Pęzino

Historia

Zamek należy do najcenniejszych zabytków architektury obronnej Pomorza Zachodniego. Budowla charakteryzuje się złożonością struktury noszącej nawarstwienia z różnych epok stylowych i faz przebudowy zamku. Zamek wznosi się pośród terenów zalewowych, które wraz z naturalnie zasilanymi fosami podnosiły jego walory obronne. Na północny-zachód od założenie wznosi się wieś o średniowiecznym rodowodzie. Murowany zamek stanął w miejscy gdzie wcześniej wznosił się gródek należący do rycerzy Borków (Borcków). W roku 1382 miejscowe dobra zostały sprzedane joannickiemu baliwowi Bernardowi von Schulenburg. Niedługo potem, na przełomie XIV i XV wieku powstał murowany zamek zakonny. Na lata 1483-1492 przypada okres kiedy miejscowość pełniła funkcję komandorii. W roku 1493 zamek został przejęty od zakonu przez ród Borków. W roku 1703 warownia przeszła w posiadanie Puttkamerów.
Założenie posadowione jest na planie nieregularnego czworoboku. W fazie XIV wiecznej założenie składało się z murów obwodowych sięgających 14 m, domu mieszkalnego zlokalizowanego przy kurtynie wschodniej oraz potężnej wieży umieszczonej w narożniku południowo-zachodnim. Założenie wypełniało przestrzeń wielkości 1075 m2. Brama wjazdowa została zlokalizowana na kurtynie południowej. Główne skrzydło mieszkalne zostało posadowione na planie prostokąta o bokach 10,5/34,2 m. Głównym budulcem zamku była cegła, wysoki na 6,5 m cokół zbudowany został z kamieni eratycznych. Wieża zamkowa w planie i w dolnej części była czworoboczna o boku 11,5 m, w partii górnej była cylindryczna. Nie znamy pierwotnej wysokości wieży przez zniszczenia jakich doznała w 1674 roku. W XVI wieku główny dom przebudowano na modłę późnogotycką. Około 1600 roku na polecenie Macieja Borka wzniesiono dom zachodni o późnorenesansowych formach. Na lata 1853-55 przypadła kolejna przebudowa zamku prowadzona przez architekta berlińskiego Jana Henryka Stracka. Skrzydło wschodnie poszerzone zostało o jeden trakt wyposażony dodatkowo w ryzalit. W roku 1935 zamek został strawiony przez pożar. Po tym fakcie rozebrano południową elewacją skrzydła wschodniego oraz przebudowano dachy w tej części założenia. Od południa do zamku przylegało przedzamcze o wymiarach 30/40 m z murowaną kaplicą zamkową fundowaną przez Macieja Borka. Wjazd na przedzamcze umieszczono od zachodu. Budynku gospodarcze miały konstrukcję szkieletową.

Park

Park z XVIII w.