Skatalogowanych zabytków: 11364
Zarejestruj się

Użytkownicy współtworzący opis i dane obiektu

Marek Kujawa

Rzegnowo

Segenshof

Województwo:wielkopolskie
Powiat:gnieźnieński
Gmina:Łubowo
Rodzaj obiektu:Dwór

Stan obecny

Rzegnowo, nr 43

Historia

Dwór z ok. poł. XIX w.
Na przestrzeni swej historii nazwa wsi była zapisywana jako Żegnowo, Żegnówko oraz Rzągnowo. Pierwsze wzmianki o Rz. znajdujemy pod koniec XV w.; jej posiadacze z tego okresu pisali się "de Rzegnowo", a z czasem przyjęli nazwisko Rzegnowskich. Anna i Paweł Rz. mieli 3 synów: Andrzeja, Macieja i Michała. Rzegnowscy byli właścicielami wsi do ok. 1555 r., kiedy to sprzedali ją Modliszewskim h. Ostoja. Kolejnym właścicielem został Mikołaj Żakowski, a nastepnie jego syn Adam (1564), wespół z Janem Klonowskim. W 1565 r., początkowo połowę wsi, nabył Jerzy hr. Latalski z Łabiszyna, wojewodzic poznański. Z czasem wykupił on także Owieczki i Pogorzałki. Dopiero w latach 70. XV w. swoje części sprzedał Latalskiemu Andrzej Klonowski; w roku 1580 r. grunty Rzegnowa stanowiły tylko jeden łan osiadły. Po Jerzym właścicielem był Andrzej Latalski (1597), następnie Stanisław (w okresie 1602-1617) oraz Mikołaj L. Ten w 1617 r. sprzedał wieś wraz z Owieczkami Andrzejowi Rejowi, dworzaninowi królewskiemu, natomiast Rej już po 4 latach odsprzedał dobra Rafałowi Latalskiemu. W 1664 r. hrabia sprzedał Rz. swojej córce Annie, zamężnej za Piotra z Iwanowic Koźmińskiego. Jej spadkobiercą został Władysław Koźmiński, syn Bartłomieja i Marianny Latalskiej, który wraz z innymi współspadkobiercami sprzedał wieś Izabeli Eufrozynie Mielęckiej, wdowie po Władysławie Latalskim. Mielęcka niebawem (ok. 1691 r.) ponownie wyszła za mąż, za Adama Lubstowskiego. Wieś po matce odziedziczył w 1700 r. Stanisław Latalski, ożeniony z Eleonorą Żychlińską h. Szeliga. W 1715 r. sprzedał on wieś swemu bratu Jerzemu Latalskiemu, zaś ten po kolejnych 5 latach Stefanowi Skarbek-Malczewskiemu h. Abdank, ożenionemu z Dorotą Pierzchlińską. Po Stefanie wieś odziedziczyli (ok. 1745 r.) jego synowie: Marcin, Wojciech i Maksymilian, którzy ok. 1754 r. sprzedali dobra Józefowi Przybyszewskiemu, synowi Franciszka i Teresy Miaskowskiej h. Bończa. Ich siostra Marianna poszła do klasztoru cysterek w Owińskach. Synowie Józefa P.: Wojciech, Marcin i Karol sprzedali Rz. ok. 1782 r. Antoniemu Gutowskiemu h. Ślepowron, podwojewodzemu gnieźnieńskiemu. Po nim dobra odziedziczył syn Franciszek, który po III rozbiorze Polski otrzymał pruskie szlachectwo. Sądzimy tak, ponieważ w zapisce z 1803 r. pojawia się on jako Franz von Gutowski zu Rzegnowo. Kolejnym dziedzicem Rz. a także Mielżyna był Łukasz Gutowski ożeniony z Leokadią Łakińską h. Pelikan. W 1821 r. urodził im się syn Antoni Józef Walenty. W 1826 r. w Rzegnowie siostra dziedzica, 40-letnia Elżbieta von Gutowska wyszła za Józefa von Bielińskiego (1773-1828), wdowca, pisarza poznańskiego i skarbnika pow. gnieznieńskiego. Później przez krótki okres dziedzicami byli Baranowscy h. Jastrzębiec, a następnie Kazimierz Śniegocki (zm. w 1851 r.), ożeniony z Marianną Sempołowską, z którą miał 6 dzieci: Józefa, Cecylię, Stanisława, Tadeusza, Antoniego i Michała. Majątek Śniegockiego, czyli Rz. i Kruszewnia wart był w 1851 r. 55 tys. talarów. Kolejnym właścicielem tych dóbr został mąż Cecylii Śniegockiej, Władysław Popliński. W Rzegnowie rodziły się ich dzieci: Marianna Katarzyna w 1855 r. i rok później syn Jan Józef Kazimierz.
W 1885 r. na Rzegnowo składała się wieś z 216 ha gruntów oraz majętność z 340 ha. We wsi znajdowało się 36 dymów z 332 m-cami, w tym 14 ewangelików. Na terenie obszaru dworskiego było 9 dymów ze 128 m-cami, w tym 12 ewangelików. Czysty podatek gruntowy z majątku wynosił 4200 marek. Po Poplińskich wieś przeszła prawdopodobnie w ręce niemieckie, a na pocz. XX w. została rozparcelowana. Gospodarstwa nie wymienia żadna z popularnych ksiąg adresowych z pocz. XX w. W 1926 r. wieś liczyła 346 m-ców. Był tu kowal E. Tonn, krawiec J. Gall i zajazd B. Koralewskiej. Po 2. wojnie światowej pozostałości dawnego folwarku stały się zapewne gospodarstwem prywatnym.
Źródła:
Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich... 1880-1902;
Teki Dworzaczka (Regesty) Biblioteki Kórnickiej P.A.N.;
Wielka Genealogia Minakowskiego;
Księga Adresowa Polski dla przemysłu... 1926;
Geoportal.
Wszystkie prawa zastrzeżone!

Opis

Dwór wzniesiony na planie prostokąta, w dłuższej osi zbliżonej do W-E, fasadą skierowany na południe, parterowy, nakryty dachem dwuspadowym. W połowie opuszczony.

Park

XIX-wieczny park w Rzegnowie zajmuje fragmenty trzech sąsiadujących ze sobą działek o numerach: ...1/73, ...1/74 oraz 1/75. Łączna, przybliżona pow. drzewostanu to 1,7 ha z tym, że wschodnia część wygląda na młodszą. Mogą to być np. pozostałości sadu (Geoportal, 1.09.2017 r.). Zachowany starodrzew znajduje się na płn. od dworu (na działce nr ...1/73) i nie ma więcej niż 1 ha obszaru.

Inne

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011

Komentarze

Aby skomentować obiekt, zaloguj się. Jeżeli nie masz jeszcze konta w serwisie, zarejestruj się.

Ten obiekt nie został jeszcze skomentowany.