Baranów Sandomierski

Historia

Najstarsze relikty zamku pochodzą z lat 30 tych XV wieku kiedy to jego właścicielem był Jakub herbu Grzymała. Z tego czasu pochodzą relikty murowanej wieży obronno mieszkalnej odsłoniętej w obrębie dziedzińca. W roku 1569 zamek przeszedł w posiadanie Rafała Leszczyńskiego herbu Wieniawa. Prawdopodobnie rozebrana została wtedy wcześniejsza wieża a w jej miejsce wybudowana renesansowy dwór obronny, stanowiący dzisiaj zachodnie skrzydło zamku. Dwór był jednotraktowy z sienią zlokalizowaną na osi. W narożach znajdowały się cztery baszty alkierzowe, do dziś przetrwały dwie z nich. W latach 1591- 1609 staraniem wojewody brzesko- kujawskiego dawny dwór został rozbudowany. Projekty wykonał architekt Santi Gucci. Dobudowano wtedy do istniejącego dworu skrzydło wschodnie i północne, od południa natomiast ścianę parawanową z zewnętrznym ryzalitem bramnym. Tym sposobem, powstały wewnątrz czworoboczny dziedziniec otrzymał z trzech stron krużganki. Ściana parawanowa natomiast od strony dziedzińca otrzymała zewnętrzne schody paradne zwane loggią. Dla zachowania regularności całego założenia wschodnie skrzydło zostało wyposażone w cylindryczne baszty narożne. Zamek zyskał również manierystyczne dekoracje w partii kamieniarki. Otoczenie zyskało dodatkowe obwarowania w postaci muru obwodowego, który nie zachował się. W latach późniejszych nastąpiła kolejna rozbudowa zamku, polegające na dodaniu od strony południowej zespołu fortyfikacji, tworzącej dodatkowy czworoboczny dziedziniec. Od strony wschodniej powstał wówczas zespół budynków bramnych, w skład którego weszły brama wjazdowa, przedbramie oraz zbrojownia. Mury obwodowe wieńczone były ścianą attykową i wyposażone były w otwory strzelnicze osadzone w dwóch kondygnacjach. Do bramy głównej prowadził most zwodzony osadzony na dębowych palach. Dodatkowa brama poprzedzona mostem zwodzonym znajdowała się na południowym skrzydle. Wokół dziedzińca rozlokowano budynki gospodarcze takie jak: kuchnia, spiżarnia, stajnia, gorzelnia, więzienie zamkowe. W roku 1695 kiedy właścicielem zamku był Józef Karol Lubomirski zamek przeszedł następną przebudowę według projektów architekta Tylmana z Gameren. Do przebudowy doszło we wnętrzach zamku oraz w warstwie wystroju. Zmodernizowano również system fortyfikacji wprowadzając narożne bastiony, oraz redanów umieszczonych na dłuższych odcinkach kurtyn. W I połowie XIX wieku fortyfikacje zostały rozebrane. Przedzamcze zostało splantowane i włączone w obręb parku zamkowego. W roku 1965 zakończono prace konserwatorskie przy zamku i adaptację zabytku na cele muzealne. W zamku mieści się Muzeum Zagłębia Siarkowego.

Park

Park, XIX - XX w.

Inne

Zdjęcie z roku 2016, jest autorstwa pana Andrzeja, dodał Jerzy M. polskiezabytki.pl