Skatalogowanych zabytków: 11365
Zarejestruj się

Babice - Zamek Lipowiec

Województwo:małopolskie
Powiat:chrzanowski
Gmina:Babice
Rodzaj obiektu:Zamek

Rejestr zabytków

Obiekt:ruiny zamku ?Lipowiec?, nr rej.: A-7 z 4.04.1971

Historia

Zamek powstał najprawdopodobniej przed 1303 rokiem. Z tego czasu pochodzi pierwszy dokument potwierdzający jego istnienie. Wcześniej miejscowe tereny należały do rodziny Gryfitów a następnie zostały przekazanie benedyktynom ze Staniątek. W tym czasie nad wsią został wybudowany pierwszy zamek należący do rozbójników i będący dla nich bazą wypadową do ograbiania okolicznych wsi.
Zamek został zdobyty przez wojska książęce i przekazany biskupowi krakowskiemu. W latach późniejszych na miejscu zamku zbójnickiego powstał nowy, wystawiony staraniem biskupa krakowskiego Prandota. Później zamek był wielokrotnie rozbudowywany i przebudowywany z inicjatywy kolejnych biskupów. Pełnił funkcję obronnej rezydencji oraz centrum administracyjnego. W połowie XV wieku zamek zaczął pełnić również funkcję więzienia biskupiego. XVII wieku to dla zamku okres kataklizmów naturalnych i dziejowych.
Najpierw w roku 1629 zamek strawił pożar. Destrukcji uległa cała drewniana zabudowa oraz przedbramie oraz teren zamku górnego. Zamek został jednak odbudowany i dodatkowo umocniony. Jednak już w roku 1655 został zajęty przez Szwedów, którzy w dwa lata po zajęciu zamku opuścili go i podpalili.
Zamek doczekał się kolejnej modernizacji ale dopiero w roku 1732 z inicjatywy biskupa Stanisława Szaniawskiego. W tym okresie w zamku funkcjonował dom poprawczy dla zakonników łamiących prawo kanoniczne. W roku 1789 zamek przeszedł w posiadanie skarbu państwa zaborcy austriackiego. Od tego czasu zamek niezagospodarowany popadał w ruinę by w roku 1800 ostatecznie popaść w destrukcję w wyniku pożaru, który strawił wtedy cały dach i poważnie uszkodził mury. W roku 1961 rozpoczęto trwające do roku 1975 prace konserwatorskie mające na celu zabezpieczenie zamku jako trwałej ruiny. Wynikiem tych badań jest również stan wiedzy o rozwoju architektonicznym zamku.
Na wiek XIII i początek XIV przypada wzniesienie dolnej partii cylindrycznej wieży, fragmenty przedbramia oraz studnia wykuta w skale. W tamtym czasie obwód warowny stanowił jeszcze wał drewniano ziemny zachowany w partiach krawędzi wzgórza. W XV wieku staraniem biskupów Wojciecha Jastrzębca oraz Zbigniewa Olesińskiego powstało założenie czworoboczne. Wieża została wtedy podwyższona i została przystosowana do użycia artylerii, są to pierwsze w Polsce unikatowe działobitnie umieszczona na dwóch kondygnacjach.
Wieża została obudowana i znalazła się w składzie budynków południowo wschodniego narożnika zamku. Całość założenia została otoczona murem obwodowym, zespół zabudowań bramnych został zmodernizowany. Pod koniec wieku XV zbudowany osobny mur obwodowy z bramą okalający drewniane zabudowania gospodarcze podzamcza. W wieku XVI przebudowano wnętrza zamku celem przystosowania ich do funkcji więziennych.
Wzmocniono również system obronny wprowadzając na północy w linii murów obwodowych dwie półbaszty. W XVII wieku prace ograniczono do remontów, jedyna zmiana w systemie obronnym polegała na budowie niewielkiego bastionu w narożniku północno wschodnim. W wieku XVIII przebudowano pomieszczenia dostosowując je do celów penitencjarnych. Zamek wznosi się na wyniosłym wzgórzu na północ od wsi Babice oraz Wygiełzów. Stanowi ciekawy przykład przemian jakie zachodziły w budownictwie warownym Polski.

Komentarze

Aby skomentować obiekt, zaloguj się. Jeżeli nie masz jeszcze konta w serwisie, zarejestruj się.

Gabriela Krzyżanowska10 lat i 4 miesiące temu
Należy w tekście poprawić nazwisko biskupa ponieważ w rozbudowę tego zamku był zaangażowany biskup Zbigniew OLEŚNICKI (z nazwiskiem Olesiński nie mający nic wspólnego ponieważ biskupa Olesińskiego Zbigniewa nigdy w Królestwie Polskim nie było) .
Gabriela Krzyżanowska10 lat i 4 miesiące temu
Znamiennym jest fakt że rodziny takie jak Olesińscy,Wrońscy,Romańscy oraz ich krewni Pfejferowie jak widać za wszelką cenę dążą do utożsamiania ich z rodziną OLEŚNICKICH , zainteresowanym tym postępowaniem zachęcam do zapoznania się ze źródłami znajdującymi się w książce opracowanej przez panią Elżbietę Sęczys pt. \" Szlachta wylegitymowana w Królestwie Polskim w latach 1836 - 1861 \" a wydaną dzięki Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych oraz Polskie Towarzystwo Heraldyczne gdzie można znaleźć metryki dotyczące rodzin : Wroński , Olesiński i ich krewnych , a ponieważ jest to zbiór metryk więc jest źródłem jak najbardziej wiarygodnym .Polecam szanownym czytelnikom tę pasjonującą lekturę .
Gabriela Krzyżanowska10 lat i 4 miesiące temu
Chciałbym poinformować również że jest jeszcze pewna pani z pochodzenia żydówka nazywa się Kruszewska i nigdy nie była żadną krewną naszej rodziny , natomiast jest ona spokrewniona z Grzegrzułkami , Kuleszami , Wiszowatymi , Majewskimi herbu Nałęcz ( pani Grażyna Majewska - Grochulska - Oziemska i jej córka Patrycja Kurska ) oraz Gizami (żydzi z lubelskiego) , Hoppe (krewni Kłoskowskich) i Kłoskowskimi którzy również nie są szlachtą (pani Kłoskowska mieszkała na Ochocie po wojnie i była praczką ) z Zarudzkimi z Saskiej Kępy których dziadek przed wojną był handlarzem z Brwinowa miał żonę chorą na serce i był niepiśmienny potem do ich rodziny weszła Majewska (miała ciotkę w Sopocie która ur. kolorowe dziecko) wyżej wspomniana - Do chwili obecnej osoby te uważają się za szlachtę którą nie są , więc zanim ktoś uwierzy w czyjeś szlachectwo niech sprawdzi prawdziwe metryki i koligacje zamiast polegać na przekazach ustnych .