Skatalogowanych zabytków: 11364
Zarejestruj się
Miniatura Wdecki Młyn

Zdjęcie archiwalne

Miniatura Wdecki Młyn
Zdjęcie Marek Kujawa

Użytkownicy współtworzący opis i dane obiektu

Marek Kujawa

Wdecki Młyn

Wda-Muehle

Województwo:pomorskie
Powiat:starogardzki
Gmina:Lubichowo
Rodzaj obiektu:Dwór

Stan obecny

Własność prywatna.

Historia

Dwór z k. XIX w.
Osiedle Wdecki Młyn położone jest w niewielkiej odległości od Wdy - wsi znanej już za czasów krzyżackich, w czasie szwedzkiego "potopu" zniszczonej i odbudowanej w 1677 r. W XIX w. miejsce to nazywane było "Zielonym Gajem". Podobno już w XIV w. istniał tu folwark, w 2. poł. XV w. stanowiący dobra królewskie w starostwie gniewskim. W 1664 r. z inicjatywy Albrechta Stanisława Radziwiłła h. Trąby, starosty tucholskiego, gniewskiego i kanclerza wielkiego litewskiego, we wsi wybudowany został dwór z kaplicą domową. W 1677 r. starosta Kazimierz Radoliński zezwolił na budowę młyna. Wg wizytacji ks. Rybińskiego w 1780 r. we wsi mieszkało 9 katolików i 14 ewangelików. Jak opisują ją autorzy "Słownika Geograficznego", leżała "wśród lasu, w malowniczej okolicy, nad Czarną Wodą, która się tu dzieli na trzy odnogi aby pędzić młyn, tartak i hamernię". W 1885 r. stanowiła ona domenę fiskalną ze 111 ha gruntów, w tym 47 ha ziemi uprawnej i 12 ha lasu. Było tu 5 domów i 6 dymów, zamieszkałych przez 42 osoby, w tym 21 katolików i tyleż ewangelików. Ostatnim dziedzicem do czasu wyzwolenia Polski w 1919 r., a zarazem wójtem obwodu leśnego we Wdeckim Młynie, był Niemiec nazwiskiem Rehbinder (1884-1919). Za jego panowania, pod koniec XIX w. wybudowany został obecny dworek. W okresie międzywojennym, w Książce Adresowej woj. pomorskiego z 1928 r. folwark figuruje jako Wda, z właścicielem Ottonem Koschneiderem, 110 ha gruntów, mlynem i tartakiem. Zarządcą w folwarku był Jan Guz ze Smolników (do 1934 r.). Koschneider siedział tu zapewne do końca 2. wojny światowej. W lutym 1945 r. aż dwa tygodnie wojska radzieckie walczyły o przeprawę przez rzekę w rejonie Wdy. W czasie tych walk miejscowość kilkukrotnie przechodziła z rąk do rąk. Po wojnie dawny folwark został przejęty przez Skarb Państwa Polskiego. W 1951 r. dwór przejęło zjednoczenie "Las", zaś w 1963 r. przystąpiono do budowy ośrodka wypoczynkowego. Niestety na chwilę obecną nie wiemy, co dalej stało się z ośrodkiem.
Źródła:
Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich... 1880-1902;
Wielka Genealogia Minakowskiego;
Książka Adresowa Gospodarstw Rolnych pow. 50 ha Woj. Pomorskiego, 1928;
Jerzy Milewski "Dzieje wsi powiatu starogardzkiego", Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie, Gdańsk 1968
Geoportal, Mapster:
http://www.mapywig.org/m/WIG_maps/series/025K/P33-S27-G_WDA_1935.jpg
Zdjęcie archiwalne pochodzi z serwisu FOTOPOLSKA.

Opis

Dwór drewniany, wzniesiony na planie prostokąta, w dłuższej osi W-E, fasadą skierowany na południe. Budynek parterowy, nakryty dwuspadowym dachem, z częścią dostawioną poprzecznie od str. wschodniej. W obu połaciach dachu symetrycznie umieszczone po dwie facjatki w cz. środkowej i dwie lukarny po ich bokach. Od zachodu niższa, parterowa przybudówka.

Park

Pozostałości parku o bliżej nieokreślonej powierzchni. Zajmują wraz z dworem część działki nr ...493/1 o pow. 4,4 ha oraz fragment dz. graniczącej od str. zachodniej. (Geoportal, 20.03.2017 r.) Większą część parku zajmują rozległe polany, m.in. plac sportowy.

Inne

Chata drewniana, podcieniowa, XVII w.
Cmentarz poewangelicki, przeł. XIX / XX w.
Tablica pamiatkowa na szkole, poświęcona Franciszkowi Saganowi, zamordowanemu przez Niemców w czasie 2. w. św.

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011

Komentarze

Aby skomentować obiekt, zaloguj się. Jeżeli nie masz jeszcze konta w serwisie, zarejestruj się.

Ten obiekt nie został jeszcze skomentowany.