Biedrusko

Stan obecny

Własność prywatna. Hotel z częścią konferencyjną i rekreacyjną oferującą 80 miejsc noclegowych o zróżnicowanym standardzie, restauracja.

Historia

Pałac z 2. poł. XIX w.
Biedrusko to wieś leżąca 8 km na płd.-zachód od Murowanej Gośliny. Pierwsza wzmianka, w której nazwę wsi zapisano pod postacią Besdrofsko, pochodzi z 1388 r. W tamtych czasach była to wieś szlachecka, należąca do rodz. Gowarzewskich i Stanisława Lubickiego. Był jeszcze Jan z Wierzenicy, z którym toczono spory w 1398 r. Gowarzewscy twierdzili, że ów Jan jest tylko posesorem zastawnym. W kolejnych latach Jan i Mikołaj W. pozywali Lubickiego o 100 grzywien, które dostał od ich ojca. Ustalono, że dopóki nie zapłaci, wieś będzie w posiadaniu Mikołaja W. Ten jednak spłacił zastaw, biorąc pieniądze tym razem od Adama i Wincentego z Gowarzewa. Proces sądowy o te 100 grzywien toczył się jeszcze w 1406 r.
We wsi istniał już wtedy folwark, z którego dziesięcinę składano plebanowi w Chojnicy. W 1410 r. pomiędzy plebanem a kanonikiem Przybysławem z Poznania toczył się spór o te dziesięciny oraz dziesięcinę snopową. W tym okresie część wsi należała do dziedziców Bielaw - Bielawskich. Wincenty B. zwany "Czurydło" posiadał także części Tworkowa, Złotnik i Nosilina; w 1449 zapisywał na Biedrusku posag i wiano żonie Zofii (Ofce). Mieli oni syna Wojciecha, który od 1477 r. był także posiadaczem Wysoczki. Z kolei Wojciech miał dwóch synów: Jana i Andrzeja. W 1487 r. Jan zapisał na Bielawach, Biedrusku i Złotnikach czynsz roczny dla altarii Świętej Trójcy w kolegiacie szamotulskiej. Po podziale majątku w 1491 r. Biedrusko przypadło Janowi.
W zw. z wyprawami wojennymi na Turków, pod k. XV w. polskiej szlachcie konfiskowano majątki na potrzeby wojenne. W 1497 r. Jan Bielawski otrzymał od króla Olbrachta prawo do dóbr w B. w tym także "oprawę" Anny Chojnackiej wraz z jej zyskami w B. Wielkość gruntów w B. oscylowała w granicach 6-8 półłanków i 2 półł. opuszczone (w 1510 r.). Pobór płacono także od karczmy. W 1518 r. na prośbę cysterek z Owińsk, król Zygmunt Stary dał zezwolenie na zakup Biedruska od Bielawskiego. Najpierw (1521) dokonano rozgraniczenia wsi od Bielaw, Nosilina i Wygonowa. Granica przebiegała obok ról zwanych "Ostrowo", należących do folwarku w Biedrusku. Do transakcji doszło w 1522 r., ale jeszcze w tym roku sprawa trafiła do sądu, z powództwa siostry Bielawskiego - Anny, wdowy po Janie Karśnickim. Ta sprawę przegrała i wieś pozostała przy cysterkach na kolejne 300 lat. W poł. XVI w. cysterki płaciły do zamku w Poznaniu pobór z 3 i pół łanu, po 3 wiertele żyta i jednej ćwierci owsa, ponadto wiertel pszenicy i po 2 grosze z każdego łanu. W regestach poborowych z 1563 i 1580 r. wymienia się także młyn na Warcie oraz karczmę.
Po III rozbiorze Polski rząd pruski dokonał kasaty zakonu, a pierwszym znanym właścicielem został Sigismund Otto Joseph von Trescow (1756-1825), syn Alberta Sigismunda i Marie Elizabeth Mangelsdorf. Józef ożeniony był (w 1784) z Anną Sarą George. Ich synem był Otto Sigismund (Gutsherr) von Trescow (1793-1855), ożeniony (w 1835) z Józefą (Josefine) Koperską. Mieli sześcioro dzieci, w tym syna Albrechta Ottona Maximiliana Juliusa (ur. 1845), który w latach 1877-1881 wybudował nowy pałac, przy pomocy znanego i utalentowanego architekta Ludwika Huhna. Albrecht w 1884 r. w Królewcu ożenił się z Marthą Gundlach, z którą mieli pięcioro dzieci: Suzanne (ur. 1888), Albrechta (1891-1946), Joachima (ur. 1893), Barbarę (ur. 1895) i Ferdinanda (ur. 1896). Rotmistrz von Trescow miał najwyraźniej sporo kasy, bo w 1878 r. dokupił do posiadanych dóbr majątek rycerski Budziszewo od Pomorskiego Banku Hipotecznego.
W 1885 r. Biedrusko stanowiło dominium w pow. poznańskim. W 12 domach mieszkało tu 212 osób, w tym 124 katolików, 88 ewangelików; 103 analfabetów. Albrecht zmarł w 1904 r., po czym rodzina wystawiła majątek na sprzedaż. Biedrusko trafiło w ręce pruskiej armii i stało się terenem wojskowym. W pałacu umieszczono m. innymi kasyno. Na pobliskich nie zalesionych terenach wybudowano niezbędne zabudowania, czyli baraki, kluby, kasyno, stajnie, kuźnie, etc. Obóz ten otrzymał nazwę "Baraken Lager".
W 1930 r. wieś liczyła 744 m-ców. Była tu fabryka "Surofosfat, Towarzystwo Aukcyjne", Hurtownia Spółdz. Żołnierskich O.K.VII, "Gospoda", dwa zakłady fotograficzne, szewc, fryzjer, krawiec, etc... Po zakończeniu 2. wojny światowej, pałac stał się własnością miejscowego garnizonu LWP i był wykorzystywany jako budynek administracyjny garnizonu w Biedrusku. Był to największy garnizon w pobliżu Poznania, ale od kilku lat redukowana jest ilość stacjonującego tu wojska. Oprócz jednostek pancernych i rakietowych obrony powietrznej, znajdowało się tutaj Centrum Szkolenia Wojsk Lądowych w Poznaniu i inne. Na północ, południe i zachód od majątku rozciąga się duży poligon wojskowy.
W 2009 r. pałac został sprzedany osobie prywatnej i wkrótce po remoncie zaczął pełnić funkcje hotelowe i rekreacyjne.
Źródła:
Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich... 1880-1902;
Teki Dworzaczka (Monografie, Regesty) Biblioteki Kórnickiej P.A.N.;
Słownik Historyczny Ziem Polskich w Średniowieczu, Inst. Historycznego P.A.N.;
Treskow Web Site, author: Burghard von Treskow;
Księga Adresowa Gosp. Rolnych Woj. Poznańskiego, 1926;
Księga Adresowa Polski ..., 1930;
Wszystkie prawa zastrzeżone!

Opis

Pałac eklektyczny, neorenesansowy z elementami klasycystycznymi. Posiada trzykondygnacyjną wieżą widokową. Pierwotne usytuowanie wejścia reprezentacyjnego w bocznej fasadzie spowodowało niefortunne rozmieszczenie wnętrz. Pałac obecnie mieści salę restauracyjną, salę balową z zimowym ogrodem, 2 sale w podziemiach w stylu neogotyckim oraz pokoje gościnne.

Park

Park krajobrazowy z 2. poł. XIX w. o pow. 15ha. Pałac położony jest malowniczo na wzgórzu, w pobliżu rzeki Warty. W parku rośnie zróżnicowany drzewostan, reprezentowany przez kilkadziesiąt gatunków drzew i krzewów. Park jest zadbany i posiada dobrze zachowaną kompozycję przestrzenną, Na szczególną uwagę zasługuje tu amfiteatr, altana westchnień zakochanych, dwa stawy oraz fontanna otoczona czerwono-białymi różami. Założenie leży na terenach Obszaru Chronionego Krajobrazu \\\\\\\\\\\\\\\"Biedrusko\\\\\\\\\\\\\\\".

Inne

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011