Grzegorzewice

Stan obecny

Dom i park w przyzwoitym stanie. Obiekt dostępny: Domu Pracy Twórczej Adwokatury. W 2022 roku wystawiony na sprxzedaż.

Historia

Grzegorzewice to wieś w gminie Żabia Wola, nad rzeką Pisią Gągoliną. Wzmiankowana w XIV w. Od połowy XVII w. jej mieszkańcy zajmowali się wyrobem płótna i sukna. W 1794 r. przekazali nawet T. Kościuszce 100 m materiału na mundury wojsk insurekcji. W 1827 roku folwark i wieś Grzegorzewice liczyły 24 domy i 190 mieszkańców. Pięćdziesiąt lat później było tum już ponad 400 mieszkańców. Pierwotny dwór stał prawdopodobnie bardziej na południe od dzisiejszego na osi wjazdu do parku od strony wschodniej. Od 1879 roku Julian Ankiewicz władał posiadłością, dworem, na prawie własności nabytym wraz z folwarkiem Kotbus od poprzednich właścicieli Ksawerego i Józefy Czermińskich. Jego córka Małgorzta Teodora Wiśniewska z Ankiewiczów sprzedaje majątek w 1905 roku Janowi Francewiczowi Kijewskiemu, od którego go odkupuje w 1909 roku Stefan Ignatiewicz Kuszell (zm. 1920) i przebudowuje murowany dwór (sprzedany przez jego córki Irenę i Janinę w 1927 roku). W 1927 roku Grzegorzewice kupił od rodziny Kuszlów warszawski profesor chirurgii Alfred Meissner. Pierwotny klasycystyczny dwór z czterokolumnowym gankiem poddano gruntownej przebudowie - zostaje rozbudowany do neorenesansowej formy pałacu Doprowadzono wodę bieżąca i elektryczność. Wybudowano małą elektrownie dla potrzeb majątku. Park pozostawiono w stanie niezmienionym. Od 1945 roku, po parcelacji majątku, pałac i park stopniowo ulegały zniszczeniu W 1971 r. Pałac przejęła Naczelna Rada Adwokacka. Projekt rekonstrukcji i adaptacji na Dom Pracy Twórczej Adwokatury wykonał architekt Marian Laurman., W 2022, pałac w Grzegorzewicach został wystawiony na sprzedaż. (Jarosław Bochyński 2024)

Opis

Pałac murowany i otynkowany. Podpiwniczony, piętrowy z mieszkalnym poddaszem przekrytym czterospadowym dachem o połaciach z blachy i oknach w lukarnach. Korpus główny posadowiony na planie prostokąta bliskiego kwadratu. Do korpusu dostawiona czteroboczna wieża oraz piętrowy pawilon. Na elewacji południowej znajduje się czterokolumnowy portyk toskański dźwigający balkon pierwszego piętra o tralkowej balustradzie. Bezpośrednio przed nim umieszczono taras na wysokości parteru z balustradą analogiczną do balkonowej. Portyk dostawiono do ryzalitu zwieńczonego trójkątnym szczytem. Wnętrza zostały gruntownie przebudowane na potrzeby powojennej funkcji. Dziś ich historyczny charakter jest nie do uchwycenia. Całość utrzymana w duchu neorenesansu. Wzorowane na nieregularnej willi włoskiej. Dekoracje elewacji w trójkątnych naczółkach okiennych, opaskach okiennych, gzymsach kordonowych.

Park

Park krajobrazowy z poł. XIX w. z zachowanym starodrzewem, oraz stawami.

Inne

Źródła
karta zabytku; Ewidencja parku w Grzegorzewicach (L. Kuchsrski. M. Kurzac); dipp.pl
Zdjęcia z 1980 roku Jacek Swinarski