzili też własną gospodarkę opartą na pracy konwersów, czyli członków konwentu, ale bez pełni praw zakonnych, później grangia opierały się na pracy najemnej, a konwersi stawali się zarządcami kierującymi ich działalnością.
Centralnym punktem takiego folwarku był spichlerz, w którym gromadzono zbiory z pól oraz uzyskiwane od okolicznej ludności daniny.
Przy spichlerzu budowano zagrody dla zwierząt gospodarczych i ogród warzywny.
Cały teren otoczony był murem, a wokół rozpościerały się uprawne pola i łąki.
Grangie nie mogły być oddalone od klasztoru dalej jak o dzień drogi.
W 1202 r. książę Henryk I Brodaty ufundował tu cystersom oddzielny folwark - grangię, zaś w 1217 r. przy folwarku powstała osada wiejska, która w 1316 r. została odkupiona od Bolesława III Rozrzutnego przez opata lubiąskiego Rudolfa.
Podczas wojen husyckich w XV w., Winnica, podobnie jak Słup, została spalona.
Odbudowana, swój ponowny rozkwit przeżywała w XVII i XVIII w. gdy dzięki staraniom opatów Nitschego i Brzucha powstały nowe zabudowania dworskie, a miejscowość podniesiono do rangi prepozytury klasztoru.
Po sekularyzacji majątków klasztornych na terytorium ówczesnego Królestwa Pruskiego w 1810r., do 1812 r. folwark prowadził proboszcz.
W 1812 odkupił go Carl Josef Otto.
W połowie XIX w. wieś stała się własnością Marii Luizy Pauliny Hohenzollern-Hechigen.
Posiadała wówczas pałac z parkiem, część gospodarczą, kuźnię, dwa młyny wodne, cegielnię, browar i gorzelnię.
Obecne zabudowania w Winnicy to pocysterska grangia, składająca się z budynku głównego oraz budynków gospodarczych.
Pochodzą one z XVII i XVIII wieku.
Najciekawsze z nich to kuźnia, dwukondygnacyjny budynek w kształcie litery L, budynek prepozytury, dom konwersów i pawilon ogrodowy z bramą.

Inne

W Rejestrze Zabytków jest tylko :

- dom administracji cysterskiej, XVII/XVIII, nr rej.: A/3429/1067/L z 28.12.1998
- kuznia w zespole pocysterskim, XVIII, nr rej.: A/3430/823/L z 28.12.1988