Bogusławice

Stan obecny

Dwór w ruinie. Stan własności nieznany.

Historia

Dwór z poł. XIX w.
W późnym średniowieczu wieś leżała na terenach należących kolejno do Bolesława Kędzierzawego, Konrada I Mazowieckiego, Kazimierza Konradowica i Władysława Łokietka. W XVI w. dobra dzierżyli Tarnowscy herbu Rola, dalej Sierakowscy h. Ogończyk. Po 1. rozbiorze Polski wieś znalazła się pod zaborem pruskim. W poł. XIX w. właścicielem majątku był Piotr Karnkowski h. Junosza, urodzony w Czamaninie w 1811 r., syn Józefa (1778-1828) i Eustachii Orsetti. Ożeniony był z Kamilą Karnkowską, z którą miał synów: Władysława i Edwarda, ożenionego z Heleną a nast. Franciszką Otocką. Z pierwszej żony pochodziły córki: Felicja, Maria i Helena; z drugiej: Wincenty, Ludwik, Franciszek, Julia, Helena i Władysław. Helena (1870-1942) 22 września 1891 r. w Lubotyniu zaślubiła hrabiego Karola Gołąbka-Jezierskiego h. Prus (III), syna Józefa i Izabeli Mielżyńskiej. Bogusławice stanowiły wówczas majętność wraz z folwarkiem Goraj i osadą karczemną Żaryń. W 1827 r. były tu 32 domy ze 130 mieszkańcami. Wieś należała do gminy i parafii Lubotyń w powiecie kolskim. Majątek liczył 1834 morgi, w tym 76 mórg ziemi pszennej, 917 m. żytniej, 263 m. łąk i pastwisk, 426 m. lasów i 52 m. nieużytków. Ok. 1880 r. była tu także gorzelnia. Po śmierci Karola Jezierskiego wdowa samotnie prowadziła majątek; była też działaczką Polskiej Macierzy Szkolnej oraz założycielką ochronki dla dzieci służby folwarcznej. Gospodarowała tu do pożaru w 1921 r., następnie właścicielem został Jerzy Krzymuski h. Radwan (1902-1975), wnuk Edwarda Karnkowskiego (syn Marii). W okresie międzywojennym majątek od brata przejął Kazimierz hr. Krzymuski, ożeniony z Zofią Werner h. Miron. Za czasów Krzymuskich we wsi utworzono Kółko Rolnicze (1929 r.), Straż Pożarną (1932 r.) i zlewnię mleczarską (1934 r.). W 1934 r. majątek nabył dalszy krewny Zofii Krzymuskiej, Edward Henryk Werner h. Miron, multimilioner, minister skarbu w międzywojennej Polsce. Ożeniony był z Zofią Heleną Kalinowską, z którą miał córkę Zofię Helenę (ur. w 1910 r. ). Ta 28 grudnia 1933 r. wyszła za Antoniego Dunina h. Łabędź (ur. w 1907 r. w Granówku), z którym miała troje dzieci, w tym syna Stanleya (Stanisława), ożenionego później z Elsie Ivancich i najmłodszą Magdę, która później wyszła za Japończyka. Antoni był synem Rodryga i Łucji Taczanowskiej herbu Jastrzębiec. Bogusławice dostali oni od Edwarda Wernera w posagu, w zamian za sprzedany majątek Ruchocice k. Grodziska Wlkp. W okresie międzywojennym Bogusławice dzieliły się na część A, w skład której wchodziła Kolonia Bogusławice i folwark Goraj oraz część B - tzw. Bogusławskie Nowiny (Neusegen). W okresie 1943-45 wieś nosiła nazwę Sahlfelden. Po wybuchu II wojny światowej Antoni Dunin został powołany do Wojska Polskiego. Zginął podczas bitwy nad Bzurą, gdzieś pomiędzy Kutnem a Sochaczewem, 16 września 1939 r. Zofia wyjechała do Lubienia, gdzie wstąpiła do PCK; zginęła tam w dniu 14 września 1939 r. od przypadkowej bomby. Antoni został pośmiertnie odznaczony Krzyżem Virtutti Militari. Ich troje dzieci trafiło pod opiekę ciotki Czarnowskiej z Rosochy k. Skierniewic. Majątkiem po wybuchu wojny zarządzał Henryk Chełmicki, a po aresztowaniu tegoż kolejno Niemcy: Domke, Reinicke i Neubaner. Po wojnie dzieci Duninów trafiły do USA, gdzie znalazły się pod opieką stryja, Alfreda Nieżychowskiego. W dworze Duninów początkowo umieszczono szkołę, później Prezydium Gminnej Rady Narodowej (od 1953 r.), bibliotekę (od 1954 r.), ognisko przedszkolne (od 1973 r.) a następnie ponownie szkołę (od 1997 r.). Na terenie dawnego folwarku po wojnie utworzone zostało Państwowe Gospodarstwo Rolne, zlikwidowane ustawowo w latach 90. XX w.

Źródła:
Wikipedia
Teki Dworzaczka (Regesty, Monografie)
Forum: Wojenne tajemnice - Warszawa i okolice, Stroroom WERTTREW\\\'a
Wielka Genealogia Minakowskiego
Materiały nadesłane przez p. Ryszarda Witkowskiego, m.in. artykuł \\\"Wigilia w Bogusławicach\\\" Jacka Jerzego Nieżychowskiego
Zdjęcia: Geolocation
https://geolocation.ws/v/W/File:Dw%C3%B3r%20Bogus%C5%82awice%204110.JPG/-/en#
oraz archiwalne: Nieruchomości-online.pl
http://boguslawice.nieruchomosci-online.pl/domy,sprzedaz/379411.html

Opis

Dwór późnoklasycystyczny, wzniesiony na planie prostokąta w dłuższej osi wschód-zachód, częściowo podpiwniczony. Składa się z dwóch zasadniczych części: wschodniej - piętrowej, nakrytej dachem czterospadowym i zachodniej - parterowej nakrytej dachem dwuspadowym. Pow. całkowita: 1 280 m2. Od zachodu znaczny ryzalit mieszczący wejście główne. Elewacje zdobione oryginalnym detalem architektonicznym.

Park

Park z poł. XIX w. o pow. ca. 6,15 ha, niegdyś 8,5 ha, z którego wschodniej części utworzono pole uprawne. Dwór znajduje się w płn.-zachodnim narożu parku, który od zachodu graniczy z dawnym podwórzem gospodarczym. Z kolei w płn.-wschodniej części znajdował się podłużny śródparkowy staw. Pośrodku parku znajduje się dawny plac sportowy. Obszar parku wystawionego w 2009 r. na sprzedaż wraz z dworem wynosił 5,5 ha.

Inne

Zabudowania gospodarcze XIX / XX w.

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011