Skatalogowanych zabytków: 11364
Zarejestruj się
Miniatura Kwiatonowice
Zdjęcie Marek Kujawa

Użytkownicy współtworzący opis i dane obiektu

Marek Kujawa

Kwiatonowice

Województwo:małopolskie
Powiat:gorlicki
Gmina:Gorlice (wiejska)
Rodzaj obiektu:Dwór

Rejestr zabytków

Park:nr rej.: A-528 z 20.11.1987

Stan obecny

Własność prywatna. Właścicielami są państwo Magda Miller i Kasper Świerzowski.

Historia

Dwór z 1 poł. XIX w.
Pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z 1 poł. XIV w., zwana również była jako Kwiatoniowice, Kwiatanowice, Kwiatonice, Kwietanowice, Kwietaniowice. Wieś należała razem z Bugajem i Zagórzanami do klasztoru Ojców Benedyktynów w Tyńcu koło Krakowa. W 1367 r. król Kazimierz Wielki nadał wsiom należącym do klasztoru tynieckiego prawo magdeburskie. W 1396 r. najbardziej zasłużyli się dla rozwoju wsi: Jaśko z Kwiatonowic i Wawrzyniec, a w 1408 r. Nastka ? sołtyska. W XV w., według Jana Długosza, w Kwiatonowicach był jeden folwark, sołectwo z 2 łanami i karczma oraz 6 łanów kmiecych i 3 zagrody. W 1509 r. król Zygmunt I Stary odebrał Kwiatonowice wójtowi Mikołajowi de Kwiatonowicze i dał je Janowi Wielopolskiemu, który w 1519 r. rozpoczął wykup kwiatonowickiego sołectwa. W 1531 r. poddani z Kwiatonowic skarżyli się na nadmiar obciążenia robotami, co spowodowało pisemną interwencję króla w obronie chłopów u opata tynieckiego Andrzeja Gniadego. Przez wiele stuleci wieś należała do parafii bieckiej i tu oddawana była dziesięcina (24 gr). Mieszkańcy Kwiatonowic i Strzeszyna byli chowani na cmentarzu obok kościoła św. Piotra w Bieczu. W 1595 r. odbyła się wizytacja parafii, podczas której stwierdzono, że kościół parafialny jest obficie zaopatrzony. Kwiatonowice na przestrzeni wieków były w dzierżawie różnych rodów szlacheckich. Następnie zostały sprzedane. W 1604 r. należały do Samuela Siemieńskiego. W centrum wsi zachowały się resztki zespołu dworsko-parkowego, wpisanego do rejestru zabytków w 1986 r. Wśród zespołu starych drzew ocalał niewielki parterowy dwór z XIX w., kamienna, sklepiona beczkowo piwnica ? pozostałość po czworakach oraz częściowo przebudowany budynek dawnego kurnika. W okresie 2 wojny światowej spłonęła część zabudowań gospodarczych, pozostałe zostały rozebrane w latach powojennych. Drewniany dwór został zbudowany około 1 poł. XIX w., a najprawdopodobniej już pod koniec XVIII w. W latach 1875-1945 jego właścicielami była rodzina Kazimierza Sczanieckiego herbu Osoria, pochodzącego z Wielkopolski. Podczas 1 wojny światowej, kiedy w Kwiatonowicach stacjonowały wojska rosyjskie, dwór został częściowo zniszczony (skrzydło wschodnie). Sczanieccy odbudowali go, do budowy stosując już cegłę. Po 2 wojnie światowej i zmianach ustrojowych majątek Sczanieckich został rozparcelowany, a dwór z tzw. resztówką (ok. 5 ha) przechodził z rąk do rąk i niszczał. Następnie zaadaptowano go na siedzibę Spółdzielni Kwiat, a w 2000 r. zrujnowany dwór kupili państwo Magda Miller i Kasper Świerzowski, którzy przywrócili założeniu dawną świetność.
W końcu XIX w. guwernantką w dworze była Szwajcarka Lina Boegli, autorka książek "Naprzód" i Znów naprzód". Na podst. jej biografii współczesna szwajcarska pisarka Judith Arlt napisała powieść, a słynny reżyser Christopher Marthaler wystawił sztukę ?Podróże Liny Boegli?.


Opis

Budynek drewniany, częściowo murowany. Wzniesiony na planie litery "C", parterowy z mansardowymi dachami zawierającymi użytkowe poddasze, na sklepionych piwnicach, z podjazdem od strony zach. W dworze zachowały się oryginalne ganki od zachodu (oszklony) i północy (z bogatymi rzeźbieniami) oraz podcienia od zachodu i południa. Ciekawe są również łukowe okna ze szprosami (podziałami wewnętrznymi), niektóre z witrażowymi szybkami. Obecnie wnętrze składa się z dużej sieni, kuchni, spiżarni, łazienki (dawnej kancelarii), korytarza oraz 8 pokoi na parterze i 2 na poddaszu.

Park

Pozostałości parku z XVIII / XIX w. Niegdyś dwór otoczony był starymi drzewami, głównie jesionami i modrzewiami. Większość została wycięta, pozostało skupisko grabów, wśród których kiedyś stała altana, zachował się również fragment alei wjazdowej z jesionami, akacjami i lipą oraz kilka pojedynczych okazów: kasztanowiec, buk, jesion płaczący i jesion wyniosły, pomnik przyrody. Dzieci ze szkoły w Kwiatonowicach nadały mu imię Marcin. Być może młodzież chciała w ten sposób uczcić wielkiego bieczanina Marcina Kromera. Dwór otoczony był również ozdobnym ogrodem, a na jego płd. stoku był kiedyś sad. Kilka starych jabłoni zachowało się do dnia dzisiejszego. Kiedy dwór zmienił właścicieli, rozpoczęli oni ponowne starania o uznanie za pomniki przyrody drzew, których wnioski zostały wcześniej odrzucone przez Wojewódzkiego Konserwatora Przyrody. Ich starania zostały uwieńczone sukcesem. W ten sposób, w 2003 r. status pomnika przyrody uzyskała katalpa, jesion wyniosły odmiany zwisłej, lipa drobnolistna oraz zespół sześciu grabów tworzących zieloną altanę zwaną chłodnikiem. W ogrodzie kwiatonowickim znajduje się obecnie najliczniejsze skupisko drzew pomnikowych w powiecie gorlickim.

Inne

Kapliczka
Kamienny krzyż z 1902 r.

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011

Komentarze

Aby skomentować obiekt, zaloguj się. Jeżeli nie masz jeszcze konta w serwisie, zarejestruj się.

Ten obiekt nie został jeszcze skomentowany.