Karolewo

Stan obecny

Stan własności oraz stan dworu - nieznany.

Historia

Dwór z pocz. XX w.
Karolewo to wieś położona na lewym brzegu Warty, przy DK nr 143, w odległości 12 km na zachód od Wronek. W dawnych wiekach nie istniała, a ziemie te wchodziły w skład dóbr dziedziców z Pożarowa. Zapewne dopiero w XVIII w. sprowadzono tu osadników, tzw. olędrów, którzy zagospodarowali nieużytki przyległe do Warty. W połowie XVIII w. powstanie Karolewa było jeszcze dość odległe, zaś w skład dóbr Aleksandra i Karola Unrugów wchodziły: Pożarowo, Pożarówko, Łubowo i Olędry po obu stronach rzeki w p. poznańskim. (Łubowo to niewielka wieś leżąca obecnie 1 km na wschód od Karolewa). Dopiero po 1872 r., w pobliżu przeprawy promowej do Chojna (Coynow), w miejscu opisanym na mapie jako Fahr II (najprawdopodobniej chodzi o prom, współczesne tłumaczenie tego słowa to Fähre), powstał niewielki folwark, należący do wsi i gminy Popowo. Po 1872, albowiem wieś nie figuruje w dość szczegółowej Księdze Adresowej z tegoż właśnie roku.
W 1885 r. w Karolewie (niem. Karlshof), leżącym w Kreis Samter (pow. Szamotuły) znajdowało się 6 domów, zamieszkałych przez 101 osób. W tym też okresie na polach folwarku znaleziono starożytne urny i groty dawnej lancy. Pod koniec XIX w. właścicielem K. był Bogusław Ziółkowski, od którego za 75 tys. marek dobra kupił niejaki Sobecki. W nieznanym nam bliżej okresie wieś nazywała się także Karólew (brak źródeł). Na pocz. XX w. zapewne to Sobecki wybudował we wsi opisywany dwór. Na południe od folwarku, na skraju lasów majątku Wróblewo, wybudowano szkołę, a także cegielnię (prawdopodobnie należącą do maj. Wróblewo). Później K. wróciło w ręce niemieckie, a właścicielem 1000 morgowych dóbr został niejaki Gerhard. W 1911 r. sprzedał on K. Wincentemu Zenkteler, dawniejszemu właścicielowi Komorowa, zamieszkałemu w Poznaniu. Na mapach archiwalnych folwark widniał także jako Karolewko, a w 1921 r. występuje pod nazwą Karlsfeld (nazwę tę otrzymało później Chojno, leżące na przeciwległym brzegu Warty). Właścicielem w 1926 r. był Henryk Lelesz, pod zarządem którego niewielkie dobra miały 117 ha, w tym 114 ha ziemi uprawnej i 3 ha łąk i pastwisk. Do oszacowania podatku gruntowego wykazywano 428 talarów (1284 marki) czystego dochodu. W późniejszym okresie, prawdopodobnie aż do 1945 r., właścicielami wsi była rodzina von Trescow. W księdze adresowej z 1930 r. Karolewo nie występuje. Po 2. wojnie światowej dawne dobra zostały przejęte przez Skarb Państwa Polskiego.
Źródła:
Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich... 1880-1902;
Teki Dworzaczka (Regesty, Monografie) Biblioteka Kórnicka P.A.N.;
Księga Adresowa Gospodarstw Rolnych woj. Poznańskiego, 1926;
Księga Adresowa Polski, 1930;
Adressbuch des Grundbesitzes im Grossherzogthum Posen dem Areal nach von 500 Morgen aufwärts... ; Wykaz alfabetyczny wszystkich posiadłości ziemskich w W. Księstwie Poznańskiem, 1872;
Geoportal;
Mapster:
11768701 @ Bodenschäzungskarte 1:25 000 w cięciu WIG25 /1940 - 1944/
- plik mapy: 38-22_C_Chojno_Bodenschaetzungskarte_A_1942_400dpi.jpg
17010 @ Karte des Deutschen Reiches 1:100 000 - Generalstabskarte /1870 - 1944/
- plik mapy: KDR100_274_Birnbaum_ca1893_DRMC5820274.1.jpg
Zdjęcie archiwalne - Strona internetowa Chojna: http://www.chojno.pl/Historia_przeprawy_promowej_w_Chojnie.htm;
Wszystkie prawa zastrzeżone!

Opis

Dwór w Karolewie prawdopodobnie jest budynkiem zlokalizowanym na dz. ewid. ...9/2, w centralnej części wsi. Ze względu na brak możliwości weryfikacji opisu i brak jakichkolwiek zdjęć w Internecie, pozostawiamy opis zamieszczony na stronie przez nieznanego respondenta: "Budynek piętrowy z okazałym wejściem zamkniętym trójkątną arkadą, poprzedzonym kilkoma stopniami."

Park

Pozostałości parku (ogrodu?) z pocz. XX w., o bliżej nieokreślonej powierzchni.

Inne

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011