Stolec

Stan obecny

Własność prywatna.

https://www.facebook.com/Pa%C5%82ac-Stolec-596891040458200/

Historia

Pałac z 1721 r.
Wieś od XIII w. wchodziła w skład dóbr ziemskich znakomitego pomorskiego rodu szlacheckiego von Blankenburg. W 1554 r. wieś została sprzedana właścicielom pobliskiej Dobrej Szczecińskiej ? szlachcicom von Ramin, którzy zmienili jej nazwę na Stolzenburg oznaczającą \\\\\\\\\\\\\\\"wyniosły zamek\\\\\\\\\\\\\\\".Władali oni tutejszymi dobrami do poł. XIX w. W poł. XVII w. wieś na krótko przeszła w ręce Christiana Sigismunda von Sack, ale Raminowie odzyskali ją po kilkunastu latach. Podczas wojny trzydziestoletniej średniowieczny dwór został zniszczony, a wieś niemal zupełnie opustoszała. Juergen Bernard von Ramin, kolejny z właścicieli, ufundował istniejące do dziś założenie parkowo-pałacowe wraz z folwarkiem oraz kościół i odtworzył w pierwotnych granicach jeden z największych majątków ziemskich szlachty pomorskiej. W 1872 r. właścicielami majątku została spółka kupców, która później zbankrutowała. W 1888 r. majątek za długi przejął bank z Lubeki. W pierwszych latach XX w. wieś została majątkiem kupców szczecińskich.Pałac w 1869 r. stał się własnością Heinricha Hermanna, właściciela kopalni w Westfalii, a kilka lat później przeszedł kolejno w ręce konsula Redera, jego zięcia A. Diestela i bankiera Hansa Lenza. Ostatnimi właścicielami byli Stockowie, którzy kupili Stolec w 1915 r. Po wojnie pałac odremontowano i przeznaczono na posterunek polskiej służby granicznej.

Opis

Pałac późnobarokowy. Jest to budowla wzniesiona na rzucie prostokąta, piętrowa na wysokiej podmurówce, frontem zwrócona na wschód, nakryta mansardowym dachem. Pałac poprzedza obszerny dziedziniec, a z tyłu roztacza się park. Układ wnętrz obecnie jest dwuipółtraktowy i powstał w wyniku późniejszych przebudów. Od frontu bryłę różnicuje para jednoosiowych pseudoryzalitów skrajnych i trójosiowy ryzalit środkowy zwieńczony trójkątnym szczytem, poprzedzony dobudowanym później czterokolumnowym portykiem dźwigającym taras. Naroża ryzalitów są boniowane, a w tympanonie szczytu znajduje się dekoracja sztukatorska z herbami Raminów. Od strony zach. na osi znajduje się wydatny trójosiowy ryzalit poprzedzony nowszą werandą, a nieco płytsze jednoosiowe ryzality znajdują się w osiach skrajnych. Z bogatej niegdyś dekoracji wnętrz przetrwały nikłe relikty faset i plafonów na stropach, konchowe wnęki oraz fragmenty okazałej klatki schodowej w postaci jednego biegu z balustradą wypełnioną pełnymi, plastycznie wyrzeźbionymi tralkami.

Park

Park krajobrazowy z XVIII-XIX w. Leży na wzniesieniu tarasowo opadającym w stronę jeziora Stolsko. Jego główna oś rozciąga się od wsi Bolków w kierunku wsch. Początkowo tworzy ją aleja lipowa, następnie po przecięciu głównej drogi we wsi dociera do bramy głównej ogrodzenia pałacowego i dalej jako aleja kasztanowców prowadzi przez podłużny dziedziniec aż do kolistego gazonu przed reprezentacyjnym wejściem do pałacu. Brama wjazdowa do pałacu ma kute motywy roślinne z wplecionymi inicjałami ostatniego właściciela, a samo wejście zdobią dwa kamienne jelenie. Po drugiej, zach. stronie pałacu (obecnie na terenie Niemiec) główną oś widokową tworzy aleja lipowa będąca kanwą czterech kwater ogrodu barokowego, która następnie biegnie w kierunku dużego kompleksu lasów stoleckich, gdzie w XIX w. powstał naturalistyczny park obejmujący okoliczne lasy, łąki i jeziora. We wsch., polskiej, części parku występują dęby szypułkowe, graby, świerki, lipy drobnolistne i pomnik przyrody, cis \\\\\\\\\\\\\\\"Barnim\\\\\\\\\\\\\\\" o obw. w pierśnicy 290cm.

Inne

Najstarszy folwark na Pomorzu Zach. - zespół ceglano-kamiennych i częściowo ryglowych bud. mieszkalnych i gospodarczych z XVIII w.
Dom rządcy z XVIII w., owczarnia z XVIII w., stajnia z 1734 r., obora z 1735 r. i z przeł. XIX/XX w.
Cmentarz z XVIII w. z pomnikiem Jürgena Berndta von Ramin
Kościół barokowy pw. św. Maksymiliana Marii Kolbe o szachulcowej wieży z XVI w. / 1731-35 r.

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011