Łomno

Stan obecny

Stan własności nieznany. Prawdopodobnie teren prywatny.

Historia

Dwór z pocz. XX w.
Łomno to wieś leżąca 10 km na płd.-zachód od Pawłowa. Miała wielu właścicieli, a ich pierwsze siedziby powstawały znacznie wcześniej niż opisywany dwór, m. innymi pod koniec XVIII w., kiedy to założono również park przydworski. W 1827 r. we wsi były 22 domy w których mieszkało 101 osób. W 3. ćw. XIX w. wieś Ł. leżała w pow. iłżeckim, gminie Tarczek i parafii Świętomarz. W 1885 r. były tu 33 domy z 313 mieszkańcami, włościanie posiadali 309 mórg, zaś do majątku ziemskiego należało 418 mórg ziemi. Wraz z wsią Zarzecze dobra obejmowały 580 mórg, w tym 378 m. ziemi uprawnej, 42 m. łąk, 4 m. pastwisk, 144 m. lasów i 12 mórg nieużytków. Było tu 7 budynków murowanych i 8 drewnianych, a na polach majątku obowiązywał płodozmian 8-polowy. W Łomnie były też tzw. "osady", czyli gospodarstwa ludności napływowej w liczbie 29. Do osadników należały 304 morgi ziemi. W Zarzeczu było 7 osad ze 104 morgami. Przy rzeczce Pokrzywiance pracował młyn wodny.
Na pocz. XX w. właścicielami wielu dóbr w świętokrzyskiem, w tym Łomna, była rodzina Ścibor-Kotkowskich h. Ostoja. W 1901 r. Franciszkowi (1871-1921) ożenionemu z Jadwigą Baczyńską (1880-1926) urodził się syn Ignacy. W 1914 r. wybudowali oni we wsi opisywany dwór, zapewne w miejscu starszego budynku. Oprócz Ignacego mieli córkę Józefę i syna Bolesława. W 1924 r. Ignacy ożenił się z Ireną Kłokocką (1905-1980) i miał z nią czworo dzieci: Franciszka (1925-1996), Władysławę (1926-2006), Macieja (1927-1996) oraz Seweryna (1929-1933). W 1930 r. właścicielem majątku o wielkości 270 ha był Ignacy Kotkowski. Zmarł w obozie KL Leitmeritz (Litomierzyce) w Czechach, już po oficjalnym zakończeniu wojny, czyli po 9 maja 1945 r. Pochowany został w miejscowości Terezin w Czechach, ponadto ma symboliczny grób na cmentarzu w Świętomarzy. Po wojnie majątek Kotkowskich został zabrany przez Skarb Państwa, a ziemie rozparcelowane. Dwór w okresie powojennym prawdopodobnie został przebudowany.
Źródła:
Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich... 1880-1902;
Słownik Historyczno-Geograficzny P.A.N.;
Marek Jerzy Minakowski - Genealogia Potomków Sejmu Wielkiego;
Księga Adresowa Polski, 1930;
Geoportal;
Mapster:
11810108 @ West. Osteuropa 1:25 000 - Niemieckie mapy zaboru rosyjskiego, I WŚ /1914 - 1919/
- plik mapy: XXVIII-9-B_Gruppe_Warschau_1915_LoC_G6965_s25_.G4.jpg
11781319 @ West. Osteuropa 1:25 000 - Niemieckie mapy zaboru rosyjskiego, I WŚ /1914 - 1919/
- plik mapy: XXVIII-9-E_Gruppe_Warschau_1915_UWar.jpg
Wszystkie prawa zastrzeżone!

Opis

Dwór wzniesiony był kilkadziesiąt metrów na północ od oficyny dworskiej, w lokalizacji której znajduje się współczesny budynek (fot. główna), wzniesiony na rzucie kwadratu, nakryty wielospadowym dachem. Stara oficyna była bardziej prostokątna i wejściem skierowana na zachód. Dwór również skierowany był fasadą na zachód, gdyż od tej strony prowadziła droga dojazdowa. Wybudowany był na rzucie litery "L", z przybudówką od str. wschodniej.

Park

Park z k. XVIII / XIX w. o pow. 3,33 ha, zachowany w granicach sprzed 1945 r.

Inne

Obora i spichlerz z 1914 r.

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011