Darłowo - Zamek

Historia

Zamek wznosi się na sztucznej wyspie. Na północ od niej leży miasto lokowane w roku 1271 przez Wisława II rugijskiego i ponownie w roku 1312 przez braci Piotra, Jana i Wawrzyńca Święców. W roku 1352 teren po zamek zakupił książę słupski Bogusław V i w niedługim czasie zaczęto wznosić z cegły założenie zamkowe zbliżone w planie do kwadratu. Założenie wyposażone było w dwie bramy. Jedna umieszczona była w wieży, silnie wysuniętej przed lico kurtyny i wyposażona była w przedbramie. Dryga brama, z podwójnym przelotem dla pieszych i jezdnych znajdowała się po przeciwnej stronie czworobocznego założenia.
Prowadziła do miasta i wyposażona była w nadwieszoną, lekko wysunięta poza lico kurtyny basztę. W murach obwodowych znajdowały się oprócz bram dwie furty. Pierwotna zabudowa wewnętrzna ograniczała się do kilku budynków dostawionych do murów obwodowych. W narożniku południowo zachodnim wznosił się budynek posadowiony na planie prostokąta, podpiwniczony, o dwóch kondygnacjach. W narożniku południowo wschodnim umieszczono budynek piętrowy, podpiwniczony, na planie kwadratu. Kurtyna wschodnia poprzedzona została od strony dziedzińca tak zwaną Salą Rycerską, zbudowaną w końcu XIV wieku.
Był to parterowy, podpiwniczony budynek, posadowiony na planie prostokąta, z czterema przęsłami, przesklepionymi w XV wieku gwiaździście, wyposażony w cztery wielkie otwory okienne z kamiennymi obramieniami od strony dziedzińca. Narożnik północny założenia zajął niewielki, przylegający do bramy, trójkondygnacyjny budynek. Zamek pierwotnie posiadał skromny wystrój zewnętrzny ograniczony do dekoracyjnych blend i ceglanych fryzów nad bramami. Mury obwodowe były ślepe, wyposażone w strzelnice ganku obronnego.
Od południa do założenia zamkowego przylegało przedzamcze otoczone drewniano ziemnymi fortyfikacjami. Wyposażone było w murowaną bramę. W czasach nowożytnych przedzamcze zajęte zostało przez stajnię, browar, piekarnię oraz ogród. Kolejny etap rozbudowy zamku przypada na lata 1449-1459 kiedy to stanowił własność zdetronizowanego króla duńskiego, szwedzkiego i norweskiego Eryka I. W tym czasie wzbogacono program użytkowy i wystrój zamku. Powstało wtedy skrzydło zachodnie, mur zewnętrzny, od północy fosa.
W roku 1480 do kurtyny zachodniej dostawiono nowy budynek na planie prostokąta. Staną on częściowo na murze obwodowym. Na lata panowania księcia Barnima XI przypada kolejna rozbudowa zamku. Skrzydło wschodnie podwyższono o dwie kondygnacje dodając do niego klatkę schodową. Budynki przy zachodniej kurtynie uległy przekształceniu, a przy kurtynie północnej zostało rozebrane i zastąpione w roku 1571 nowym budynkiem bramnym posadowionym na planie prostokąta. Budynek ten wysunięty znacznie przed lico został wyposażony w most zwodzony.
Południowa wieża bramna nadbudowana została o dwie kondygnacje. Po 1624 w czasach panowania ostatniego księcia zachodniopomorskiego w skrzydle zachodnim zniszczonym pożarem i pozbawionym sklepień umieszczono kaplicę zamkową o bardzo bogatym wystroju. W tym samym czasie zamek został otynkowany a elewacje otrzymały nowe otwory okienne. W latach 80 tych XVII wieku zamek uległ częściowej destrukcji. Skrzydło wschodnie zostało przerobione na magazyn soli. Zabudowa południowa została rozebrana bądź obniżona.
W roku 1833 zamek był mocno podupadły ale zyskał nową funkcję- stał się więzieniem. W latach 1934-35 przeprowadzono w zamku prace konserwatorskie i umieszczono w nim muzeum. Po II Wojnie Światowej w zamku przeprowadzono wieloetapowe prace naukowo- konserwatorskie. Funkcje muzeum zamek pełni do dziś.

Inne

Pozostałości murów obronnych, XIV-XV, nr rej.: 93 z 25.05.1955
Brama Wysoka (Kamienna), ul. Powstańców Warszawskich, XIV/XV, 1737 r., nr rej.: 93 z 25.05.1955
Zdjęcia z roku 2022, są autorstwa mojego brata Andrzeja, dziękuję.