Skatalogowanych zabytków: 11364
Zarejestruj się

Rabsztyn

Województwo:małopolskie
Powiat:olkuski
Gmina:Olkusz
Rodzaj obiektu:Zamek

Rejestr zabytków

Obiekt:ruiny zamku, nr rej.: I-3-18/46 z 17.05.1947 oraz 1292/82 z 2.11.1982

Stan obecny

Ruiny.

Historia

Ruiny zamku posadowione są na szczycie wyniosłego, skalistego wzgórza, na zachód od wsi. Stan badań na temat historii zamku nie jest zbyt rozbudowany. W roku 1993 prace archeologiczne w ruinach prowadził J. Pierzak. Brak dokumentów źródłowych uniemożliwia datowania budowy zamku.
Nie pojawia się on w kronikach Jana Długosza i Jana z Czarnkowa jako fundacja Kazimierza Wielkiego. Możliwe więc, że warownia wyprzedza okres rządów ostatniego Piasta. Najprawdopodobniej przejęła ona funkcję obrony ważnego regionu po upadku grodu w Starym Olkuszu. Ze źródeł pisanych dowiadujemy się że w końcu XIV wieku Rabsztyn był w zastawie u wojewody krakowskiego Spytka z Melsztyna.
Najwcześniejsza z licznych wzmianek potwierdzających istnienie zamku w tym czasie pochodzi z roku 1396 i wymienia kapelana tutejszej kaplicy. Począwszy od 1400 roku znani są wszyscy burgrabiowie rezydujący na zamku. Do 1441 miejscowa posiadłość była we władaniu Leliwitów-Melsztyńskich. W tym samym roku Jadwiga z Książa poślubiła Andrzeja Tęczyńskiego i wniosła Toporczykom w posagu również Rabsztyn. Nowi właściciele zmienili nazwisko na Rabsztyńscy. W roku 1509 zmarł ostatni właściciel z rodu Toporczyków Andrzej Rabsztyński.
W latach późniejszych warownia wielokrotnie zmieniała właścicieli. W I połowie XVII wieku nastąpiła znaczna rozbudowa zamku w wyniku której powstał zamek dolny. Źródła za inicjatora tych prac podają albo Zygmunta Myszkowskiego- marszałka wielkiego koronnego (1603-1615) albo jego następcę Mikołaja Wolskiego (1616-1630). Prace budowlane podjęte na początku XVII wieku zostały zniweczone przez Szwedów podczas potopu. Lustracja z 1660 roku opisuje zamek jako spalony. Dokumenty z 1765 oraz 1789 roku mówią już o postępującej ruinie.
Najstarsza część zamku znajdowała się na szczycie wzniesienia w obrębie plateau. Składała się z cylindrycznej wieży umieszczonej wewnątrz nieregularnego, dostosowanego do obrysu wierzchołka wzniesienia muru obwodowego. Wygląd wieży znamy jedynie z przekazów ikonograficznych XVIII i XIX wiecznych. W II połowie XIX wieku została zniszczona. Od strony południowej do zamku przylegało podzamcze.
Zamek dolny z początku XVII wieku zachował się w szczątkowej formie murów obwodowych oraz ścian działowych budynków. Składał się z trzech trójkondygnacyjnych budynków otaczających dziedziniec wewnętrzny. Wjazd do zamku umieszczono od strony północnej. Został on zabudowany wieżą bramną oraz poprzedzony mostem wspartym na filarach.

Komentarze

Aby skomentować obiekt, zaloguj się. Jeżeli nie masz jeszcze konta w serwisie, zarejestruj się.

Ten obiekt nie został jeszcze skomentowany.