Zaleskie

Stan obecny

Budynek opuszczony, stan własności nieznany.

Historia

Dwór z XVIII w.
Pierwotna nazwa wsi \\\"Żaleskie\\\" prawdopodobnie pochodziła od rud żelaza, gdyż eksploatowano tu rudę darniową. Pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z 1344 r. w związku z objęciem lub posiadaniem tu majątku przez nijakiego Typhanowa .Od 1461 r. zamieszkiwał tu ród von Below. Niemieckie żródło [Bruggemann] w dziele o Pomorzu z 1784 r. wymienia w miejscowości m.in. dwa folwarki, jeden młyn wiatrowy , kuźnię i chaty rybackie, bowiem zajęciem miejscowej ludności było również rybołówstwo. W okresie międzywojennym we wsi dobrze rozwinięty był handel i rzemiosło. Wymienić warto funkcjonującą tu kasę oszczędnościowo-pożyczkową , piekarnię ,drogerię-aptekę , sklepy z rowerami i motocyklami, mięsny, kolonialny oraz zakłady szewskie i stolarnie . Ostatnim właścicielem majątku był zmarły w 1944 r. Walter von Below a do czasu wejścia Rosjan w 1945 r. majątkiem zajmowała się wdowa po nim. Po wojnie dobra przejął Skarb Państwa Polskiego a wieś stała się typową wsią chłopską. W pierwszych latach po wojnie była mieszaniną różnych nacji - Polaków osiedleńców i Niemców -autochtonów , którzy wyjechali z tych terenów w latach 1946-1950. W 1950 r. gospodarzem dawnego majątku zostało Państwowe Gospodarstwo Rolne a później znajdował się tu ośrodek kolonijny. Wśród pierwszych osadników we wsi dominowali: robotnicy przymusowi, jeńcy wojenni z terenów niemieckich, ludność z tzw. akcji \\\"Wisła\\\", z południowo-wschodnich obszarów Polski, repatrianci z ZSRR i przesiedleńcy z pozostałych obszarów kraju.

Źródło: Monografa Szkoły Podstawowej im por. W. Dzięgielewskiego w Zaleskich.

Opis

Dwór późnoklasycystyczny. Budynek wzniesiony na planie prostokąta w dłuższej osi zbliżonej do kierunku wsch.-zachód, fasadą zwrócony na południe. Parterowy, nakryty wysokim dachem naczółkowym krytym dachówką. W 9-osiowej fasadzie trójosiowy, nieznaczny ryzalit zwieńczony trójkątnym szczytem. Od zachodu dobudowana nowsza część neogotycka, zdobiona szczytem ze sterczynami i ostrołukowymi płycinami. Przybudówka nieznacznie cofnięta w stosunku do głównego korpusu budowli, poprzedzona schodami ujętymi stopniowanymi murkami, prowadzącymi do bocznego wejścia.

Park

Park krajobrazowy z końca XVIII w. o pow. ok. 7 ha. Wśród cennego starodrzewu oprócz drzew rodzimego pochodzenia rosną: tuja, cyprysik, sosna wejmutka, cis, daglezja, wiąż, dereń biały i platan. Pod koniec ub. wieku na skraju parku założono cmentarz rodzinny, teraz całkowicie zdewastowany. Zachował się jedynie grób Ewy von Below, obecnie przy wschodniej elewacji. Obok świątyni rośnie wiąz o obw. 550 cm. Na płn-zachód od założenia znajduje się Rezerwat przyrody \\\"Zaleskie Bagna\\\", a 1km na wschód rezerwat przyrody \\\"Jezioro Modła\\\".

Inne

Kościół barokowy z oryginalnym wyposażeniem. Wieża kościoła w XIX / XX w. służyła jako znak nawigacyjny.
Zabudowania gospodarcze i folwarczne.

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011