Szymbark

Historia

Warownia powstała nad brzegiem jeziora w latach 1378-1386 z inicjatywy kapituły pomezańskiej. W zamyślę fundatorów zamek miał pełnić funkcję rezydencji kapitulnego prepozyta (proboszcza katedralnego). Założenie posadowione było na trapezoidalnym planie o wymiarach 75 X 92 m od północy i 97 m od południa i miało powierzchnię około 6000 m2. Muru obwodowy wzmocniony był systemem ośmiu wież, z których w początkowym okresie nie wszystkie osiągnęły pełną wysokość. Brama do założenie umieszczona była we wschodnim odcinku muru obwodowego i flankowana była czworoboczną wieżą posadowioną na planie zbliżonym do kwadratu o wymiarach 9 X 9,5 m. Założenie posadowione zostało na nasypie, którego poziom przewyższa otoczenie warowni nawet o około 10 m. W latach 1968-69 zamek został przebadany przez A. Macura. W roku 1988 zabytek przejęty został przez fundację ?Widzieć Muzyką?. Podjętym wówczas pracom budowlanym nie towarzyszyły żadne badania archeologiczno-architektoniczne, przez co do dziś dzieje zamku i jego przekształcenia przestrzenne pozostają kwestią sporną. W roku 1997 ruiny zmieniły właściciela.

Wg A. Chodyńskiego najstarszym domem zamkowym jest parterowy, podpiwniczony budynek znajdujący się w północno-zachodnim narożniku założenia. Od lat 90 tych XIV wieku do początku następnego stulecia trwała druga faza rozbudowy założenia. Prawdopodobnie wtedy ukształtowane zostało skrzydło zachodnie. Znalazły się w nim pomieszczenie prepozyta, kaplica i refektarz. Zbudowano wtedy również przedbramie wschodnie oraz budynek sąsiadujący z bramą od południa. Część baszt obwodu warownego została nadbudowana. W czasie wojny trzydziestoletniej zamek został znacznie zniszczony. Po jej zakończeniu założenie zostało jednak szybko odbudowane. W XV wieku skrzydło zachodnie nadbudowane zostało kondygnacją w szkieletowej konstrukcji. Zbudowano również sąsiadujące z nim skrzydło południowe.

W roku 1525 po sekularyzacji Prus zamek został objęty zmianami własnościowymi. Ostatnim biskupem katolickim władającym zamkiem był Erhard von Queiss. W latach późniejszych warownia przeszła w posiadanie spadkobierców pierwszego biskupa luterańskiego ? von Polentzów. W latach 1570-1590 odbyła się renesansowa przebudowa zamku dokonana przez Teofila von Polentza lub jak sądzi J. Wańkowska-Sobiesiak jego syna Albrechta. Z tego okresu pochodzą szczyty zachodniej części skrzydła południowego i przedbramia. W roku 1699 zamek został zakupiony przez von Finckensteinów. W latach 1717-1730 odbyła się przebudowa skrzydła wschodniego przeznaczonego na cele rezydencjonalne, od północy powstała ujeżdżalnia i zmienił się wystrój istniejących wnętrz. Zmiany te zainicjowane zostały przez Albrechta Krzysztofa Fincka von Finckensteina. W latach 1857-1858 odbyła się kolejna przebudowa założenia, której efektem było postawienie budynku w środkowej części kurtyny południowej, umieszczenie apartamentów reprezentacyjnych w narożniku południowo-wschodnim zamku, przekształcenie otoczenia zamku (między innymi powstały wówczas korty tenisowe w parku). Inicjatorem tych zmian był Karol Ludwik Finck von Finckenstein. Na lata 1904-1934 przypadają prace konserwatorskie oraz modernizacja rezydencji prowadzone pod kierunkiem B. Schmida. W roku 1945 założenie zostało zniszczone przez oddziały Armii Czerwonej. Budynki doszczętnie spłonęły wraz z całym wyposażeniem. Od tej pory rezydencja pozostaje w stanie ruiny.

Inne

Stajnia.