Wilczyska

Historia

Dwór z przełomu XVIII i XIX w., rozbudowany w 2. poł. XIX w. i przebudowany w XX w.

Najstarsze wzmianki o Wilczyskach pochodzą z XV wieku. Według dawnych zapisów, w 1505 roku stał tu już kościół. Nie zawsze należał on do katolików, bowiem na przełomie XVI i XVII wieku w tutejszej świątyni modlili się innowiercy. W tym czasie stał w Wilczyskach wspaniały zamek. Nie zostało jednak po nim ani śladu, gdyż został złupiony i doszczętnie spalony przez Szwedów w czasie ?potopu?.
Na początku XVII wieku zamek w Wilczyskach, podobnie jak całe włości należał do wojewody inowrocławskiego Jana Gostomskiego. 9 kwietnia 1617 roku imć pan wojewoda podejmował w swej okazałej siedzibie w Wilczyskach królewicza Władysława, czyli późniejszego króla Władysława IV Wazę.
Zamek w Wilczyskach gościł nie tylko królewięta, ale też samego króla Zygmunta III z małżonką. Królewicz Władysław wyjechał z Wilczysk nie tylko nakarmiony i napojony zgodnie ze staropolską gościnnością. Wojewoda Gostomski ofiarował też królewiczowi stuosobowy oddział piechoty, który zobowiązał się utrzymywać do końca wojny.
Po zniszczeniach wywołanych wojnami z połowy XVII wieku pałac w Wilczyskach nie wrócił już do dawnej świetności. Wciąż jednak były Wilczyska siedzibą szlacheckich, a potem ziemiańskich właścicieli. Od lat 20-tych XIX wieku majątkiem Wilczyska władali przedstawiciele rodu Korzybskich herbu Abdank.
W połowie XIX wieku dla Jana Korzybskiego wybudowano w Wilczyskach dwór, który otoczono parkiem. Na owe czasy był to dwór raczej średniej wielkości o wymiarach 40 na 17 metrów. Powierzchnia użytkowa 740 metrów kw. Do dworu w Wilczyskach prowadziła aleja dojazdowa obsadzona lipami oraz tujami, kończąca się typowym podjazdem przy kolistym gazonie. Dwór usytuowano w zachodnim narożniku pięciobocznego parku. Jego ozdobą były dwa stawy połączone kanałami z rzeką Wilgą. Tak było niegdyś, bo w 1945 roku skończyła się dla Wilczysk epoka ziemiańska, a zaczęły nowe czasy, które przyniosły nowych użytkowników dworskich zabudowań. W obiekcie mieściła się szkoła podstawowa. W 2009 roku szkołę zlikwidowano.
Dwór popada w ruinę.

Park

Pozostałości parku krajobrazowego z poł. XIX w.

Inne

Brama z końca XIX w.

tekst: Mariusz Dolhan 2011