Ruskie Piaski

Stan obecny

Dom Pomocy Społecznej.

Historia

Pałac z pocz. XX w.
Najstarszymi znanymi właścicielami wsi był ród Suchodolskich, a następnie (od końca XVIII w.) Puchałów. W XIX w. był to majątek ziemski nad rzeką Wieprzem, leżący w gminie Nielisz i parafii Zamość Stary. W 1827 r. było tu 68 domów z 400 mieszkańcami. W tym czasie właścicielem wsi był Tomasz Puchała. We wsi znajdowała się także cerkiew pounicka. W 2. poł. XIX w. wieś często zmieniała właścicieli, którymi byli kolejno: Mannowie, Wydżgowie, Daniszewscy i Józefowiczowie. Do folwarku należała największa w guberni gorzelnia parowa, przerabiająca dziennie 160 korcy kartofli. W latach 1879-80 wartość jej produkcji wynosiła prawie 240 tysięcy srebrnych rubli. Do majątku należały także folwarki: Zamszany i Podstary Zamość; osada Leśniczówka, nomenklatura Rudnica oraz wsie: Nowa Wieś i Wólka Nieliska. Całe dominium posiadało 2562 morgi powierzchni, sam folwark Piaski 908 mórg, w tym 248 m. ziem uprawnych, 136 m. łąk i pastwisk, 65 m. wód i 47 m. nieużytków. W folwarku były 3 budynki murowane i 9 drewnianych; zaprowadzony płodozmian 9-polowy. W 1901 r. majątek nabył Adam Gasztołd Bukraba, który w 1906 r. wybudował obecny pałac, unowocześnił majątek i zmienił kompozycję parku, wzbogacając go o elementy architektury, mostki i korty tenisowe. W 1937 r. dobra odziedziczył jego syn ? Stanisław, major suwalskiego pułku szwolożerów. Po wybuchu wojny wszystko przejęli Niemcy, a po 1945 r. Skarb Państwa Polskiego. Przez lata pałac popadał w ruinę, a w latach 1981-1986 został wyremontowany. Obecnie mieści się tu Dom Pomocy Społecznej.
Źródła:
Wikipedia
Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego... W-wa 1880-1902

Opis

Pałac neorenesansowy. Budynek piętrowy, wzniesiony na planie wydłużonego prostokąta i podpiwniczony, nakryty dachami wielospadowymi. W osi wejściowej akcentowany ryzalitem o arkadowym podcieniu. Dodatkowo budynek urozmaicony jest narożną okrągłą basztą i wieżą z zegarem.

Park

Park z pocz. XX w. o pow. około 14 ha. Do powierzchni tej zaliczamy rosnący tu lasek sosnowy, a łączna ilość drzew wynosi ok. 3000. Wewnątrz znajdowała się sadzawka z mostkiem, miejsce do zabaw, korty tenisowe, a od strony Wieprza tzw. \\\"salon ogrodowy\\\" ozdobiony rabatami i bukszpanem. Wszystko to przez lata uległo zniszczeniu i zarośnięciu. Pomimo tego park posiada czytelną kompozycję przestrzenną. Na uwagę zasługują tu pomnikowe wierzby oraz graby o obwodach w pierśnicy zbliżonych do 2,5 m.

Inne

Gorzelnia z 1906 r. - spalona w 1917 r., odbudowana w 1920 r., rem. w latach 50. XX w.

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011