Łódź - Pałac Juliusza Heinzla

Stan obecny

Po wojnie wnętrza pałacowe adaptowano dla potrzeb biur i Urzędu Miasta. Współcześnie cały kompleks pałacowo-fabryczny jest siedzibą Urzędu Wojewódzkiego i Urzędu Miasta Łodzi.
Przed wejściem do pałacu – ustawiono w 1999r. ławeczkę z postacią Juliana Tuwima ..

Historia

Dziejową fortunę Heinzlów rozpoczął Juliusz Józef, syn Jana, tkacza cechowego, pochodzenia niemieckiego. Związek małżeński z majętną Pauliną Volkman, pozwolił mu na założenie w 1857 r. niewielkiego niezmechanizowanego warsztatu. Po kilku latach Juliusz był już właścicielem tkalni. 
Mając 52 lata był fabrykantem z imponującym przedsiębiorstwem, produkującym tkaniny wełniane. Wybudował potężny kompleks przemysłowy połączony z pałacem, w samym centrum miasta, przy głównej ulicy (na działce między ul. Dziką ob. H. Sienkiewicza a Piotrkowską). I choć wielu taki pomysł wydawał się niezbyt trafnym połączeniem, to pałac Heinzlów był miejscem odwiedzanym przez ważne osobistości i znane postaci Łodzi. 
W dalszym ciągu przedsiębiorstwo rozrastało się, tym samym podnosząc wartość majątku. Nie szczędził pieniędzy na nowe pałace, które powstały w sąsiedztwie Łodzi w Julianowie i Łagiewnikach. W wieku 57 lat zakupił od księcia saskiego posiadłości z zamkiem w Coburgu w Turyngii i tym samym stał się baronem. Odtąd jako jedyny łódzki fabrykant z tytułem szlacheckim posługiwał się dodatkowym członem do swojego nazwiska von Hohenfels.  Z inicjatywy Juliusza Heinzla powstały towarzystwa charytatywne, wspomagające starców, ubogich, kaleki. Juliusz Heinzel zmarł w 1895 r. pozostawiając kilkumilionową fortunę. Został pochowany w katolickiej części cmentarza przy ul. Ogrodowej w mauzoleum rodzinnym. Poza miejscem pochówku fabrykanta, jego żony i potomków rodu, współcześnie mauzoleum pełni funkcję kaplicy pogrzebowej. 
Po śmierci Juliusza Józefa, głównym kontynuatorem rozwoju firmy i prezesem, został Juliusz Teodor. Juliusz Teodor był m.in. prezesem komitetu budowy szpitala dla robotników, prezesem budowy kościoła katedralnego pw. św. Stanisława Kostki. Ołtarz główny katedry powstał z fundacji rodziny Heinzlów, o czym informuje napis w części ołtarza: „Dar rodziny baronów Hohenfels Heinzlów 1912”. To potwierdza jak wiele inicjatyw dla miasta, o charakterze społecznym, powstało w wyniku współpracy najbogatszych przemysłowców: Heinzlów, Scheiblerów, Herbstów. 
Od czasów I wojny zaznaczył się trudny okres dla przemysłu. Zakłady Heinzla zadłużyły się w bankach zachodnich. 
W 1922 r. zmarł Juliusz Teodor Heinzel i nie było już później w rodzinie tak sprawnego przemysłowca. Dwa lata później ogłoszona została upadłość przedsiębiorstwa. Pomimo ogromnego majątku, firma notowała ponad 12 milionowe straty. Rodzina rozproszyła się po świecie i w wielu przypadkach los jej członków jest trudny do zidentyfikowania. Nieliczni mieszkają w Łodzi, bez wpływu na losy dziedzictwa przodków. 
Współcześnie pałac jest siedzibą urzędów, inne rezydencje Heinzlów nie istnieją (pałac w parku Julianowskim) lub niszczeją w otoczeniu nieuregulowanej sytuacji prawnej (pałac w Łagiewnikach).

Opis

Pałac projektu Otto Gehliga (lub Hilarego Majewskiego) , wybudowany w 1882r. , jest frontem skierowany do ulicy Piotrkowskiej. Na tyłach pałacu znajdowała się część fabryczna. W bryle pałacowej wybijała się główna, trójkondygnacyjna część budynku. Po bokach zbudowano dwukondygnacyjne skrzydła, które od pałacu oddzielone zostały ozdobną kratą. W okresie międzywojennym bramy zlikwidowano, a miejsce po nich zabudowano piętrowymi budynkami. Obecnie gmach stanowi jedną całość. 
Na szczycie budynku umieszczono alegoryczną rzeźbę, składającą się z trzech postaci symbolizujących Wolność, Handel i Przemysł. Na frontowej fasadzie pałacu umieszczono dwa wykusze, ozdobione tralkową balustradą. Niewiele pozostało z bogatego wystroju wnętrza. Pałac w okresie świetności fabryki pełnił funkcje reprezentacyjne (na parterze mieściły się biura, zaś na piętrze salony) i mieszkalne (w oficynie i na poddaszu). Budynek przeżył w swych dziejach różnego rodzaje adaptacje.
W czasach międzywojennych ogłoszono upadłość zakładów. Budynki fabryczne i niektóre hale Syndyk Ostateczny Upadłości wynajmował różnym spółkom.

Inne

Kamienica Juliusza Heinzla – ul. Piotrkowska 106

Właścicielem posesji przy ul.Piotrkowskiej 106 był August Milde. W roku 1880 r. zmieniła właściciela, którym został Otton Diese. Juliusz Heinzel przejął nieruchomość w roku 1893. On to właśnie, rozporządzał nią przez dłuższy czas.
Dwupiętrowa kamienica została wybudowana w 1891 r. wg. projektu Hilarego Majewskiego. W okresie międzywojennym mieściły się tutaj biura zakładów jedwabniczych Fryderyka Klinge i Roberta Schulza. Oprócz nich na tej posesji prowadzili działalność m.in. Leopold Landau prowadzący dom ekspedycyjno-handlowy, redakcja i administracja wydawnictwa "Głos Polski", Leon Grzybowski prowadził salon krawiecki zaś pani Szwajcerowa salon kosmetyczny. Przed II wojną światowową, własność konsula honorowego Belgii Kazimierza Monitza i jego żony Stanisławy, oraz Janiny i Wandy Ende.
Kamienicę zbudowano w stylu neorenesansu zwieńczoną balustradą tralkową. Znajduje się w wojewódzkim rejestrze zabytków. W 1952 roku przejęło państwo, w drodze nacjonalizacji. W roku 1990 skomunalizowane budynki przy ul.Piotrkowskiej 104a i 106, przekazano samorządowi. Przez dłuższy okres toczyła się batalia o odszkodowanie dla spadkobierczyni rodziny Monitzów, pani Danuty Porter.
Obecnie prosperuje w kamienicy kawiarnia, zaś na piętrach znajdują się biura Urzędu Miasta i Urzędu Wojewódzkiego.

( z : http://www.polskaniezwykla.pl/web/place/42787,lodz-kamienica-juliusza-heinzla.html )

W Rejestrze Zabytków :

- pałac Juliusza Heinzla, ul. Piotrkowska 104, po 1880, nr rej.: A/41 z 20.01.1971
- kamienica Juliusza Heinzla z oficynami, ul. Piotrkowska 106, 1891, nr rej.: A/365 z 22.04.1996