Ryn

Historia

W budowli, która pełniła funkcję więzienia, później Urzędu Gminy, lokalnego muzeum a obecnie jako własność prywatna została przekształcona w hotel, znajdują się relikty zamku krzyżackiego. Budowę zamku datuje się na rok 1377. Z tego bowiem czasu zachowała się pierwsza wzmianka o feste Hau szu dem Ryne. Istnieje jednak hipoteza świadcząca o starszym rodowodzie warowni. W narożniku północno-zachodnim dziedzińca natrafiono podczas badań prowadzonych w latach 1981-84 na relikty średniowiecznego muru. Najprawdopodobniej jest to pozostałość wcześniejszej strażnicy pochodzącej pewnie z I połowy XIV wieku. Zamek pełniący funkcję siedziby prokuratora podległemu komturowi w Brandenburgu (dziś Uszakowo w obwodzie kaliningradzkim) został posadowiony na niewielkim wzniesieniu pomiędzy dwoma jeziorami Ryńskim i Ołów. Założenie ma plan prostokąta o wymiarach 44/52 m. W roku 1393 zapadła decyzja o przeniesieniu siedziby komtura do zamku ryńskiego, którego muru nie osiągnęły jeszcze wówczas wysokości piętra. Spowodowało to zmianę układu funkcjonalnego warowni. Możliwe, że już pierwszy ryński komtur Friedrich von Wallenrod (1394-96) był inicjatorem przekształcenia skrzydła południowo-wschodniego dla potrzeb nowego konwentu.
Piętro skrzydła zostało zajęte przez kaplicę, kapitularz, i mieszkanie komtura. Nad niższą, zachodnią częścią głównego domu umieszczono zbrojownię. Ostatnie kondygnacja skrzydła pełniła funkcje magazynowo-obronne. W przyziemiu znajdowała się otwarta, prostokątna sala nakryta sklepieniem krzyżowym na filarach. Za nią znajdowały się dwa dodatkowe pomieszczenia. Funkcja przyziemia do dziś nie została wyjaśniona. Skrzydło posiadało dekoracyjne szczyty a lico elewacji dekorację z cegły zendrówki. Nigdy nie zrealizowano planu budowy skrzydła północno-wschodniego, na kurtynie którego zawsze funkcjonowała brama główna poprzedzona przedzamczem. Obecny stan badań uniemożliwia rozpoznanie pozostałej zabudowy dziedzińca. W rejonie piwnic skrzydła północno-zachodniego zachowały się relikty średniowieczne, trudne do identyfikacji.
Zamek pełnił funkcję siedziby komtura do 1525 roku z przerwą w latach 1422-68 kiedy to Ryn ponownie stał się miejscem urzędowania prokuratora. W XV wieku w warowni urzędował Fischmeister- odpowiedzialny za połowy w okolicznych jeziorach. Okresem dalszego rozwoju przestrzennego założenie były czasy elektorskie, kiedy w warowni rezydowali elektorzy oraz starości. Wybudowano wówczas skrzydło południowo-zachodnie, z bramą na osi oraz budynek północno-wschodni. Wzniesiono również okrągłą wieżę, mieszcząca klatkę schodową przy skrzydle południowo-wschodnim. W XVII wieku warownia została strawiona przez pożar w wyniku napaści Tatarów hetmana Gosiewskiego na Prusy w 1657 roku. W roku 1752 zamek przestał pełnić funkcje siedziby starostów i przeszedł w posiadanie właściciela prywatnego. W roku 1853 nastąpiły poważne zmiany w strukturze zamku spowodowane przekształceniem go na więzienie. Po roku 1881 w trakcie odbudowy po pożarze zamek znów uległ przekształceniom. Warownia została odbudowana w formach neogotyckich z czworobocznymi wieżyczkami narożnymi zwieńczonymi krenelażem.