Skatalogowanych zabytków: 11364
Zarejestruj się
Miniatura Lubiń
Zdjęcie Waldemar Sosnowski 2012
Miniatura LubińMiniatura LubińMiniatura LubińMiniatura Lubiń

Użytkownicy współtworzący opis i dane obiektu

Marek Kujawarobert rydwelski

Lubiń

Lubin

Województwo:wielkopolskie
Powiat:gnieźnieński
Gmina:Trzemeszno
Rodzaj obiektu:Dwór

Stan obecny

Własność: : Sano Agrar Institut Mero Merkur, Polen

Historia

Dwór z k. XIX w.
Folwark w Lubiniu od początku swego istnienia należał do klasztoru w Trzemesznie i pozostawał w dzierżawie do czasu zaborów. Później przez wiele lat był własnością króla pruskiego i pozostawał w posesji. W latach 30. XIX w. dobrami zarządzał posesor Wojciech Małecki. Dopiero w 2. poł. XIX w. sprzedano wieś w ręce prywatne. Dziedzicem wsi w tamtym czasie był Bolesław Jarmułt-Mlicki h. Dołęga (1848-1908), ożeniony z Jadwigą Wybicką (1860-1931). Mieli oni córkę Marię, zamężną za Stefana Szumlańskiego h. Korczak. W 1881 r. Bolesław Mlicki sprzedawał 819-morgowe dobra, za ponad 50 tys. talarów Niemcowi Sanitz’owi. Wiadomość tę podał Dziennik Poznański, jednak później została odwołana, natomiast nabywcą został niebawem inny Niemiec. Kwota transakcji opiewała na 165 tys. marek. Rok później Mlicki kupił od Radońskiego wieś Skrzetuszewo pod Kiszkowem za 42135 talarów (795 mórg po 53 talary za morgę).
W 1885 r. na Lubiń składała się wieś i majętność o rozległości 819 mórg. We wsi znajdowało się 25 domów z 244 m-cami, w tym 37 ewangelików i 207 katolików; 87 analfabetów. Wieś terytorialnie leżała w powiecie mogilnickim. W 1897 r. od nieznanego nam z nazwiska Niemca, folwark nabył na subhaście Wiktor Szulczewski z pow. śremskiego, za kwotę 103.360 marek. Mniej więcej w okresie 1910-13 od Szulczewskiego Lubin odkupił Feliks Zieliński (ur. w 1895 r.), syn Antoniego i Marianny Biernackiej. Pomimo młodego wieku Feliks walczył w 1. wojnie światowej, a pod jej koniec wchodził w skład tajnego komitetu narodowego w Trzemesznie. Walczył też w powstaniu listopadowym, gdzie był szefem sztabu w oddziałach Pawła Cymsa oraz w wojnie polsko-rosyjskiej w 1920 r. Po wojnie był aktywnym społecznikiem, działał w związkach weteranów, a także propagował nowoczesne metody w rolnictwie. Swoje wspomnienia publikował w trzemeszeńskim „Kosynierze”. W 1926 r. pod jego zarządem dobra liczyły 176 ha, zaś do wyliczenia podatku wykazywano 719 talarów czystego dochodu gruntowego. Na ogólny areał składało sie 154 ha ziem uprawnych, 10 ha łąk i pastwisk oraz 12 ha nieużytków. Drugi, mniejszy majątek we wsi, o obszarze 86 ha posiadał Franciszek Bartz. W 1926 r. we wsi mieszkało 257 osób. Do wojny jej nazwa funkcjonowała w postaci „Lubin”. Po wybuchu 2. wojny światowej, w październiku 1939 r. Gestapo wyrzuciło Feliksa Zielińskiego z majątku. Zmarł on w 1943 r. w Biskupiu (obecnie w gminie Ślesin i powiecie konińskim). Po wojnie dawne dobra Zielińskiego zabrał i rozparcelował Skarb Państwa Polskiego. Na terenie dawnego folwarku utworzono spółdzielnię hodowlaną, zaś w dworku mieściły się jej biura. Przez wiele lat użytkownikiem obiektu była Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna „Pokój” w Lubiniu. W 2009 r. kupiła go firma Mero-Merkur należąca do niemieckiego holdingu Sano. W 2013 r. wojewódzki Konserwator Zabytków wydał zgodę na rozbiórkę dworu, rzekomo z powodu jego złego stanu technicznego. Dzięki reakcji Fundacji Ratowania Zabytków i Pomników Przyrody z Poznania, rozbiórka została wstrzymana do czasu podjęcia decyzji przez starostę powiatu gnieźnieńskiego. Na chwilę obecną (marzec 2019 r.) dwór prawdopodobnie jeszcze stoi.
Źródła:
Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich... 1880-1902;
Teki Dworzaczka (Regesty) Biblioteki Kórnickiej P.A.N.;
Wielka Genealogia Minakowskiego;
Księga Adresowa Gosp. Rolnych Woj. Poznańskiego, 1926;
PalukiTV.pl: http://www.palukitv.pl/teksty/70-wulkan/19652-zburzyc-dworek-za-gruz.html;
Portal „Przemiany na Szlaku Piastowskim” http://przemiany.gniezno.pl/mlodzi-znaja-historie/
Mapster:
5549 @ Topographische Karte 1:25 000 (Meßtischblatt) cz. wschodnia (Ostdeutschland) /1870 - 1945/;
Geoportal.
Wszystkie prawa zastrzeżone!

Opis

Dwór eklektyczny, parterowy, wzniesiony na planie prostokąta w dłuższej osi W/SW-E/NE, fasadą zwrócony na N/NW, czyli północ z odchyleniem na zachód. Budynek nakryty jest naczółkowym dachem krytym dachówką, z użytkowym poddaszem i mieszkaniami w szczytach. Środkowa cześć fasady akcentowana jest szeroką piętrową wystawką z ozdobnym pseudobarokowym szczytem. Wejście poprzedzone jest drewnianą werandą. Na elewacjach pozostałości detalu architektonicznego, m.in. boniowane narożniki.

Park

Park z k. XIX w. o pow. ok. 1 ha. Podajemy tylko powierzchnię drzewostanu znajdującego się na płn. od dworu. Przed 2. wojną światową park zajmował tereny zarówno na płn., jak i na płd. od dworu, czyli mógł liczyć ok. 3-3,5 ha. Na terenie całego dawnego zespołu dworskiego wystepują niewielkie obszary drzewostanu pozostałe po dawnym założeniu, np szeroki pas drzew przylegający do Jeziora Popielewskiego. Obecnie pozostałości zespołu są fragmentem większej działki obejmującej też podwórze folwarczne i pas nieużytków od wschodu, na działce ewid. nr 300309_5.0012.104 o pow. 5,1089 ha (Geoportal, 25.07.2017 r.).

Inne

Grodzisko wczesnośredniowieczne nad jeziorem, ok. 500 m. na płd.-wschód od dworu

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011

Komentarze

Aby skomentować obiekt, zaloguj się. Jeżeli nie masz jeszcze konta w serwisie, zarejestruj się.

Grzegorz Romanski5 lat i 4 miesiące temu
Mam zdjęcie z czasów 1WS jeńców angielskich z moją prababcią przed gankiem! pozdrawiam
Maciej Sacha5 lat i 4 miesiące temu
Panie Grzegorzu, a nie zechciałby Pan może się tym zdjęciem pochwalić? Chętnie bym zobaczył tak ciekawą pamiątkę. Pozdrawiam!
Grzegorz Romanski5 lat i 3 miesiące temu
wysłałem PW.
gromax@interia.pl
Zajrzałam tu po kilku latach i cieszę się, że opis Lubinia rozrósł się w międzyczasie.
Może warto dodać, że ganek ze zdjęć został dobudowany w czasach współczesnych, z pewnością po roku 2004 (mam zdjęcia z tego roku i wtedy była to paskudna betonowa dobudówka). Na ile ten obecny jest podobny do oryginalnego przedwojennego trudno stwierdzić, bo na zdjęciach z lat 30-tych jest cały porośnięty pnączami (też mam).
I może warto poprawić, że Feliks Zieliński (mój pradziadek cioteczny) kupił Lubiń od Wiktora Szulczewskiego pomiędzy rokiem 1910 a 1913, a tenże Szulczewski kupił go od niemca w 1897. A sam Feliks był powstańcem wlkp, brał udział w I wś, walczył w wojnie polsko-ruskiej, a w okresie 20-lecia był znanym lokalnym społecznikiem. Został wyrzucony z Lubinia przez gestapo w październiku 1939 r i zmarł w 1943 r w Biskupiu pow.Ślesin.

Marek Kujawa5 lat temu
Pani Izabelo, bardzo dziękujemy za bezcenne informacje. Spróbuję przeredagować cały opis i uwzględnić szczegóły o których pisze Pani. Potrwa to kilka dni, albowiem mam inne opisy na ukończeniu. Pozdrawiam!
Marek Kujawa5 lat temu
Opis historyczny uzupełniłem, na ile było to możliwe. Zapomniałem napisać o tym ganku. Trudno, niech ta informacja pozostanie w komentarzu. Pozdrawiam!
Izabela Stefaniak4 lata i 11 miesięcy temu
Niestety, w opisie jest jeszcze błąd odnośnie Feliksa Zielińskiego. Urodził się w 1885 roku, jego rodzice to Jan Zieliński i Marianna z domu Sobczak. Brał udział w powstaniu wielkopolskim, a nie listopadowym. Pozdrawiam
Marek Kujawa4 lata i 11 miesięcy temu
Przepraszam za szkolny błąd z tym powstaniem. Natomiast co do Zielińskiego, winę muszę zwalić na dr Marka Minakowskiego. Wygląda na to, że jego baza nie zawiera właściwego Feliksa Z., a niestety innych źródeł nie posiadam. Opis oczywiście poprawię. Dziękuję i pozdrawiam!