Świdno

Stan obecny

Dwór nie istnieje.

Historia

Dwór z XIX w.
Świdno było zaściankiem szlacheckim. Już na początku XV wieku notuje się tu dziedzica Jana ze Świdna. Jednak oprócz niego, w samym tylko XV wieku, zapisano w różnych dokumentach kilkudziesięciu rycerzy z tej wsi. Byli więc: Świętosław-Świeszek, Piotr Gut, Henryk, Stanisław, Katarzyna, Dziechna, Mikołaj Tłuk, Jan, Abraham, Piotr i wielu innych. Każdy z nich posiadał niewielki kawałek ziemi, który też często dzielono między synów lub oddawano jako posag.
Nazwę wsi w tamtych czasach zapisywano jako Swidno, Swydno i Szwydno.
Szczegółowych danych na temat własności w tej wsi dostarcza spis podatkowy z 1531 roku. W tym czasie dziedzicami byli rycerze, którzy sami uprawiali swoją ziemię, byli to: Leonard, Stanisław, Andrzej, Jan Żak, Piotr Podgajny, Bernard Malek i Sadurski. Wieś liczyła 5 łanów ziemi.
Rozdrobnienie Świdna nie zmieniło się również w początkach XVII wieku. Spis podatkowy z 1626 roku wymienia następujących dziedziców Świdna: Stanisław Krzowski, potomkowie Wawrzyńca Rudnickiego, Stanisław Rudnicki, Wojciech Strzelecki, Szymon Koźmian, potomkowie Jędrzeja Świdzińskiego, Mikołaj Sadurski, Jakub Rudnicki, Jakub Rudnicki syn Stanisława, Adam Borzęcki, Jan Kopich Świdziński, Stanisław, Bartosz, Jan i Jędrzej Rudniccy, Barbara Janowska, Stanisław Rudnicki Podgajny, Ostafiej Rudnicki, Wojciech Niemierowski, Kasper Szadurski i Stanisław Węgleński. Każdy z nich posiadał od ćwierci od pół łana ziemi. Przy niektórych z nich przy opisie ilości ziemi jest dopisek ?co sam orze?. Część z właścicieli ziemskich w Świdnie miała do pomocy kilkoro ludzi stanu niższego. Wspomina się o ?ubogich komornicach?, ?cząstnikach? i zagrodnikach ?bez ról?.
Często wymienia się tu Świdzińskich, było to nazwisko, które przyjęli szlachcice pochodzący z tej wsi.
Spis podatkowy z 1676 roku informuje o wielu dziedzicach w tej miejscowości. Było ich dwudziestu czterech. Wśród nich są takie nazwiska jak: Głuski, Krzewski, Słotwiński, Wyżga, Sobieszczański, Rudnicki, Niemsta, Wierzbicki i inni. Każdy z nich posiadał niewielki areał ziemi i sam uprawiał swoją ziemię. Nie spotyka się w tej wsi wcale chłopów. Taki ubodzy szlachcice nie mogli sobie znaleźć bogatych żon, a swoje córki mogli wydawać również za ubogich szlachciców z innych biednych wsi szlacheckich. Stąd właśnie w tej wsi powtarzają się nazwiska szlacheckie z lubelskich zaścianków: Sobieszczański (z Sobieszczan) i Słotwiński (z Słotwin).
Brak jest spisów podatkowych z XVIII wieku ale można przypuszczać, że niewiele się zmieniło w tej wsi. W tej okolicy było więcej zaścianków szlacheckich (Sobieszczany, Poniatowa, Niezabitów, Słotwiny). Status materialny takich rodzin był bardzo niski, ale zawsze pamiętali oni o swojej szlachectwie. Zaścianki szlacheckie w tej okolicy dobrze znał Kajetan Koźmian, który w swoich pamiętnikach często je opisywał (patrz aneks).
W 1787 roku była to niewielka miejscowość. Naliczono tu zaledwie 118 osób w tym 11 Żydów. W 1827 roku w tej wsi naliczono 21 domów i 148 mieszkańców.
Reforma uwłaszczeniowa z 1864 roku była niekorzystna dla zaścianków szlacheckich. Potraktowano ich jako właścicieli ziemskich i często wywłaszczano z niewielkich kawałków ziemi jakie posiadali. W czasie uwłaszczenia utworzono tu zaledwie 9 gospodarstw rolnych na 144 morgach ziemi. Zapewne tyle właśnie rodzin już wcześniej zamieniło się w chłopów na przykład poprzez małżeństwa z chłopką, tracąc prawa szlacheckie. Reszta ziemi stanowiła folwark dworski liczący w 1886 roku 793 morgi ziemi. W dobrach tych był wiatrak.
W 1921 roku Świdno dzieliło się na wieś i folwark. W folwarku było 7 domów i 104 mieszkańców, a we wsi 22 domy i 136 mieszkańców.
Według Księgi Adresowej Polski z 1929 roku właścicielami ziemskimi w Świdnie byli: Leokadia Chojnacka posiadająca 443 ha ziemi oraz Michał Chojnacki mający 480 ha.
Zapewne do tej pory mieszkają tu potomkowie dawnej szlachty zaściankowej.

tekst: Mariusz Dolhan 2011