Skatalogowanych zabytków: 11364
Zarejestruj się
Miniatura Waplewo Wielkie
2009, zdjęcie Michał Jakobielski
Miniatura Waplewo WielkieMiniatura Waplewo WielkieMiniatura Waplewo WielkieMiniatura Waplewo Wielkie

Zdjęcie archiwalne

Miniatura Waplewo Wielkie

Użytkownicy współtworzący opis i dane obiektu

Michał Jakobielski

Waplewo Wielkie

Województwo:pomorskie
Powiat:sztumski
Gmina:Stary Targ
Rodzaj obiektu:Pałac

Rejestr zabytków

Zespół:pałacowy, nr rej.: 620 z 21.12.1972
Obiekt:pałac, nr rej.: 24/78 z 24.02.1978

Stan obecny

Dziś we dworze powstaje Muzeum Kultury Szlacheckiej.

Historia

Pałac z końca XVII w., Sierakowskich

Historia tego miejsca sięga początku XIV wieku.
W tym to czasie mistrz krajowy Zakonu Krzyżackiego Konrad Sack nadał Prusowi Thessym dobra stanowiące m. in. kompleks późniejszych dóbr waplewskich. W 1323 roku potomkowie Thessyma -Glabuno i Wappel otrzymali odnowienie przywileju od Fryderyka Wildenberga na zamku w Dzierzgoniu.
W zamian zobowiązani zostali do stawiania się zbrojnie, w lekkiej zbroi w czasach zagrożeń. Wappel osiadł w Waplewie i od jego imienia pochodzi nazwa wsi. W XV-wiecznych aktach istnieje Segenanda von Wapils, rycerz Zakonu Krzyżackiego, znany z działalności dyplomatycznej i politycznej. W drugiej połowie XV wieku dobra przejęła pochodząca z Miśni rodzina Rabe. Anzelm Rabe pochowany został w kościele w Starym Targu, gdzie to dziś znajduje się jego płyta nagrobna przedstawiająca go w pełnej zbroi. Następnie Waplewo przeszło w ręce Cemów, a po nich w Güldensternów.
W dalszych latach Niemojowski sprzedał w roku 1641 Waplewo wraz z okolicznymi miejscowościami kasztelanowi gdańskemu i wojewodzie parnawskiemu- Janowi Zawadzkiemu herbu Rogala za cenę 78 tys. złp. Zawadzki w następnych latach zrealizował plan scalenia dóbr waplewskich. Zawadzki postawił w Waplewie murowany dwór, który w swym obrysie zachował się do dnia dzisiejszego.
W Waplewie przyszedł na świat Kazimierz Zawadzki poseł na sejm, postać znana w całej Rzeczypospolitej nie tylko ze swych bezkompromisowych publikacji i przyjaźni z królem Janem III Sobieskim, ale i z awantur tak charakterystycznych dla XVII- wiecznej szlachty. Miał on na swoje zawołanie własnych rajtarów i dragonów, na czele których nie raz dowodził swych praw siejąc postrach w Prusach Królewskich. Kolejnymi właścicielami byli Chełstowscy i Bagniewscy.
W XVIII wieku dobra waplewskie odziedziczyła rodzina Sierakowskich. Hrabia Alfons Sierakowski wraz z rodziną doprowadzili majątek do kwitnącego stanu. W 1888 r. rozbudował dwór, nadając mu cechy założenia pałacowego. Wcześniej, bowiem w ostatniej ćwierci XVIII w., powstał obok pałacu park angielski w stylu krajobrazowym, z szpalerem lipowym usytuowanym na przedłużeniu osi dworu. Wnętrza dworu stały się prawdziwą skarbnicą sztuki. Ściany zdobiły portrety rodzinne i postaci historycznych, płótna mistrzów flamandzkich, włoskich i niemieckich. Jeden z obrazów, przedstawiający św. Krzysztofa posiadał monogram Albrechta Dürera. W jednym z pokoi znajdował się zbiór broni pochodzącej z różnych zakątków świata, przywiezione osobiście przez hrabiego.

Pod koniec XIX wieku majątkiem zarządzał hrabia Adam Sierakowski, szambelan króla Prus Wilhelm II Hohenzollerna. Sierakowscy utrzymali majątek waplewski do II wojny światowej, kiedy to Stanisław Sierakowski, ostatni z Sierakowskich zarządzających Waplewem, prezes Związku Polaków w Niemczech został bestialsko zamordowany przez Niemców.
Po wojnie dwór przeszedł na własność Państwowego Ośrodka Hodowli Zarodowej.

Opis

Zabytek został zbudowany na planie prostokąta. Do dłuższego boku od strony wschodniej dostawiono dwa skrzydła w formie alkierzy.
Od frontu dwór sprawia wrażenie skromnego, parterowego budynku z ryzalitem pośrodku i dwoma niższymi skrzydłami bocznymi. Natomiast tylna część po przebudowie w stylu neoklasycznym nabrała cech antycznej budowli. Nadbudowane piętro zwieńczone zostało trójkątnym naczółkiem wspartym na smukłych kolumnach kryjących balkon.

Inne

Drewniana altana ogrodowa z końca XVIII w.
Obok parku dworskiego wznosi się do tej pory kaplica, której największą ozdoba jest średniowieczna figura Matki Bożej pochodząca z głównego ołtarza Bazyliki Panny Maryi w Gdańsku. Pod posadzka spoczywają kaplicy członkowie rodziny Sierakowskich.
Kaplica grobowa Sierakowskich, ob. kościół par. p.w. św. Maksymiliana Kolbe, nr rej.: 277/93 z 16.06.1993



tekst: Mariusz Dolhan 2011

Komentarze

Aby skomentować obiekt, zaloguj się. Jeżeli nie masz jeszcze konta w serwisie, zarejestruj się.

Ten obiekt nie został jeszcze skomentowany.