Stare Drawsko - Zamek Drahim

Historia

Pozostałości po ceglanej warowni należącej do zakonu joannitów ulokowane są na przesmyku pomiędzy rzeką Drawą od północy, jeziorem Żerdno od wschodu i jeziorem Drawsko od zachodu. Ruiny zamku zwanego Drahim były przedmiotem badań wykopaliskowych i doczekały się sporej literatury. Obecnie warownia pozostaje w stanie częściowo zabezpieczonej i trwałej ruiny przeznaczonej dla turystów. Po założeniu zachowały się mury obwodowe wraz z górującą nad nimi częścią ścian domu głównego.
Budowę murowanego zamku datuje się na lata 1360-1366. Strategiczne miejsce zamku było cenione już wcześniej. W czasach wczesnego średniowiecza w tym samym miejscy wznosił się gród a w połowie XIV wieku mogła się tutaj wznosić pierwsza warownia zakonu joannitów, zbudowana w systemie szkieletowym. W roku 1366, po przejęciu przez Polaków sąsiedniego zamku joannitów w Czaplinku, w Starym Drawsku ulokowano siedzibę baliwatu. Już dwa lata później Kazimierz Wielki podjął decyzję o przyłączeniu zamku do korony. Zakon mógł jednak w nim pozostać na prawach lenna. W 1407 roku w wyniku prowadzenia przez zakon niezależnej polityki zamek został im odebrany a Władysław Jagiełło ustanowił w Drawsku starostwo grodowe. W latach 1628-32 za czasów kiedy rezydentem na zamku był Jan Sędziwój Czarnkowski, został on dokładnie opisany. W czasach kiedy warownia pełniła funkcję siedziby starostwa była ona kilkakrotnie przebudowywana. W roku 1657 zamek został oddany w zastaw elektorom brandenburskim a w 1668 roku ostatecznie przypadł Brandenburgii. W 1758 roku założenie zostało strawione przez pożar. W 1784 roku ruina posłużyła jako źródło budulca do wzniesienia pobliskiego kościoła. Liczna ikonografia przedstawiająca ruiny zamku pochodzi z XIX wieku. Po 1945 roku kiedy zamek ponownie wrócił do Polski został on przebadany a w latach 1963-68 odbyły się prace zabezpieczające.

Warownia joannicka zbudowana z cegły o posadowiona na kamiennych fundamentach miała kształt regularnego czworoboku o wymiarach 41 X 46,5 m. Wjazd główny na dziedziniec ulokowano w kurtynie północnej, gdzie w czasach późniejszych wzniesiono również czworoboczny budynek bramny. Przy kurtynie południowej staną prostokątny, niepodpiwniczony, trójkondygnacyjny dom główny o wymiarach 11,5 X 37,5 m. Wg Z. Radackiego przyziemie domu przeznaczone było na pomieszczenia gospodarcze oraz więzienia, piętro przeznaczono na izby mieszkalne natomiast ostatnia kondygnacja zajęta była przez spichrz i magazyn. Założenie zamkowe pozbawione było wieży. W średniowieczu dziedziniec główny wyposażony był w studnię i koliste poidło dla koni z kamienną cembrowiną. W zachodniej kurtynie umieszczono dodatkową furtę komunikującą dziedziniec z przebiegającym w pobliżu traktem. W czasach starościańskich murowana część założenie nie uległa większym zmianom. Przy kurtynie zachodniej staną szachulcowy dom starościański, przy kurtynie wschodniej dom pomocnika starosty. Założenie zyskało wówczas również dwie drewniane wieżyczki. Na II połowę XVII wieku przypada modernizacja obwarowań. Zachowany plan z 1675 roku jest dla nas dowodem przebudowy przez Brandenburczyków obwarowań poprzez otoczenie założenia ziemnymi umocnieniami z narożnymi bastejami. Plan nigdy nie został jednak zrealizowany do końca. Od północy do założenie przylegało przedzamcze o wymiarach 30 X 70 m.