Skatalogowanych zabytków: 11364
Zarejestruj się

Wytrzyszczka - Zamek Tropsztyn

Województwo:małopolskie
Powiat:brzeski
Gmina:Czchów
Rodzaj obiektu:Zamek

Rejestr zabytków

Obiekt:ruiny zamku Tropsztyn, nr rej.: A-128 z 18.08.1977

Historia

Ruiny średniowiecznego zamku wznoszą się na skalistym cyplu nad Jeziorem Czchowskim. Zanim zbudowano zaporę wodną zamek wznosił się na cyplowatym wzgórzu na lewym brzegu Dunajca. Badania naukowe były prowadzone już w 1856 roku przez Sz. Morawskiego oraz w 1967 roku przez A. Żakiego. Badania przeprowadzone w 1993 roku przez E. Dworaczyńskiego oraz W. Niewaldę doprowadziły do poznania układu przestrzennego oraz faz rozwojowych warowni.

Zamek po raz pierwszy pojawia się w dokumentach w roku 1390 za sprawą jego ówczesnego właściciela Chebdy z Tropsztyna. Wg wyników badań zamek powstał jednak wcześniej, bo na przełomie XIII i XIV wieku a jego fundatorem mógł być Gniewomir lub jego ojciec Zbrosław (znani z dokumentu z 1307 roku jako dziedzice osady św. Świerada ? pierwotna nazwa Tropia). Nie wyjaśnionym pozostaje związek między rodziną fundatorów a późniejszych właścicieli Chebdów herbu Starykoń, do których majątek należał aż do 1535 roku. W roku 1404 budowla zostaje opisana w dokumencie jako castrum. Po roku 1535 opustoszała już wówczas budowla przechodzi w posiadanie kasztelana sandomierskiego Piotra Kmity za sprawą Prokopa Chebdy. W roku 1541 pojawiają się kolejni właściciele ? Robkowscy. Po 1556 zamkiem władają już Gabańscy herbu Janina, którzy podnieśli podupadłą rezydencję z ruiny. Pod koniec XVII wieku budowla znów popadła w stan ruiny.

Budowla powstawała w wyniku czterech faz rozwojowych. Pod koniec XIII lub na początku XIV wieku wzniesiono zamek na planie nieregularnego owalu (około 22 X 32 m). Brama wjazdowa zlokalizowana była w północno-wschodniej części. Mur obwodowy grubości około 1,9 m wzniesiony był za pomocą miejscowego piaskowca i zwieńczony był gankiem straży, przedpiersiem i krenelażem ze strzelnicami. W obrębie muru obronnego wznosiła się zapewne drewniana zabudowa. W II fazie budowy przypadającej na koniec XIV wieku w południowej części założenia powstał jednoprzestrzenny budynek mieszkalny posadowiony na planie nieregularnego prostokąta. Budynek był najprawdopodobniej dwukondygnacyjny oraz podpiwniczony. W trakcie III fazy przypadającej na XV wieku wzmocniono obronność zamku poprzez budowę czworobocznej wieży na planie kwadratu w północno-zachodnim narożniku założenia. Wieża z potężną narożną skarpą posiadała pięć kondygnacji ? łącznie z piwnicą i drewnianą nadwieszoną izbicą z hurdycjami. Przebudowano również mur zachodni zastępując go nowym, łączącym narożnik wieży z narożnikiem domu mieszkalnego. Zbudowano również jednoprzestrzenny, parterowy budynek przy kurtynie wschodniej, pełniący najprawdopodobniej funkcje gospodarcze. W XVI wieku prowadzono prace mające na celu przemienić podupadły zamek w rezydencję. Budynek południowy podzielono wówczas na dwa wnętrza. Od strony północnej mogło wówczas powstać dodatkowe skrzydło czyniące z zamku założenie trójskrzydłowe z dziedzińcem od zachodu. Świadczą o tym odkryte fundamenty. Zamurowano również stary otwór bramny a nowy przebito od strony zachodniej w rejonie wieży. Obecnie zamek został poddany pełnej rekonstrukcji (zachowane resztki przyziemia wieży zostały nadbudowane do piątek kondygnacji, odtworzony został również pełny obwód muru obronnego).

Inne

Zamek dostępny tylko w lipcu i sierpniu.

Komentarze

Aby skomentować obiekt, zaloguj się. Jeżeli nie masz jeszcze konta w serwisie, zarejestruj się.

Jan Poszeptynski10 lat i 4 miesiące temu
zamek doskonale widoczny z drogi Nowy Sącz - Brzesko.

otwarty tylko w okresie letnim- wakacje.
Tomek Malik8 lat i 6 miesięcy temu
Obiekt w rękach prywatnych. Jaśnie pan na zamku udostepnia go do zwiedzania tylko w lipcu i sierpniu.