Radziejowice

Stan obecny

Polskie Państwo znacjonalizowało i przejęło dobra Krasińskich . Pałac stał się składnicą muzealną Muzeum Narodowego . W 1956r. Zespół pałacowo-parkowy stał się własnością Warszawskiego Stowarzyszenia Historyków Sztuki które zaczęło remont i adaptację obiektów na Dom Pracy Twórczej . Remont zmienił bryłę pałacu – wprowadzając dodatkowe okna użytkowego poddasza , oraz zamienił dach z ceramicznej , czerwonej dachówki na blaszany ...
Od 1965r. Dom Pracy Twórczej dzała niestrudzenie . Wciąż powstają atrakcyjne miejsca pobytu artystów , miejsca twórcze , zaplecze dla prezentacji oraz imprez .
Park otaczający pałac zawiera plenerową galerię rzeźb i popiersi wielkich twórców kultury – gł. Polskiej . Jest to kilkadziesiąt rzeźb przedstawiających m. inn. Fryderyka Chopina , Gustawa Holoubka , Henryka Sienkiewicza , Ignacego Paderewskiego , Jerzego Waldorffa , Józefa Chełmońskiego , Juliusza Słowackiego , Kazimierza Dejmka , Ludwika Solskiego , Mikołaja Góreckiego , Stanisława Moniuszko , Stanisława Wyspiańskiego , Teresę Żylis-Gara , Wiesława Ochmana , Władysława Reymonta , Wijciecha Kilara i innych . W budynku pałacu obejrzeć możemy największą w Polsce galerię obrazów Józefa Chełmońskiego – który mieszkał w pobliskiej Kuklówce ..

Historia

Miejscowy majątek od XV do początku XVIII wieku należał do Radziejowskich. W latach późniejszych posiadłość przeszła w posiadanie rodziny Prażmowskich, Ossolińskich, a od 1782 roku do zakończenia II Wojny Światowej do Krasińskich. W latach 1956- 64 odbyła się gruntowna restauracja całego kompleksu zabytkowego według projektu architekta Jacka Cydzika.
W latach 90 tych w zespole zabytkowym ulokowano dom wypoczynkowy Ministerstwa Kultury i Sztuki. Pałac został wybudowany na początku XVII w., w formie oficyny dla rodziny Radziejowskich. W latach 1678- 84 odbyła się gruntowna barokowa przebudowa pałacu na zlecenie prymasa Michała Radziejowskiego. W czasie tym powstały zryzalitowane partie skrajne oraz reprezentacyjna klatka schodowa. Wiek XVIII to niechlubny czas dla pałacu. Przez całe stulecie zabytek popadał w ruinę. Dopiero w roku 1802 pałac został odbudowany według wcześniejszych projektów architekta Jakuba Kubickiego na zlecenie Kazimierza Krasińskiego, oboźnego wielkiego koronnego i jego żony Anny z Ossolińskich. Prace przy przebudowie pałacu trwały jeszcze w czasie gdy jego właścicielem był syn inicjatora prac. Józef Wawrzyniec- senator kasztelan Królestwa Polskiego i jego żona Emilia z Ossolińskich kontynuowali dzieło ojca, w zakres którego weszła między innymi: dekoracja malarska we wnętrzach z lat 1809-10 autorstwa Adama Byczkowskiego i Józefa Paszkiewicza (częściowo zatynkowana w 1932 roku), adaptacja mansardowego poddasza na teatr według projektu Jakuba Kubickiego, oprawę malarską wykonał Jakub Sokołowski, ciesielską i stolarską Pietraszka. Teatr został rozebrany w roku 1869. Pod koniec XIX wieku pałac został odremontowany i przebudowany. Z tego czasu pochodzi portyk toskański na elewacji frontowej, dwa żeliwne balkoniki na elewacji ogrodowej. W roku 1932 oraz w latach 1956- 64 poddasze zostało adoptowane na pokoje mieszkalne.
Zameczek swoją historią sięga jeszcze XV i XVI wieku, kiedy w jego miejscu znajdował się murowany dwór obronny wzniesiony dla rodziny Radziejowskich. Z tej budowli zachowały się partie murów fundamentowych i piwnic. Aktualny budynek powstał w XVI wieku, w wieku XVII został przekształcony, w wieku XVIII ulegał dewastacji by na początku XIX wieku znaleźć się w ruinie. Zameczek tak samo jak pałac został odbudowany w roku 1802 z inicjatywy Kazimierza Krasińskiego według projektu architekta Jakuba Kubickiego w formie budowli gotyckiej. Jego renowacje odbywały się kolejno w latach 1895, 1956- 64. Galeria łącząca zameczek z pałacem została wybudowana według projektu Jakuba Kubickiego na początku XIX wieku.
Dworek Administratora został wzniesiony na przełomie XVIII i XIX wieku. Obecny dworek jest repliką oryginału. Replika ta powstała na początku lat 90 tych i zastąpiła rozebrany zabytek. Nowy budynek jest murowany i oszalowany. Próbuje naśladować swój pierwowzór.

Opis

Pałac murowany z cegły i otynkowany, posadowiony na planie prostokąta, o regularnej bryle, podpiwniczony, piętrowy, z mieszkalnym poddaszem przekrytym dachem mansardowym z symetrycznie rozmieszczonymi facjatkami o połaciach krytych blachą. Elewacja frontowa 11 osiowa z 3 osiowym pozornym ryzalitem środkowym wieńczonym trójkątnym szczytem, w którym umieszczono dekorację sztukatorską w formie herbu Krasińskich Ślepowron. Ryzalit poprzedzony czterokolumnowym portykiem toskańskim, dźwigającym taras na wysokości piętra. Po bokach znajdują się 2 osiowe ryzality skrajne nieznacznie wysunięte poza lico elewacji. Elewacja ogrodowa została wyposażona w dwa balkoniki wsparte na żeliwnych kolumienkach. Wystrój elewacji skomponowany za pomocą powiązanych ze sobą obramień okiennych parteru i piętra. Gzyms kordonowy wsparty został na konsolach, między kondygnacjami umieszczono również ślepe balustradki tralkowe. Układ pomieszczeń w obu kondygnacjach dwutraktowy, w częściach bocznych przekształcony. Na parterze na osi sień z klatką schodową, od podestu dwubiegową. Na piętrze w trakcie ogrodowym ciąg połączonych ze sobą amfiladą pomieszczeń reprezentacyjnych. Pomieszczenia dekorowane sztukaterią i polichromią motywami groteskowymi, zoomorficznymi i roślinnymi . Zachowały się bogato dekorowane drzwi oraz piaskowe i marmurowe kominki osadzone w półokrągłych niszach obramionych rozbudowanymi profilami. Całość skomponowana w duchu baroku i klasycyzmu.
Zameczek murowany z cegły i kamienia polnego, otynkowany, posadowiony na nieregularnym planie, o nieregularnej bryle złożonej dwóch piętrowych członów posadowionych od północy wyposażonych w wysmukłą, czworoboczną wieżą z drewnianą galeryjką oraz z parterowego, posadowionego prostopadle do reszty członu wyposażonego w cylindryczną wieżę oraz wieloboczną szkarpę. Wszystkie człony zostały przekryte dachami pogrążonymi o połaciach pobitych blachą. Wieże wieńczone dachami ostrosłupowymi krytymi blachą. Wystrój elewacji skomponowany za pomocą nieregularnego, pozornego blankowania we zwieńczeniu oraz dekoracyjnych fryzów znajdujących się pod nim. Otwory okienne dekorowane ostrołukowymi nadprożami oraz zwornikami we zwieńczeniach. W ścianach na modłę romantyczną wmurowano wiele kamiennych elementów rzeźbiarskich oraz detali architektonicznych odnalezionych w gruzach podczas odbudowy w 1802 roku. Na parterze znajdują się trzy obszerne pomieszczenia sklepione kolebkowo z lunetami oraz kolebkowo- krzyżowo. Na parterze umieszczono również kuchnię wyposażoną w barokowy portal z czarnego marmuru zbudowany w końcu XVII wieku. Całość skomponowana w duchu romantyzmu i neogotyku.
Galeria złożona z przejścia podcieniowego otwartego ostrołukowym arkadowaniem od północy oraz z salą od południa umieszczoną tam w XX wieku na miejscu pierwotnej oranżerii.
Dworek Administratora drewniany konstrukcji zrębowej, w szczytach konstrukcja ryglowa. Oszalowany. Dwór posadowiony na planie prostokąta, o regularnej bryle, parterowy, z mieszkalnym poddaszem przekrytym dachem naczółkowym o połaciach krytych gontem. Elewacja frontowa 7 osiowa z czterokolumnowym portykiem toskańskim umieszczonym centralnie, wieńczonym belkowanie i szczytem o układzie schodkowym. W szczycie znajduje się półokrągłe okienko o promieniście rozchodzących się szprosach. W portyku umieszczono wejście główne do dworu oraz dwa pionowe, eliptyczne otwory okienne. . Okna elewacji frontowej wyposażone w drewniane okiennice. Na elewacji bocznej umieszczono murowaną i otynkowaną, podpiwniczoną przybudówkę przekrytą daszkiem dwuspadowym. Układ pomieszczeń dwutraktowy z sienią na osi. Całość skomponowana w duchu klasycyzmu.

Park

Park został założony dla Józefa Wawrzyńca Krasińskiego w roku 1817 według projektu Aleksandra d? Alfonce de Saint Omer (Sętomerskiego). Park rozciąga się na północ, wschód i południe wykorzystując naturalne stawy oraz rzekę Pisę zamiennie nazywaną Gagoliną. Od południa znajduje się obszerna polana z kolumną piaskową oraz datą założenia parku wraz z inskrypcją w języku francuskim odnoszącą się do historii założenia parku.

Inne

Młyn drewniany z 1 poł. XIX w.