Skatalogowanych zabytków: 11364
Zarejestruj się
Miniatura Rzemiechów
Zdjęcie Iwo Kaleta
Miniatura RzemiechówMiniatura Rzemiechów

Użytkownicy współtworzący opis i dane obiektu

Iwo KaletaMarek Kujawa

Rzemiechów

Rzemichow

Województwo:wielkopolskie
Powiat:krotoszyński
Gmina:Kobylin
Rodzaj obiektu:Dwór

Stan obecny

Mieszkania. Stan własności nieznany.

Historia

Dwór z przeł. XIX / XX w.
Rzemiechów to wieś leżąca na lewym brzegu Orli, w odległości 3,5 km na wschód od Kobylina i 12 km na zachód od Krotoszyna. W dawnych zapiskach występuje jako "Rzemiechowo" i "Rzemachowo". Autorzy "Słownika Geograficznego..." jako datę pierwszej wzmianki podają rok 1303 r., kiedy to lokowano miasto Kobylin, jednakowoż inf. ta nie dotyczy opisywanego Rzemiechowa. "Rambechowo" występujące w owej zapisce to współczesna wieś Rębiechów, leżąca 2 km na zachód od Kobylina.
Począwszy od końca XV w. wieś Rz. należała do Starkowieckich ze Starkówca i miała z nim wspólne losy, aż do końca XVII w. Przez ten okres nie wydarzyło się nic o czym warto by pisać; są to tradycyjnie dziesiątki transakcyj, cesji i spadków, jakie czynili pomiędzy sobą Starkowieccy. Rodzinę tę dokładniej przedstawiamy w opisie Starkówca w naszym katalogu, do którego odsyłamy zainteresowanych.
W 1578 r. wieś panien Starkowieckich miała 1 ślad osiadły i 2 ratajów. Ostatnimi dziedzicami z tej rodziny byli synowie Andrzeja S. i Katarzyny Smoszewskiej: Stanisław (późniejszy ksiądz) i Maciej (zmarły w 1677 r.). Po śmierci brata, zacny jezuita ksiądz Starkowiecki, sprzedał Rzemiechowo Hieronimowi Naramowskiemu. Ten wprawdzie nie posiadał gotówki, ale pożyczył ją od zięcia - Kazimierza Skórzewskiego - któremu w zastaw dał Starkówiec i Łagiewniki. W 1685 r. Naramowski sprzedał wieś zięciowi (mężowi Zofii - przyp.). Ten jednak zmarł ok. 1698 r., po czym Rzemiechowo sprzedano Wierusz-Walknowskim h. Wieruszowa.
Stanisław Andrzej Walknowski (1660-1709), kasztelan wieluński, ożeniony był z Dorotą Zawadzką h. Korzbok. Mieli oni pięciu synów: Władysława, Antoniego, Jana Józefa, Michała (zakonnika) i Rafała oraz dwie córki (zam. za Lubiatowskiego i za Dunina). Klucz kuklinowski z Rzemiechowem odziedziczył syn Rafał, a następnie jego brat Władysław, który w 1748 r. sprzedał Rz. - Kazimierzowi Sokolnickiemu h. Nowina, ożenionemu z Katarzyną Walknowską. Za czasów Sokolnickich we dworze znajdowała się kapliczka z kapelanem. Posesorem wsi w 2. poł. XVIII w. był Jakub Skowroński.
Kazimierz i Katarzyna Sokolniccy mieli synów: Pawła, Nepomucena i Celestyna. Z tychże Rzemiechów odziedziczył Paweł, zaś Dzierżanów - Nepomucen. Jednak do 1789 r. dożywotnią właścicielką majątku była Katarzyna z Walknowskich Sokolnicka. Zmarła dnia 23 grudnia 1789 r. Po niej Kuklinowo, Rzemiechowo, Lipowiec i in. odziedziczył Celestyn, wówczas już podczaszy poznański, kawaler orderu świętego Stanisława, etc. W 1790 r. sprzedał on dobra - Janowi Nepomucenowi Węgorzewskiemu, podkomorzemu JKM-ci, synowi Piotra, łowczego poznańskiego i Wiktorji Łąckiej.
Węgorzewski zasadniczo był właścicielem Drobnina, ale z Kuklinowa stworzył niewielki, dochodowy klucz. Sam tu nie mieszkał, a folwarkiem w Rz. zajmował się posesor Józef Miłakowski (do ok. 1830 r.). Dziedzic zmarł 28 września 1826 r. w Kuklinowie. Wcześniej rozwiódł się z żoną, która wyszła 2-o v. za płk. Garczyńskiego. Zapewne jego spadkobiercy sprzedali majątek w ręce Chełkowskich h. Wczele. W 1872 r. właścicielem dóbr Kuklinowa, w tym Rz., był Józef Chełkowski (1803-1877). Z pierwszą żoną (?) miał on syna Ildefonsa (1833-1904), ożenionego z Józefą Łukaszewicz (1838-1875). Z 2-gą żoną Stanisławą Szczerską miał syna Franciszka (1839-1892), ożenionego w 1867 r. z Felicją Wężyk h. Wąż. Ci z kolei mieli syna Józefa (1868-1954), ożenionego w 1898 r. z Marią Donimirską h. Brochwicz.
W 1888 r. wieś miała 8 domów z 63 m-cami, w tym 53 katolików i 10 protestantów oraz 82 ha własnej ziemi. Folwark wchodził w skład okręgu dominalnego w Kuklinowie. Na jego terenie znajdowało się 7 domów ze 117 m-cami. Dobra miały 682,48 ha obszaru, w tym 319,03 ha ziemi uprawnej, 38,5 ha łąk, 58,75 ha pastwisk i 266,29 ha lasów. Ok. 500 metrów na wschód od majątku wybudowano we wsi szkołę. Właścicielem dóbr był Franciszek Chełkowski, tak więc po urodzeniu się pierwszego wnuka w 1899 r., dziecku dano imię po dziadzie. Kolejnymi dziećmi Józefa i Marii byli: Jan (1900-1903), Szczęsny (1901-1977), Bogumiła, Wanda, Zofia, Wojciech (1908-1983), Marian Krzysztof (1909-1994), Stanisław (1910-1920), Michał (1912-2003), Janina, Halina, Edmund Dersław (1920-1939) i Andrzej (1922-2009). Dla formalności odnotujmy też, że Franciszek Chełkowski (II) (1899-1939) w 1923 r. ożenił się z Emilią Mieczkowską h. Bończa i mieli dziesięcioro dzieci, z których tradycyjnie pierwszemu synowi dano na imię Józef (1926-1993). Kolejne ich dzieci to: August, Władysław, Andrzej, Maria, Stanisław, Jacek, Ignacy, Bogumił oraz Jerzy. Dzieci pozostałego rodzeństwa Franciszka (II) pominiemy, gdyż i tak nie mają związku z opisywanym tu Rzemiechowem.
W 1913 r. "Rzemichow" miał 430 ha obszaru i 2241 marek "czystego dochodu". Zarządcą folwarku był Joseph Manikowski, a właścicielem Józef Chełkowski. Główną jego posiadłością był wówczas Starygród. W 1926 r. właścicielem 427,5-hektarowych dóbr Rz. nadal był Józef Chełkowski. Na ogólny obszar składało się 156,25 ha ziemi uprawnej, 72,75 ha łąk i pastwisk, 195,6 ha lasów, 2,5 ha nieużytków i 0,4 ha wody. Do podatku gruntowego wykazywano 740 talarów tzw. "czystego dochodu". W 1930 r. wieś miała 107 m-ców. W latach 1943-45 nosiła nazwę Werkhof. Po wojnie dawne dobra zostały zabrane i rozparcelowane przez Skarb Państwa Polskiego.
Źródła:
Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich... 1880-1902;
Teki Dworzaczka (Monografie, Regesty) Biblioteki Kórnickiej P.A.N.;
Słownik Historyczny Ziem Polskich w Średniowieczu, Inst. Historycznego P.A.N.;
Marek Jerzy Minakowski, Wielka genealogia Minakowskiego (Wielcy.pl);
Księga Adresowa Gosp. Rolnych Woj. Poznańskiego, 1926;
Guter=Adreßbuch für die Prowinz Posen, wyd. 2, Lipsk 1913;
Wykaz alfabetyczny wszystkich posiadłości ziemskich w W. Księstwie Poznańskiem, Berlin, 1872;
Księga Adresowa Polski ..., 1930;
Geoportal;
Mapster:
6800 @ Topographische Karte 1:25 000 (Meßtischblatt) cz. wsch. (Ostdeutschland) /1870 - 1945/
- plik mapy:
4269_Kobylin_1911.jpg
11813600 @ Topographische Karte 1:25 000 (Meßtischblatt) cz. wsch. (Ostdeutschland) /1870 - 1945/
4269_Kobylin_X.1944_APP_Sygn._M.top.25-1209.jpg
Wszystkie prawa zastrzeżone!

Opis

Dwór murowany, piętrowy i nakryty dachem czterospadowym, fasadą skierowany na płd z niewielkim odchyleniem wschodnim. Wejście poprzedzone gankiem, od str. północnej trójkątna wystawka dachowa.

Park

Pozostałości parku o pow. ok. 0,8 ha. Z dawnego parku nie zachowała się nawet ¼. Przed 1945 r. zajmował on około 3,3 ha. Wśród resztek starodrzewu okazy pomnikowych dębów.

Komentarze

Aby skomentować obiekt, zaloguj się. Jeżeli nie masz jeszcze konta w serwisie, zarejestruj się.

Ten obiekt nie został jeszcze skomentowany.