Glinno

Stan obecny

Własność KOWR

Historia

Dwór z 1. poł. XIX w.
Pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z 1423 r. kiedy to należała ona do Wojciecha z Ludomia (obecna wieś Ludomy). Może też był inny Wojciech (?), wymieniony rok później w towarzystwie córek nieżyjącego Mściszka z Ludomia: Małgorzaty i Katarzyny. Zapiski te raczej nie dotyczą nieistniejącej wsi Glinno Wielkie, stanowiącej niegdyś północne tereny miasta Poznania. Z opisywanego tu Glinna na pewno pochodził niejaki Bieniak, dziedzic Zajączkowa, który w 1449 r. zapisywał na dobrach 100 sexag. (prawd. skrót słowa "sexagena", inaczej kopa, czyli 60; niestety nie znaleźliśmy dokładnej definicji tego pojęcia) wiana żonie Przechnie. Bieniak był ojcem Katarzyny i Doroty, sióstr rodzonych niedzielnych, dziedziczek Zajączkowa i Glinna pod k. XV w. Młodsza z sióstr, Dorota, wyszła za Jana Smoszewskiego, zaś Katarzyna za Stanisława Otuskiego. Obaj panowie wymieniani są w 1488 r. jako dziedzice Glinna. Jeszcze w XV w. dokonują licznych transakcji dotyczących Glinna i Siernik, są też dziedzicami części miasta Skoki. Już w XV w. w Glinnie stał młyn wodny i wiatrak. Na pocz. XVI w. właścicielami Glinna (lub jego części) zostali Raczkowscy z sąsiedniego Raczkowa. Sebastian Raczkowski miał czterech synów, z których Jan i Wojciech pozywali w 1517 r. Benedykta i Stanisława o jakieś rozliczenia dotyczące majątku. Do połowy XVI w. dziedzicem był Wojciech Raczkowski, następnie dobra dzierżyli jego sukcesorzy. W 1583 r. od Tomasza Raczkowskiego jego część nabył Andrzej Mniszewski. W 1588 r. pozbył się wsi i młyna "Ogoczał" na rzecz Janusza Grzymułtowskiego, z wyjątkiem stawu i boru w Glinnie, które sprzedał Janowi Szyszkowskiemu. Ten był dziedzicem jeszcze w 1. poł. XVII w. Dobra puszczał w dzierżawę lub na wyderkaf, np. Julianowi Węgorzewskiemu. W skład jego majątku wchodziły też wsie Sarb (ob. Sarbia) i Łosiniec. Warto przypomnieć, że Grzymułtowski posiadał też połowę Stępuchowa, Miedzylesie, Kozielsko, Grzymułtowice, Miczkowice, Miczkowiczki (pis. oryg.) i Modrzewie w pow. kcyńskim. Po nim odziedziczył syn Maciej, ożeniony z Jadwigą z Baranowa. Tu musimy nadmienić, że w międzyczasie wygasł ród Otuskich, a z zapisek z czasem zniknęli także ich sukcesorzy. W 1635 r. Maciej Grzymułtowski sprzedał majątek Andrzejowi Reyowi piszącemu się z Nagłowic, wobec czego żona skasowała swoją oprawę na tych dobrach (oprawa - majątkowe zabezpieczenie żony po zmarłym mężu. Jej utrata mogła nastąpić jedynie w wypadku pójścia do zakonu, lub ponownego małżeństwa - czyli znalezienia alternatywnego źródła dochodu.) W 1646 r. właścicielami dóbr byli synowie Andrzeja - Władysław i Mikołaj Reyowie. W tymże roku Władysław odstapił swoje części bratu i tym sposobem Mikołaj został jedynym właścicielem Glinna. W 1660 r. zastawił wieś za 3 tys. złp. Melchiorowi Bieganowskiemu, co zeznawała jego żona, Katarzyna Bojanowska. Po Mikołaju odziedziczyli synowie: Jan i Karol, którzy w 1692 r. sprzedali cały klucz dóbr Jerzemu Unrugowi, podstolemu poznańskiemu, za kwotę 260 tys. złp. Po kolejnych 6 latach ten sprzedał wszystko Andrzejowi ze Skrzypna Twardowskiemu, za 265 tys. złp. Przez co najmniej kilkanaście pierwszych lat XVIII w. posesorami Glinna był znany ród Hazów. Około 1730 r. dziedzicem po ojcu Andrzeju został Jan Twardowski, major królewski. W 1733 r. sprzedał on dobra Michałowi z Małyszyna Raczyńskiemu - wojewodzie kaliskiemu, po którym odziedziczył syn Leon, pułkownik królewski. Ten w 1740 r. sprzedał cały majątek Antoniemu Szembekowi, kasztelanowi nakielskiemu, za 295 tys. złp. Dwa lata później Szembek sprzedał dobra za 300 tys. wdowie po Józefie Stefanie Radolińskim - Teresie Swiniarskiej i jej synom. Panów Radolińskich było łącznie pięciu: Mikołaj, Andrzej, Józef, Wojciech oraz Jan. W 1780 r. Józef (junior) Radoliński wraz z bratem Janem sprzedawali klucz skocki, w skład którego wchodziło Glinno, Wincentemu Swiniarskiemu. Czy do transakcji doszło? Nie wiemy, gdyż 3 lata później Radolińscy dokonywali działów rodzinnych, gdzie Glinno wymieniano jako schedę Mikołaja R.
Po III rozbiorze Polski Glinno stało się samodzielnym majątkiem, a w 1. poł. XIX w. jego dziedzicem był Andrzej Skoraszewski h. Awdaniec. Po nim odziedziczył Antoni (zm. w 1864 r.) ożeniony z Apolonią Matecką. Zapewne dla Skoraszewskich w 1. poł. XIX w. wybudowany został obecny dwór. W ich rękach Glinno znajdowało się do lat 70. XIX w., kiedy to przeszło w drodze wiana na Kazimierza Rocha Sebastiana Drwęskiego h. Gozdawa. Ten zaślubił Klaudynę (Klaudię) Skoraszewską, z którą w 1874 r. miał syna Tomasza Piotra, a w 1881 r. córkę Izabelę Kazimierę Irenę. Drwęski był współzałożycielem spółki Drwęski & Langner, która działała podobnie jak pruska K.K., tyle, że ułatwiała nabywanie majątków ziemskich rolnikom polskim. W 1880 r. Drwęski dodatkowo nabył od banku koźlińskiego dobra w Janowcu Wielkopolskim. W 1885 r. wieś stanowiła dominium, a zarazem "dobra rycerskie" w powiecie wągrowieckim, o pow. 3673 mórg. Do dominum należał też folwark Antoniewo oraz dom leśny Kasztelany. Łącznie było tu 11 domów, zamieszkałych przez 206 osób, w tym 191 katolików i 15 ewangelików; 117 analfabetów. Na przełomie XIX i XX w. Glinno przeszło w ręce niemieckie, nie na długo jednak, bo w 1904 r. od niejakiego Engela odkupił je Kazimierz Bądkowski, za kwotę 800 tys. marek. Zaledwie 2 lata później dobra (nadal z folwarkiem Antoniewo) odkupiła firma Drwęskiego (już pod nazwą Marcin Biedermann), by odsprzedać je Andrzejowi Drogowskiemu (1836-1916). Niestety nie wiemy (?) jaką drogą dobra przeszły na Hieronima Sławińskiego (1870-1947), ożenionego z Martą Małolepszy. W 1926 r. pod jego zarządem majątek liczył 500,9 ha, na co składało się 254,5 ha ziem uprawnych, 34 ha łąk i pastwisk, 200,8 ha lasów, 11,2 ha nieużytków i 0,4 ha wód. Czysty dochód gruntowy wykazywany jako podstawa podatku wynosił 1496 talarów. Majątek posiadał też własną gorzelnię. Po 2. wojnie światowej na bazie jego pozostałości utworzono Państwowe Gospodarstwo Rolne, zlikwidowane przymusowo w latach 90. XX w. Dwór po wojnie zapewne mieścił biura PGR-u, później przeznaczony został na mieszkania.
Źródła:
Teki Dworzaczka (Monografie, Regesty) Biblioteki Kórnickiej P.A.N.;
Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich... 1880-1902;
Wielka Genealogia Minakowskiego;
Księga Adresowa Gospodarstw Rolnych Woj. Poznańskiego, 1926;
Serwis Internetowy Miasta i Gminy Skoki - zdjęcie dworu;
Geoportal, Mapster:
http://www.mapywig.org/m/WIG_maps/series/025K/P38-S24-F_KISZKOWO_1933.jpg
Objaśnienia w nawiasach są opracowaniem własnym autora na podst. informacji nie zweryfikowanych.
Wszystkie prawa zastrzeżone!

Opis

Dwór parterowy, wzniesiony na planie zbliżonym do odwróconej litery "L". Najstarsza część - północna, zorientowana jest w kierunku W-E, fasadą skierowana na północ. Pierwotnie posiadała ona krótszą część dobudowaną prostopadle od południa. Do tejże części od południa dobudowano przedłużenie - parterową oficynę o dł. 26,5 m, nakrytą łagodnym dachem dwuspadowym krytym papą. Główna bryła dworu nakryta jest dachem naczółkowym krytym dachówką. Wejście osłonięte szerokim drewnianym gankiem. Nad nim piętrowa wystawka zwieńczona trójkątnie.

Park

Park z 1. poł. XIX w. o pow. 3,066 ha wraz z dworem pośrodku. W zach. części parku dawny plac sportowy, obecnie nieużytki. Park nie posiada \\\"własnej\\\" działki ewidencyjnej, stanowi fragment gruntów rolnych na dz. ew. nr ... .21/13 o pow. 131,6965 ha, własność ANR lub prywatna. (Geoportal, 16.02.2017 r.).

Inne

Grodzisko średniowieczne z reliktami podgrodzia i fosy.

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011