Ruszcza

Stan obecny

Stan własności nieznany.

Historia

Dwór z 2. poł. XIX w.
W XV w. wieś była własnością Jana Biechowskiego h. Powała i miała 7 półłanków, z których płacono 5 grzywien dziesięciny biskupowi krakowskiemu. Były tu wówczas 2 folwarki rycerskie, z których dziesięciny składano plebanowi w Połańcu. W 1827 r. we wsi znajdowało się 14 domów z 280 m-cami. W 1867 r. na dobra (dominium) składały się folwarki: R. Dolna i Rybitwy. Ich powierzchnia wynosiła 1722 morgi, w tym 723 m. ziemi uprawnej, 79 m. łąk, 177 m. pastwisk, 269 m. lasów, 284 m. zarośli i 190 mórg nieużytków. W tym folwark Ruszcza obejmował ok. 700 mórg. We wsi było ponadto 51 osadników z gruntami o pow. 384 morgi, zaś wieś Rybitwy miała 31 osadników ze 176 morgami ziemi. W 1885 r. Ruszcza Dolna dzieliła się na wieś i folwark w pow. sandomierskim, gminie i parafii Połaniec. Miała 65 domów i 451 m-ców. Dwór został przebudowany dla ówczesnych właścicieli Rostworowskich na przełomie XIX i XX w. W 1930 r. właścicielem majątku o pow. 750 ha był Stanisław Knotche, ur. 23 kwietnia 1880 r. w Wilkowej, zm. 28 lutego 1958 r. w Sosnowcu, syn Aleksandra i Aleksandry Malczewskiej h. Awdaniec. Rodzina Knothów była wcześniej administratorami majątku Potockich w Ruszczy. Stanisław był polskim inzynierem, górnikiem, przemysłowcem i filantropem. Wspierał opiekę zdrowotną i oświatę w Zagłębiu Dąbrowskim. Dobra w R. posiadały własną cegielnię. Ponadto we wsi była kuźnia J. Szymajdy, kołodziej J. Niedzielski oraz szewcy J. Czałba i S. Kapsułka. Po 2. wojnie światowej dawne dobra zostały zabrane i rozparcelowane przez Skarb Państwa Polskiego.
Źródła:
Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich... 1880-1902;
Słownik Historyczno-Geograficzny P.A.N.;
Marek Jerzy Minakowski - Genealogia Potomków Sejmu Wielkiego;
Księga Adresowa Polski, 1930;
Geoportal;
Mapster:
11810140 @ West. Osteuropa 1:25 000 - Niemieckie mapy zaboru rosyjskiego, I WŚ /1914 - 1919/
- plik mapy: XXX-9-F_Gruppe_Warschau_1915_LoC_G6965_s25_.G4.jpg
Wszystkie prawa zastrzeżone!

Opis

Dwór późnoklasycystyczny. Budynek wzniesiony pośrodku parku, parterowy i nakryty dwuspadowym dachem, z kolumnowym gankiem od str. zachodniej, nad którym trójkątna wystawka.

Park

Park z XVIII w. Za pozostałości parku możemy wziąć obszar ok. 4,16 ha, na który składają się głównie obszerne polany i dwie duże grupy drzew - na płn. od dworu o pow. 1,1 ha i na płd. od dworu o pow. ok. 1 ha.

Inne

Ogrodzenie z 4 kapliczkami z pocz. XX w.

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011