Jaktorówko

Stan obecny

Własność prywatna.

Historia

Pałacyk myśliwski z 1. poł. XIX w./ pocz. XX w.
Jaktorówko nie istniało w dawnych czasach, a nazwa osady pochodzi dopiero z okresu międzywojennego. Od samego początku swego istnienia w miejscu tym stał młyn, zwany Hamer. Pierwsza wzmianka o nim pochodzi z 1626 r. Przez kolejne stulecia młyn zwany też Hamerek albo Hamernia (niem. Hammersmühle), należał do majątku w Jaktorowie, a w XIX w. utworzono tu także niewielki folwark. (Szczegółowa historia Jaktorowa znajduje się w naszym katalogu). Ponoć już w 1830 r. Józef Lipski wybudował w tym miejscu pałacyk myśliwski, który został oddzielony od majątku po jego utraceniu przez Żychlińskich h. Szeliga, pod koniec XIX, lub na pocz. XX w. Mniej więcej w tamtym okresie pałacyk wraz z otaczającym go parkiem i przynależnymi gruntami nabył kupiec z Szamocin, Ernest Selchow. W 1926 r. właścicielem tego majątku był Erich Selchow (zapewne syn Ernesta). Na 221,75-hektarowe dobra składało się 64 ha ziem uprawnych, 9 ha łąk i pastwisk, 127 ha lasów13,75 ha nieużytków i 8 ha wód. Czysty dochód gruntowy podawany jako podstawa do wyliczenia podatku wynosił 384 talary. Po 2. wojnie światowej dobra przejął Skarb Państwa Polskiego, a jego pierwszym zarządcą były Państwowe Nieruchomości Ziemskie. Ziemie należące do dawnego majątku przejęło Państwowe Gospodarstwo Rolne, natomiast lasy Nadleśnictwo w Margoninie i później w Podaninie. Prawdopodobnie dopiero po likwidacji PGR-u pałacyk przeszedł w ręce prywatne. Przez wiele lat dzierżawiony, od 2010 r. stał opuszczony. W ostatnich latach jego nabywcą został znany biznesmen z Zakopanego, Adam Bachleda-Curuś.
Źródła:
Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich... 1880-1902;
Teki Dworzaczka (Regesty) Biblioteki Kórnickiej P.A.N.;
Księga Adresowa Gospodarstw Rolnych Woj. Poznańskiego, 1926;
Artykuł "Chodzieskie pałace - cz. VI: Pałac w Jaktorówku" na stronie internetowej http://www.dzienniknowy.pl/
Wszystkie prawa zastrzeżone!

Opis

Dwór (pałacyk) wzniesiony na planie prostokąta w dłuższej osi zbliżonej do W-E, fasadą skierowany na południe. Budynek wybudowany w typowym stylu tzw. "polskim", parterowy, podpiwniczony, murowano-szachulcowy, na kamiennej podmurówce, nakryty mansardowym dachem łamanym mieszczącym użytkowe poddasze. W fasadzie centralnie umieszczona wystawka konstrukcji szachulcowej, zwieńczona trójkątnie. Po jej bokach umieszczono symetrycznie po dwie lukarny, zwieńczone ozdobnymi iglicami. Wejście umieszczone centralnie, poprzedzone łagodnymi schodami. Z prawej strony fasady alkierzowa przybudówka na rzucie połówki oktagonu, zwieńczona niskim dachem namiotowym. Z lewej strony fasady (strona zachodnia) na wysokości parteru oryginalny balkon, częściowo wgłębny, częściowo na półokrągłej kamiennej podmurówce wysunietej przed elewację.
Po obu stronach budynku (w elewacjach bocznych) niewielkie przybudówki (ganki), w tym od strony wschodniej większy, nakryty łagodnym daszkiem o trzech spadach - nad balkonem lukarna identyczna jak w fasadzie. Wg wizualizacji na ganku tym ma znaleźć się taras. http://demiurg.com.pl/portfolio/przebudowa-palacu-mysliwskiego-oraz-stajni-w-jaktorowku/

Park

Park z 2. poł. XIX w. Fragment dawnego parku zajmuje płd. część lasu leżącego wraz z jez. Jaktorowskim na dz. ew. nr 300105_5.0006.8031/1 o pow. 30,0105 ha. Na podstawie analizy drzewostanu otaczającego jezioro można stwierdzić, że relikty parku zajmują nie więcej niż 12 ha wraz z jeziorem (4,5 ha). Nasz pomiar i tak jest mocno "naciągany", gdyż "drzewostan leśny wzbogacony o buki, dęby, kasztanowce i lipy" stanowi obszar nie większy niż 2-3 ha i otacza jezioro od zachodu i południa. Reszta jest zdziczała, zarośnięta i niewiele odróżnia się od otaczającego park lasu. (Geoportal, 8.03.2017 r.)

Inne

Stajnia, XIX / XX w.

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011