Skatalogowanych zabytków: 11364
Zarejestruj się
Miniatura Mniszki B
Zdjęcie przesłane przez p. Romana Wagnera, zdjęcie Marek Kujawa

Użytkownicy współtworzący opis i dane obiektu

Marek Kujawa

Mniszki B

Województwo:wielkopolskie
Powiat:koniński
Gmina:Skulsk
Rodzaj obiektu:Dwór

Rejestr zabytków

Zespół:dworski, nr rej.: 359/101 z 10.08.1984

Stan obecny

Własność prywatna. Hodowla Drobiu Rzeźnego. Grochulski Kazimierz
Mniszki 31, 62-560 Mniszki

Historia

Dwór z przeł. XIX / XX w.
Mniszki B to część wsi Mniszki A, leżącej w niewielkim kompleksie leśnym pomiędzy jeziorami Gopło i Skulska Wieś, ok. 18 km na północ od Ślesina. Wieś ta w dawnych czasach nie istniała, dopiero w 2. poł. XIX w. powstały tu dwie leśne osady z zaledwie dwoma domami. Na mapie kwatermistrzowskiej z 1864 r. wyraźnie widać, że w połowie XIX w. na miejscu przyszłych Mniszek rósł las. Nie było żadnych „kolonii po byłym folwarku, należących do różnych właścicieli”, ani „dwóch domów z 17 mieszkańcami w 1827 r.”, chyba że autor przewodnika z którego korzystaliśmy jako źródła, miał na myśli kilku miejscowych smolarzy i chłopów pędzących bimber. Mapa jest bardzo dokładna, zaznaczono na niej nawet leśne dukty. Jeden prowadził wzdłuż jeziora na północ, mijając miejsca o nazwie „Borowy” a na wysokości obecnych Mniszek B – „Smolny Piec”. Trakt się rozwidlał i łączył przed osadą Lniska. Dalej dochodził do głównego traktu biegnącego z Krumkni do Łuszczewa. Traktując ten obszar całościowo, jako fragment czyichś dóbr, las mógł oczywiście należeć do Schwanenfeldów.
W 1885 r. tuż przy granicy z zaborem pruskim znajdował się posterunek straży granicznej. Granica przebiegała wzdłuż zachodniego brzegu Jeziora Skulskiego. Posterunek zajmował 1 dom i miał 8 mieszkańców. Z kolei „osady” miały tylko po jednym domu; w jednej mieszkało 9 osób, a w drugiej 14. Ludzie ci posiadali 1200 mórg ziemi, w tym 960 mórg lasów, czyli na ew. grunty rolne pozostawało 240 mórg. Zapewne dopiero pod koniec XIX w. na terenach tych pojawili się drobni posiadacze ziemscy w postaci Władysława Przybyła i Kowalskich (Mniszki A) oraz Lewińskich (Mniszki B). Z czasem właściciele wykarczowali część lasu, ponieważ w 1926 r. Piotr Przybył posiadał 78 ha, natomiast Jan Siwiński – 117 ha. Żoną Siwińskiego była Franciszka Skonieczna. Daty urodzin dzieci Siwińskich sugerują, że dotarli tu oni dopiero w poł. lat 90. XIX w. Dzieci tych było pięcioro: Bronisława (1897-1981), Jan (1900-1945), Anna (1902-1982), Marian (1905-1973) i Kazimierz urodzony w 1910 r. Najmłodszy syn nie pozostał w gospodarstwie tylko został lekarzem, a w 1939 r. ożenił się z Zofią Kindler. Po wybuchu wojny działał w konspiracji i został złapany przez Niemców. Zginął w marcu 1942 r., rozstrzelany w lesie w Lućmierzu k. Zgierza. Majątkiem po śmierci ojca (w 1930 r.) zarządzali bracia Marian i Bronisław z siostrą Anną. Mniszki w 1931 r. liczyły łącznie 271 m-ców. Przed wybuchem 2. wojny światowej właścicielem folwarku Przybyłów został Longin Wałęga, zaś u Siwińskich dziedzicem był Bronisław. W 1937 r. był on prezesem „Sokoła” w Skulsku, a także jednym z założycieli Koła Pszczelarzy. Później został prezesem tegoż koła. Po wojnie na bazie gospodarstwa Siwińskich utworzono PGR, zaś gospodarstwo Wałęgi nie zostało objęte parcelacją ze wzgl. na niewielki areał. Po ustawowej likwidacji PGR-ów na pocz. lat 90. XX w., dawny folwark przeszedł w ręce prywatne.
Źródła:
Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich... 1880-1902;
Księga Adresowa Polski dla Przemysłu, etc.. 1930;
Geoportal
Mapster:
1756886 @ Генеральный Штаб Рабоче-Крестьянской Красной Армии 1:100 000
- plik mapy: RKKA100_N-34-121_Stshel`no_1937_greif.jpg
13492 @ WIG - Mapa Szczegółowa Polski 1:25 000 /1929 - 1939/
- plik mapy: P38-S27-G_JERZYCE_1936.jpg
11809516 @ Topograficzna Karta Królestwa Polskiego, Топографическая Карта Царства Польского, Carte Topographique du Royaume de Pologne (Mapa Kwatermistrzostwa) 1:126 000
- plik mapy: TKKP126K_Kol.I_Sek.II_ca1864_600dpi_UJGiedr_K-1748_pbc53185.jpg
Wszystkie prawa zastrzeżone!

Opis

Dwór piętrowy, eklektyczny, wzniesiony na planie prostokąta i fasadą skierowany na płd.-wschód. Od północy niższa przybudówka, do której od zach. dostawiono ganek z wejściem.

Park

Park z pocz. XX w. o bliżej nieokreślonej powierzchni, płynnie przechodzący w lasy i nieużytki otaczające założenie od wschodu i północy.

Inne

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011

Komentarze

Aby skomentować obiekt, zaloguj się. Jeżeli nie masz jeszcze konta w serwisie, zarejestruj się.

Marek Kujawa4 lata i 3 miesiące temu
W opisie zapomniałem podać dodatkowe źródła. Są to przewodniki:
Mieczysław Wiśniewski „Ziemia Skulska”, Poznań 2010
Tomasz Jaskulski „Historia Skulska i okolic do 1945 r.”