Trojanów

Stan obecny

Własność prywatna. Hotel \\\"Talaria Lady SPA\\\"
źródło YouTube:
https://www.youtube.com/watch?v=SqlMn6y7M-U

Historia

Pałac z 2. poł. XIX w.
Początki wsi Trojanów sięgają XIV w. Przez ponad 300 lat wraz z wsiami Dudki, Ruda, Żabianka, Wsią Wola (Majdan Stary), Dębniak (Wólka) oraz folwarkiem Majdany należała do rodziny Trojanowskich h. Ogończyk. Pierwszym wzmiankowanym z tego rodu był Jan Powała (1483 r.). W 1508 r. Trojanów i Piotrowice należały do braci z Trojanowa, płacących pob. 1 grzywnę i 45 groszy. W 1569 r. Marcin, Hieronim i Jan Trojanowscy płacili od 11 półłanków. Dalej wymieniony jest Stanisław - dworzanin królewski; Marcin - starosta stężycki (1569-1602); tegoż syn Stanisław (1644 r.); Bernard; Jan Trojanowski, s. Stanisława - dworzanina (1659 r.). Dalej właścicielką dóbr była Marianna z Lewikowskich Trojanowska ż. Jana (1659-1676); Jan, s. Bernarda (1672 r.); Stefan (1672 r.); Konstantyn (właściciel Trojanowa, Rudy i Woli) (1672-1676) oraz Remigiusz s. Bernarda (1672-1680). Po Remigiuszu majątek znalazł się w rękach Franciszka Sochy Chomentowskiego, sędziego ziemi stężyckiej. Około 1969 r. wieś Dudki wyłączono z dóbr, a jej właścicielem był Zygmunt Górski. Na pocz. XVIII w. właścicielkami były kolejno: pochodząca z Chomentowskich Katarzyna Sierakowska i Krystyna Trojanowska (1709 r.). W 2. poł. XVIII w. włascicielką Trojanowa była Anna Trojanowska, a następnie jej synowie: Adam i Józef. Następnie wymieniani są kolejno: Pius Wyrzykowski i Ignacy Trzciński (1790 r.); Stanisław Zgliczyński (1790 r.), ożeniony z Marianną Magdaleną Szafraniec-Bystrzanowską h. Starykoń (wdowa od 1792 r.) i Józef Świnarski (1801-1803). W 1803 r. dobra kupił Adam Mikołaj Mędrzecki (1760-1832), ożeniony z Marianną Koziarską. Mieli dwóch synów: Józefa Fryderyka (1786-1830) i Ludwika (1790-1868). Z tychże dziedzicem został Ludwik, ożeniony z Teresą Szydłowską z Wielkiego Szydłowa h. Lubicz, który gospodarzył tu do swojej śmierci. Trojanów odziedziczyła ich jedyna córka Bronisława, która w 1846 r. wyszła za Alfonsa Piotra Jana Ordęgę h. Łodzia. Tym sposobem Alfons stał się dziedzicem sporego majątku. W Trojanowie rodziły się kolejno ich dzieci: Jadwiga, zamężna za Henryka Romockiego h. Prawdzic, nast. za Pawła Gąssowskiego h. Garczyński; Karolina, zamężna za Karola Kisielnickiego h. Topór; Teresa; Władysław, ożeniony z Zofią Szcześniewską; Maria, zamężna za Ignacego Tomasza Gąssowskiego h. Garczyński i Bronisław Józef (1865-1922), ożeniony z Marią Feliksą Grodzińską z Grodna h. Kuszaba.
W 1868 r. na fundamentach dawnego dworu obronnego Chomentowskich, Ordęga wybudował nowy pałac. Projektantem był słynny architekt Bolesław Podczaszyński, wnuk znanego nadwornego architekta Radziwiłłów, budowniczy licznych pałaców i zamków w Polsce a także upiększeń w Wilanowie, takich jak główna fontanna czy werandy ogrodowe. Kolejnym dziedzicem został po osiągnięciu pełnoletności najmłodszy z dzieci Bronisławy i Alfonsa - Bronisław Ordęga. Za jego czasów majątek był znany w Polsce i za granicą, głównie z powodu gospodarstwa rybackiego. Bronisław zdobywał liczne nagrody, w tym srebrny medal Towarzystwa Rybackiego w Petersburgu. Ok. 1888 r. w skład trojanowskich dóbr wchodziły też: folwark Majdan oraz nomenklatury Grądzie i Jagiełło. Na łączny areał 2123 mórg składało się 859 m. ziem uprawnych, 245 m. łąk i pastwisk, 874 m. lasów 105 m. nieużytków i 40 m. "w odpadkach". Było tu 9 budynków murowanych, 47 drewnianych i 2 młyny. Wieś w 1827 r. miała 39 domów i 303 m-ców, a w 1888 r. 78 domów i 597 m-ców. We wsi ponadto mieszkało 50 osadników, do których należało 876 mórg. Pozostałe wsie majątku, czyli Majdan Stary, Dębniak, Dutki i Żabianka miały łącznie 31 osadników z 714 morgami. Trojanów był siedzibą gminy liczącej 6358 mieszkańców o łącznej pow. 28224 mórg.
Bronisław i Maria Ordęga mieli dwoje dzieci: Stanisława i Bronisławę (1891-1948), zamężną za Adama Henryka Michała Lucjana Józefa Chłapowskiego z Chłapowa h. Dryja (1881-1937), doktora obojga praw. Majątek miał przejąć Stanisław, jednak został wydziedziczony przez matkę za mezalians. W 1918 r. podczas uroczystości rodzinnej w parku zastrzelił matkę, a następnie postrzelił siebie. Po tym zdarzeniu oficjalną dziedziczką została Bronisława. Była lubianą przez mieszkańców Trojanowa, jednak krótko po ślubie (ok. 1920 r.) wyniosła się z mężem do Poznania, gdzie 12 sierpnia 1921 r. u Św. Marcina chrzcili swojego syna Andrzeja Bobolę Józefa Zdzisława Bronisława. Siłą rzeczy majątek przejął wówczas Stanisław Ordęga. Z nieznaną z nazwiska panną miał on syna Macieja Jakuba i córkę Krystynę Marię. Dzięki niemu we wsi utworzono w czworakach pierwszą w okolicy szkołę. Po 1929 r. majątek odziedziczyło rodzeństwo: Maciej i Krystyna, którzy prowadzili go wspólnie do 1934 r. Później ponownie przejęła go Bronisława, która zarządzała dobrami aż do parcelacji przeprowadzonej po 2. wojnie światowej. W latach 30. w pałacu działał pensjonat; zarządcami majątku w tym czasie byli Złotowski i Remiszewski. Po przejęciu przez Skarb Państwa Polskiego w majątku utworzono PGR, a w pałacu mieściły się jego biura. W późniejszym okresie w budynku gościły kolejne instytucje: Urząd Gminy, Ośrodek Zdrowia, biblioteka, poczta i posterunek milicji. Na przestrzeni lat wiele detali pałacu rozkradziono, a jego stan techniczny nieustannie się pogarszał. Po przemianach 1989/90 obiekt przejęła Agencja Własności Rolnej Skarbu Państwa. Od 2005 r. trwały tu prace remontowe, przywracające obiekt do dawnej świetności.
Rozwinięcie opisu na podstawie popularnych stron internetowych oraz Słownika Geograficznego Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich...: Marek polskiezabytki.pl 2011

Opis

Pałac murowany z cegły i otynkowany, posadowiony na planie wydłużonego prostokąta, o nieregularnej bryle, skomponowany w duchu neorenesansowej, nieregularnej willi włoskiej, z czworoboczną dominującą wieżą. Częściowo parterowy, częściowo piętrowy, podpiwniczony, z mieszkalnym poddaszem przekrytym dachem dwuspadowym o szeroko wysuniętych przed lico ściany okapach, o połaciach pobitych blachą. Na elewacji frontowej umieszczono niesymetrycznie piętrowy ryzalit zwieńczony trójkątnym szczytem, mieszczący wejście główne obudowane uproszczonym portykiem złożonym z dwóch czworobocznych filarów oraz trójkątnego szczytu. Nad nim trzy otwory okienne z oprawą architektoniczną w formie serliany. Na elewacji tylnej umieszczono otwarty taras ze schodami wiodącymi do ogrodu. Trzy kondygnacyjna wieża przekryta czterospadowym daszkiem. Układ wnętrz dwutraktowy z sienią i salonem na osi. Zachowała się oryginalna stolarka okienna oraz kaflowy piec w salonie.

Park

Rozległy park krajobrazowy z okazami starodrzewu oraz stawami. Przed elewacją frontową obudowana fosa z mostkiem wykorzystująca wcześniejsze założenie dworu obronnego Chomentowskich.

Inne

Folwark, nr rej.: A-413 z 22.12.1992
Rządcówka
Oficyna
Spichlerz.
Chlewnia.
Autorem zdjęcia pałacu, w letniej porze, jest pani Ilona ,dodał Jerzy M. Dziękuję.