Użytkownicy współtworzący opis i dane obiektu

Gostkowo
Województwo:mazowieckie
Powiat:ostrowski
Gmina:Andrzejewo
Rodzaj obiektu:Dwór
Powiat:ostrowski
Gmina:Andrzejewo
Rodzaj obiektu:Dwór
Rejestr zabytków
Obiekt:dwór, nr rej.: A-239 z 7.11.1986Stan obecny
Opuszczony?Historia
Gostkowo po raz pierwszy wymienione jest w dokumencie księcia Konrada Mazowieckiego z około 1239 roku. W końcu XVIII wieku właścicielką Gostkowa jest sędzina Godlewska prawdopodobnie żona sędziego ziemskiego Antoniego Godlewskiego. Godlewscy weszli w posiadanie Gostkowa już w XVII wieku ( na początku XVIII wieku wspominany jest z ich rodu Krzysztof z Gostkowa). Ośrodkiem dóbr Godlewskich był zapewne Czyżew a w Gostkowie urzędowała młodsza linia rodu ze wspomnianym Krzysztofem. Może to wskazywać na istnienie tu dworu już w początkach XVIII wieku. Obok dworu funkcjonował tu folwark. WXIX wieku Gostków funkcjonuje już jako samodzielne dobra. Został on prawdopodobnie za sprawą koneksji rodzinnych własnością Budziszewskich. W 1827 roku wieś Gostkowo liczy 16 domów i 180 mieszkańców a w 1861 już 49 zagród i 446 mórg ziemi. Poprzez małżeństwo Józefa Małowieskiego z Heleną Budziszewską Gostkowo przeszło w ręce rodziny Małowieskich (Małowiejskich?). W drugiej połowie XIX wieku na Dobra Gostkowo oprócz folwarku Gostkowo to także folwarki: Dobki, Helenów, Misnówek, dzierżawionej osady Abramowizna, karczmy w Szulborzu i części na wsiach szlacheckich: Leśniewo, Kietlanka, Pątkówek, Leśniewko, Grądzie, Brulino Lipskie, Ołdaki Mazury, Pieńki Sobótki, Pieńki Wielkie, Żelazy-Brokowo. W 1861 roku dobra ogółem liczyły 1860 mórg w tym 102 morgi łąk, 526 mórg lasu, 70 mórg nieużytków. Opis wspomina również obszerny dom i „piękny a rozległy park”. W okresie międzywojennym majątek uległ prawdopodobnie częściowej parcelacji - w 1929 roku właścicielem jest Stefan Sztoltzman, który ma już niecałe 200 ha. Podczas IIWŚ majątek najpierw zajęli sowieci a w 1941 roku zainstalowali się tu Niemcy. W okresie do 1945 roku w zasadzie majątek nie uległ jakimkolwiek zniszczeniom. Po parcelacji sprzedano do rozbiórki wszystkie budynki gospodarcze. Czego nie rozebrano to zniszczono, pozostał jedynie dwór, w którym umieszczono szkołę powszechną. Zabytkowy park sprzedano na drewno – w zasadzie nie pozostał po nim ślad. W 2012 dwór opuszczony czekał na lepsze czasy. (Jarosław Bochyński 2023)Opis
Budynek na rzucie prostokąta, parterowy, nakryty dachem naczółkowym. Na osiach dłuższych elewacji ganki wejściowe nakryte dachami trójspadowymi . Układ wnętrz: pośrodku przelotowa, szeroka sień. Po bokach sień po 2 pomieszczenia w układzie dwutraktowym. Dalej przy ścianach szczytowych po 3 pomieszczenia w układzie trójtraktowym z wejściami do środkowych pomieszczeń w ścianach szczytowych. Jedno z nich mieści schody na poddasze.Ściany drewniane, wieńcowe. Od wewnątrz pokryte tynkiem na listwach a od zewnątrz odeskowane poziomo. Ganki drewniane, szkieletowe, oszalowane i oszklone. Stropy drewniane z podsufitką. Podłogi deskowe. Okna dwuskrzydłowe. Drzwi płycinowe. (JB 2023)
Park
Założenie dworskie w Gostkowie usytuowane było w północnej części wsi nad rzeką Brok , która na pewnym odcinku stanowiła południową granice założenia. Granicę zachodnia stanowiła droga z Szulborza, północna droga do Czyżewa, wschodnią lokalna droga i skraj ogrodów warzywnych. Wjazd odbywał się od strony zachodniej aleja wysadzana głównie lipami. Przed dworem urządzony był kolisty podjazd z klombem w środku. Dalej aleja wjazdowa od północy mijała podwórze gospodarcze i biegła w kierunku wschodnim na pola i łąki. W założeniu dało się wyróżnik dwie części: zachodnia o przewadze funkcji rezydencjalno-ozdobnych i wschodnią o charakterze gospodarczo-użytkowym.Część rezydencjonalna składała się z dworu (ten obecny pochodzi zapewne z połowy XIX wieku – wspomniany w Słowniku Geograficznym z 1881 roku) i otaczającego do parku. Park z regularnym kwaterami i rozbudowanymi parterami wodnym na osi dworu. Przed dworem wydzielono dziedziniec reprezentacyjny obsadzony iglakami z domieszką lip drobnolistnych i jesionów. W podszyciu były krzewy bzu, róże i rabaty kwiatowe. Cztery prostokątne sadzawki otaczały dwór od południa zachodu i północy. Północno- wschodni fragment założenia to sad owocowy. Wokół sadu biegł żywopłot z różnych gatunków drzew liściastych. Południowo-wschodni skraj założenia zajmowały zabudowania gospodarcze.
Po II WŚ park został w znacznej części wykarczowany (m.in. pod boisko szkolne), pozostały niewielkie fragmenty na dawnym dziedzińcu reprezentacyjnym. Jeden ze stawów został zasypany. (Jarosław Bochyński 2023)
Komentarze
Aby skomentować obiekt, zaloguj się. Jeżeli nie masz jeszcze konta w serwisie, zarejestruj się.Ten obiekt nie został jeszcze skomentowany.