Skatalogowanych zabytków: 11364
Zarejestruj się
Miniatura Rytwiany
2007, zdjęcie Rafał Terkner
Miniatura RytwianyMiniatura RytwianyMiniatura RytwianyMiniatura Rytwiany

Użytkownicy współtworzący opis i dane obiektu

Rafał TerknerAndrzej Kwasik

Rytwiany

Województwo:świętokrzyskie
Powiat:staszowski
Gmina:Rytwiany
Rodzaj obiektu:Zamek

Rejestr zabytków

Obiekt:ruiny zamku z 1 poł. XV w., nr rej.: 320 z 1.12.1956, 625/A z 28.10.1971oraz 177/A z 6.07.1977

Historia

Ruiny murowanego zamku wznoszą się na terenie podmokłych łąk, w pobliżu rzeki Czarnej w centrum wsi. Dzisiaj z założenia zachował się jedynie wyniosły fragment narożnika murów ze skośną przyporą, lico ozdobione jest siatką romboidalną z cegły zendrówki oraz fryzem ze skośnie układanych cegieł. Dowodem na trójkondygnacyjną wysokość zamku są zachowane w narożniku gniazda belek stropowych. Piwnice wzniesiony były z kamienia. Warownia badana była w latach 80 tych przez M. Proksę. Obecny stan badań uniemożliwia pełne odtworzenie dziejów zamku jak i jego przekształceń architektonicznych. Kwestią sporną jest osoba fundatora warowni. Jedni podają za niego Wojciecha Jastrzębca- biskupa krakowskiego i arcybiskupa gnieźnieńskiego. Za tą teorią stoi przekaz Jana Długosza zawarty w Liber beneficiorum potwierdzający biskupa w roli kupującego miejscowe dobra dla swych bratanków od panów ze Skotnik oraz fundatora murowanego, ?pięknego? zamku. Wyniki ostatnich badań terenowych oraz źródłowych karzą przesunąć datę budowy na koniec XIV wieku. Pierwsza wzmianka o zamku pochodzi z 1397 roku i mówi o sporze między Klemensem Mokrskim- kasztelanem radomskim a Małgorzatą- wdową po Paszku z Rytwian. W roku 1414 warownia była już własnością bratanków Wojciecha Jastrzębca. Z tego samego roku pochodzi wzmianka o kaplicy zamkowej. Biskup był więc jedynie inicjatorem przebudowy zamku. Do końca XV wieku warownia była siedzibą rodową Jastrzębców-Rytwiańskich. W roku 1516 zamek został strawiony przez pożar. W latach późniejszych zamek został odbudowany jednak rok 1657 i najazd wojsk Rakoczego przyniósł ostateczną jego zagładę. Zamek powstawał w dwóch etapach.
W pierwszej fazie rozwoju warowni powstał jednotraktowy, trójkondygnacyjny dom o wymiarach 13/39 m, usytuowany na osi wschód-zachód. Prawdopodobnie po drugiej stronie wąskiego dziedzińca stał równolegle, analogiczny w formie drugi dom. W I połowie XV wieku dwa domy zostały otoczone murem obronnym na planie prostokąta. Przy północnym odcinku muru wzniesiono dom wielki. W kurtynie wschodniej ulokowano wjazd główny na dziedziniec.

Komentarze

Aby skomentować obiekt, zaloguj się. Jeżeli nie masz jeszcze konta w serwisie, zarejestruj się.

Ten obiekt nie został jeszcze skomentowany.