Rybienko Stare

Historia

Pałac został wybudowany w roku 1785 dla Jana Stefana Giedroycia, biskupa żmudzkiego. Projekt przygotował najprawdopodobniej architekt Szymon Bogumił Zug. Pałac wielokrotnie zmieniał właścicieli. W latach 40 tych XIX wieku, kiedy właścicielami pałacu byli Morzkowscy gościł on wielu turystów z Warszawy, między innymi Cypriana Kamila Norwida. W latach 1879 aż do zakończenia II Wojny Światowej majątek należał do Skarżyńskich. Pierwsze dziesięciolecie XX wieku zostało wykorzystane na remont pałacu. W jego trakcie ganek elewacji ogrodowej został zastąpiony otwartym tarasem, cały pałac został również wyposażony w kanalizację na piętrze zainstalowano łazienki. Wojna bolszewicka przyniosła zabytkowi znaczne szkody. Został obrabowany i zdewastowany, lecz w niedługim czasie przywrócono mu stan pierwotny. Lata dwudziestolecia między wojennego to czas kiedy w pałacu ulokowano pensjonat. Cieszył się on niezwykłą popularnością wśród inteligencji warszawskiej. Rok 1939 przyniósł zabytkowi pożar poddasza. W rok później właściciele pałacu zostali wykwaterowani a w ich miejsce zamieszkali Niemcy. Po 1945 roku pałac przeszedł w posiadanie Ministerstwa Zdrowia. Obiekt wielokrotnie zmieniał swoje funkcje. Kolejno w pałacu mieścił się: od 1948 roku zakład wychowawczy, zakład higieny psychiczne, w latach 1953- 1980 Państwowy Zespół Sanatoriów Psychiatrii Dziecięcej, MONAR. Nowe funkcje i użytkownicy doprowadzili do kompletnej dewastacji zabytku. W latach powojennych odbyły się dwie konserwacje: w latach 1947- 48 naprawiono dach i uszkodzone mury, w latach 1953- 57 zakonserwowano malowidła znajdujące się we wnętrzu pałacu. Po 1989 roku pałac przeszedł w posiadanie SARP- u, który przystąpił do odnowy budynku. Remont przerwano jednak w 1992 roku. Obecnie pałac jest odrestaurowany przez prywatnego właściciela.

Opis

Pałac murowany z cegły i otynkowany, posadowiony na planie wydłużonego prostokąta, o regularnej bryle, podpiwniczony, piętrowy, z mieszkalnym poddaszem przekrytym dachem czterospadowym o połaciach krytych dachówką ceramiczną. Od strony ogrodu połać dachowa przepruta symetrycznie rozmieszczonymi facjatkami. Elewacja frontowa 13 osiowa z dwoma, 3 osiowymi ryzalitami skrajnymi znacznie wysuniętymi poza lico elewacji oraz 3 osiowymi, czterokolumnowym portykiem kompozytowym wieńczonym belkowaniem oraz trójkątnym szczytem. Pod portykiem elewacja spięta została dwoma pilastrami korynckimi oraz żeliwnym balkonikiem umieszczonym nad wejściem głównym do pałacu. Wystrój elewacji skomponowano za pomocą pasowego boniowania tynkowego, pilastrów kompozytowych, okna dekorowane prostymi naczółkami w partii parteru, umieszczone w płaskich opaskach. Elewacja ogrodowa wyposażona w dwa, 3 osiowe, pozorne ryzality skrajne oraz jednoosiowy ryzalit umieszczony centralnie, wieńczony trójkątnym szczytem. Układ wnętrz w części środkowej i wschodniej dwutraktowy, w części zachodniej trzytraktowy i przekształcony. W parterze na osi umieszczono wydłużoną sień a za nią salonik o zaokrąglonych narożach. Wnętrza piętra w układzie dwutraktowym oddzielone korytarzem. Z dekoracji wnętrz zachowały się polichromie Jana Bogumiła Plerscha, dekoracje stiukowe, kominki piaskowcowe, piec z barwnych kafli herbowych wykonanych w manufakturze nieborowskiej w roku 1880. Całość skomponowana w duchu klasycyzmu.

Park

Park krajobrazowy założony wraz z budową pałacu. Wykorzystanie naturalnego ukształtowania terenu. Od południa obszerna polana gwałtownie schodząca ku rzece. Park przetrzebiony i zdewastowany po II Wojnie Światowej.

Inne

Dwie oficyny umieszczone prostopadle do pałacu przed elewacją frontową. Murowane z cegły i otynkowany, wzniesione na planie prostokąta, o regularnych bryłach. Podpiwniczone, piętrowe, z mieszkalnym poddaszem. Dachy naczółkowe o połaciach krytych dachówką ceramiczną. Elewacje wzdłużne 7 osiowe z płytkimi ryzalitami na elewacjach frontowych, wieńczonymi trójkątnymi szczytami. Prawa oficyna pierwotnie pełniła funkcje kuchni pałacowej.