Skatalogowanych zabytków: 11364
Zarejestruj się
Miniatura Gołaszew
Zdjęcie Darek Sz. 2011
Miniatura GołaszewMiniatura GołaszewMiniatura GołaszewMiniatura GołaszewMiniatura GołaszewMiniatura GołaszewMiniatura Gołaszew

Zdjęcie archiwalne

Miniatura Gołaszew

Użytkownicy współtworzący opis i dane obiektu

Roman KatolikJarosław Bochyński

Gołaszew

Województwo:mazowieckie
Powiat:warszawski zachodni
Gmina:Ożarów Mazowiecki
Rodzaj obiektu:Dwór

Rejestr zabytków

Zespół:dworski z poł. XIX w., nr rej.: 1014/494/62 z 26.03.1962

Stan obecny

W rękach prywatnych, wystawiony na sprzedaż, ogrodzony, otoczenie zaniedbane (Jarosław Bochyński 2023)

Historia

Pierwsze informacje dotyczące Gołaszewa dotyczą 1827 roku. W tym okresie w Gołaszewie istniał folwark zajmujący powierzchnie 323 mórg ziemi. Ludność Gołaszewa liczyła wówczas 45 osób
Istniejący obecnie dwór zbudowany był ok. połowy XIX wieku (przed 1859 r) wg projektu architekta Józefa Dietricha dla architekta Leopolda Śmiecińskiego (1796-1858). Poo jego śmierci , od 1859 Gołaszew przeszedł w posiadanie rodziny Wodzyńskich.
W tym okresie założony został w otoczeniu dworu park w stylu krajobrazowym z wyraźnymi elementami regularnych układów dróg. Na głównej osi kompozycyjnej dworu /na jej końcu/ postawiono w połowie XIX figurkę M. Boskiej.
Na początku XX wieku dwór przebudowano. Dobudowano łazienkę od wschodu oraz wzniesiono podcienia od wschodu i południa. Przebudowani okna w salonie i piwnicy pod nim. Również teren parku został rozszerzony a nowe elementy (sadzawka w południowo-zachodniej części parku oraz sad owocowy na terenach położonych z południowej strony dworu).
W okresie międzywojennym do 1945 roku, majątek Gołaszew należał do rodziny Zielenieckich. Po II WŚ w wyniku reformy rolnej Gołaszew przeszedł w posiadanie PGR Płochocin, który gospodarował tu do 1981 roku. Potem właścicielem był Urząd Gminy. W latach 90 tych dwór należał do Bożeny i Mieczysława Kałużnych, którzy zaczęli jego odbudowę. W chwili obecnej wygląda na to że jest wystawiony na sprzedaż i podobno jest po remoncie. Zza ogrodzenia trudno to ocenić (uzupełnił Jarosław Bochyński 2023)

Opis

Dwór murowany z cegły i otynkowany, posadowiony na planie prostokąta, do korpusu głównego dostawiono z boku czworoboczną wieżę. Dwór podpiwniczony, parterowy, z poddaszem przekrytym spłaszczonym dachem czterospadowym o połaciach pobitych blachą. Na 3 osiowej elewacji wzdłużnej umieszczono trójarkadowy portyk, wieńczony trójkątnym szczytem, wsparty na czterech żeliwnych kolumienkach. Analogiczny w formie portyk umieszczono w narożu pomiędzy korpusem głównym a wieżą. Od południa i od zachodu korpusu głównego umiejscowiono drewniane werandy. Układ wnętrz trzytraktowy. W centrum wnętrza umieszczono ośmioboczną salę przekrytą kopułą z latarnią doświetlającą wnętrze. Pomieszczenie to zostało dekorowane czterema niszami przesklepionymi hemisferycznie oraz czterema prostokątnymi otworami drzwiowymi. Kopuła została dekorowana malowidłami chiaroscuro przedstawiającymi narzędzia gospodarcze i rolnicze. W nadprożach otworów wejściowym umieszczono putta między snopami zboża i pękami owoców. Całość skomponowana w duchu neorenesansu.

Park

Pierwotna założenie parkowe skupiało się głównie w otoczeniu dworu. Podstawowa, widna droga (niska parkowa roślinność) prowadziła z dworu w kierunku północnym. Zakończeniem tej osi była kapliczka matki Boskiej . Z południowej strony dworu osie widokowe biegły z ganku dworu poprzez otwarte polany okolone roślinnością ozdobną w kierunku pól uprawnych. Kompozycja w tej części parku uległa radykalnej zmianie w początku XX wieku. Na terenie dawnych pól uprawnych założono sad oraz wykopano (w południowo- zachodniej części) nowej sadzawki. Wzdłuż południowej, zachodniej i wschodniej granicy sadu owocowego posadzono liczne drzewa i krzewy w układzie rzędowym. Teren otaczający sadzawkę obsadzono drzewami i krzewami ozdobnymi przesadzonymi i innych miejsc w parku. Przez sad poprowadzono alej spacerowe, m.in w kierunku sadzawki W latach 20-tych XX wieku obsadzono drzewami i krzewami granice całego założenia dworskiego. Również drogi prowadzące do dworu (z północnej i południowo-zachodniej strony) obsadzone zostały jedno-drzewami.
Po II WS park został całkowicie pozbawiony konserwacji – część drzewostanu wycięto a częś po prostu uschła. Brak pielęgnacji spowodował też rozwój samosiewek drzew i krzewów, które zaczęły zasiewać kompozycje parkowe. Największe zmiany nastąpiły na terenach parkowych z południowej strony dworku – został wycięty sad owocowy. W latach 60 w ramach czynu społecznego sadzono parku rośliny ozdobne (bez ładu i składu) niszcząc resztki kompozycji parkowej. Do dziś sytuacja w parku tylko się pogarsza. (Jarosław Bochyński 2023)
.

Inne

W głębi parku zachował się dawny spichlerz, dziś pełniący funkcję pracowni artystycznej. (na zdjęciach Darka z 2011 roku)

Źródła :
- karta zabytku, ewidencja parku w Gołaszewie
- zdjęcia z 1982 roku K. Guttmejer
- zdjęcie współczesne - www.zabytki-nieruchomosci

Komentarze

Aby skomentować obiekt, zaloguj się. Jeżeli nie masz jeszcze konta w serwisie, zarejestruj się.

Ten obiekt nie został jeszcze skomentowany.