Podwilcze

Stan obecny

Własność prywatna.

Historia

Pałac z poł. XIX w.
Od średniowiecza aż po XIX w. wieś stanowiła centrum dóbr jednego z najznakomitszych rodów na pomorzu - von Podewils. W 1720 r. Franciszek Wilhelm Podewils, radca rządowy, odziedziczył Podwilcze wraz z Rychówkiem po majorze Georgu Joachimie Podewilsie. W 1746 r. dobra te zostały sprzedane wdowie po Franciszku Hoyer. W 1747 r. przekazała ona majątek swoim dwóm braciom: Boguslavowi Georgowi Friedrichowi von Podewils i Heinrichowi Wilhelmowi von Podewils. W 1749 r. owdowiała Maria podzieliła majątek pomiędzy dwóch synów. Starszy, porucznik Boguslav Georg Friedrich, otrzymał dobra Łoźnica, natomiast młodszy, kapitan Heinrich Wilhelm, otrzymał Podwilcze. Na mocy jego testamentu, w 1758 r., cały majątek Podwilcze otrzymał jego najmłodszy brat, porucznik Adrian von Podewils. Następnie w 1760 r. Adrian przekazał dobra swojej młodszej siostrze Sophii Dorothei von Podewils, wdowie po majorze von Wrede. W 1762 r. właścicielką została najmłodsza siostra Sophii Dorothei, Maria Louise von Podewils. Była ona żoną najwyższego urzędnika kameralnego Carla Friedricha Wendlanda. Następnie majątek Podwilcze odziedziczył w 1781 r. Bogislav Georg Friedrich Wendland, ich jedyny syn. W 1804 r. właścicielem został Samuel Christian von Podewils, który wykupił rodzinne gniazdo za 26 tys. talarów. Następnie przekazał majątek swojemu drugiemu synowi Emilowi Melchiorowi Friedrichowi. Po jego śmierci dobrami zarządzała żona. Od 1890 r. właścicielem majątku był gospodarz rolny Max von Hewald, dla którego w 1895 r. gruntownie przebudowano wcześniejszą siedzibę. W 1908 r. Podwilcze stało się własnością rodziny Gustava von Holtzendorffa. Baron Max von Hewald, w czasie swego gospodarowania w Podwilczu, powiększył majątek o Rychowo i Zagórze, dlatego przeszły one również na własność von Holtzendorffów. Gospodarowali oni na majątku do 1945 r .Ostatnią właścicielką była Marie von Holtzendorff. Po 2 wojnie światowej pałac zajęło wojsko. W latach 1954-57 przeprowadzono remont adaptacyjny na potrzeby domu dziecka, a przy okazji usunięto całkowicie wyposażenie i dekoracje wnętrz. Pod koniec lat 60-tych pałac użytkowały wojska obrony terytorialnej, a od 1972 r. Zakłady Górnicze w Polkowicach, wchodzące w skład Kombinatu Górniczo-Hutniczego Miedzi, które umieściły w pałacu kolonie letnie. Trudności finansowe użytkownika spowodowały przekazanie majątku w 1981 r. Urzędowi Gminnemu w Białogardzie. Ostatnia zmiana własnościowa nastąpiła w 1987 r., kiedy to pałac zakupiła osoba prywatna.

Opis

Pałac neogotycki. Budynek wzniesiony na planie zbliżonym do litery \\\"L\\\", złożony z korpusu o dwutraktowym układzie wnętrz i jednotraktowego skrzydła od tyłu, w którego narożnik wstawiono cylindryczną klatkę schodową. Fasadę wieńczą schodkowe szczyty, a wejście główne poprzedza ganek. Całość podpiwniczona. Oba skrzydła dwukondygnacyjne z częściowo mieszkalnym poddaszem. Skrzydła przykryte są wysokimi dachami dwuspadowymi. Ryzalit frontowy skrzydła głównego jednokondygnacyjny. Wieża trójkondygnacyjna, zwieńczona sześciopołaciowym dachem ostrosłupowym. Poza tym bryłę pałacu urozmaicają szczyciki, sterczyny, wieżyczki różnego kształtu i wysokości i krenelaże. Dodatkowo elewację ożywiają różnej wielkości okna, prostokątne bądź zamknięte ostrołukowo.

Park

Park krajobrazowy z pocz. XIX w. o pow. około 20ha. Park tworzy rozległe założenie obejmujące między innymi stawy, wzgórze widokowe, cmentarz rodowy oraz zabudowania pałacu, wozowni, domu służby, lodowni i przylegającej do parku gorzelni. Drzewostan parku tworzą głównie buki, graby, oraz dęby szypułkowe, daglezje oraz młodsze olsze, jesiony i klony zwyczajne. W części płn. rośnie grupa dębów czerwonych. W sąsiedztwie pałacu rosną jodły pospolite, cyprysiki groszkowe. W parku znajdują się trzy pomniki przyrody: dwa buki o obw. w pierśnicy 370 oraz 445cm i jedna jodła o obw. 335cm oraz pomnikowy dąb o obw. ponad 450cm nie wpisany do rejestru. Do ciekawszych gatunków należą także: kasztan jadalny, buk czerwonolistny i jesion wyniosły. W podszycie występują m.in. bluszcz pospolity, przytulia wonna oraz bzy.

Inne

Zabudowania gosp. z XIX w.: wozownia, dom służby, lodownia i gorzelnia
Kościół pw. św. Marcina z XVI w.

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011