Gozdowo

Stan obecny

Dwór nie istnieje, spłonął

Historia

Pierwsze wzmianki o Gozdowie pochodzą z XIV wieku. Dwór powstał prawdopodobnie w 1824 roku i został przebudowany w 1876 roku. W roku 1827 folwark Gozdowo wraz z wsią Gozdowo i wsią Przyboszewo wynosił 932 morgi. Było tu 9 budynków murowanych i 9 drewnianych oraz wiatrak. Wg Słownika Geograficznego Królestwa Polskiego… w drugiej połowie XIX wieku były tu już 32 domy i 300 mieszkańców. Obszar folwarku należącego do rodziny Gozdawskich wzrósł do 1000 morgów, a gruntów włościańskich do 147 morgów. W końcu XIX wieku majątek przechodzi w ręce rodziny Ręklewskich. W 1917 folwark kupuje Ryszard Krzętowski, który gospodaruje tu do wybuchu IIWŚ. Po aresztowaniu i zamordowaniu właściciela majątek przejmują Niemcy. Po wojnie, w wyniku reformy rolnej majątek Gozdowo zostaje rozparcelowany. Ośrodek (dwór, park, zabudowania gospodarcze przejmuje GS , która umieszcza w dworze magazyn, mieszkania dla swoich pracowników i klubo-kawiarnię. W latach 1950-1960 część dworu zajmuje 7 klasowa szkoła podstawowa. W 1972 roku dwór przejmuje gmina – w części budynku nadal mieszkają pracownicy GS, resztę zajmują pracownicy Gminy i sklep monopolowy. Na zdjęciach z 1978 roku wygląda już na nieużytkowany. Ostatecznie spłonął. (Jarosław Bochyński 2024)

Opis

Zbudowany na planie prostokąta z dwoma ryzalitami. Środkowy budynek drewniany, parterowy. Boczne ryzality murowane, jednopiętrowe. Tynkowany. Ganek w środku od frontu. Dach dwuspadowy. (JB2024).

Park

Założenie parkowe w stylu krajobrazowym pochodzi z I połowy XIX wieku. Pierwotna kompozycja parku jeszcze w latach 70 XXC wieku była dobrze zachowana. Głównym akcentem kompozycyjnym parku były aleje: wjazdowa , biegnące wzdłuż granic północnej, wschodniej i południowej oraz wokół stawu. Zaprojektowano 2 osie widokowe - jedna od elewacji ogrodowej (wschodnie) dworu w kierunku stawy z wysepką, druga od elewacji południowej w kierunku dużego stawu. Aleja wjazdowa obsadzona była kasztanowcami i przechodziła w drogę okalającą trawnik przed dworem. Dwór od podwórza gospodarczego oddzielony był grupami drzew iglastych i liściastych i grupami krzewów.
Po wschodniej stronie dworu rozciągały się partie trawnikowe z pojedynczymi drzewami i kwietniki. Od budynku biegły nieregularne ścieżki spacerowe do: stawu z wyspą; grupy lip otaczających duży blok kamienny z rozmieszczonymi wokół ławeczkami; do sadu i warzywnika. Od alei po wschodniej stronie stawu był przerzucony na wyspę ozdobny, drewniany mostek. Ma wyspie była mała „świątynia dumania” W południowo-wschodniej części parku był sad. Za sadem. Przy drodze do Płocka była kapliczka z kamienną figurą matki Boskiej (1880).
Po IIWŚ park uległ znacznemu zmniejszeniu. Na jego terenie wybudowano m.in. szkołę posterunek MO, bank. Około 2015 roku park przeszedł gruntowną rewitalizację. Na wyspie pojawiła się altana, usypano nowe alejki, ustawiono ławki. (Jarosław Bochyński 2024)
.

Inne

Zdjęcie z 1966 roku: M. Mickiewicz
Zdjęcia z 1978 roku: Teresa Gurowska
Źródła: karta zbytku, ewidencja parkowa