Skatalogowanych zabytków: 11364
Zarejestruj się
Miniatura Ornatowice
2011, zdjęcie Jakub Orzechowski
Miniatura OrnatowiceMiniatura OrnatowiceMiniatura Ornatowice

Zdjęcie archiwalne

Miniatura Ornatowice

Użytkownicy współtworzący opis i dane obiektu

Jakub Orzechowski

Ornatowice

Województwo:lubelskie
Powiat:zamojski
Gmina:Grabowiec
Rodzaj obiektu:Dwór

Stan obecny

Ruina.

Historia

Dwór z pocz. XX w. Częściowo rozebrany w 1960 roku.

Wieś położona na północno-wschodnim skraju gminy Grabowiec, nad rzeką Kalinówką, w obrębie Działów Grabowieckich.
Pierwsza wzmianka o miejscowości pochodzi z roku 1394, kiedy weszła w skład nowo utworzonej paralii łacińskiej w Grabowcu. W1463 roku wójtem Ornatowic był szlachcic Maciej, W 1472 roku we wsi było 10 łanów użytków i 1 karczma. W 1506 roku wieś notowano jako własność zmarłego W1485 roku Pawła Jasieńskiego, starosty bełskiego i chełmskiego. Wkrótce jednak powróciła do dóbr królewskich i w 1524 roku król Zygmunt Stary zastawił Ornatowice Feliksowi Cieciszewskiemu, zaś w roku 1544 pozwolił synom Feliksa: Piotrowi i Pawłowi Cieciszewskim na wieczystą dzierżawę miasta Grabowca oraz wsi Miączyn i Ornatowice. W 1552 roku na prośbę braci Jana, Piotra, Pawła i Jakuba Cieciszewskich król Zygmunt August nadał im z prawem dziedzicznym Ornatowice, które jednak później z powrotem były wsią królewską. Rejestr poborowy z 1531 roku notował tutaj 1 i 1/2 łana użytków i młyn o 1 kole. W 1578 roku wieś należała do starostwa grabowieckiego i liczyła 6 łanów ziemi, 8 zagrodników z ziemią, 3 zagrodników bez ziemi i 2 komorników.
W 1627 roku wieś była w posiadaniu Eliasza Kozubowskiego i Felicyanny Siennickiej. W 1652 roku notowano we wsi 6 półłanków pustych, co można wiązać z najazdem wojsk tatarsko-kozackich w 1648 roku. W 1674 Ornatowice należały do Kazimierza Iłowieckiego i Franciszka Micowskiego, pod koniec XVII wieku do Jędrzeja Tyszkiewicza, natomiast w 1703 roku były w \ posiadaniu Siekierzyńskiego. W 1721 roku Ornatowice i należały do Liniewskich i wówczas znajdował się tu skromny dwór i budynki gospodarcze oraz ogródek, sadek śliwowy i ogród warzywny.
W 1786 roku właścicielem wsi był Ignacy Liniewski, a następnie Piotr Liniewski. Pod koniec XVIII i na pocz. XIX wieku dzierżawcą wsi był Wacław Dobrowolski, żonaty z Klarą Trębicką. Tutaj właśnie w 1801 roku urodził się jeden z ich synów - Tomasz. Prawdopodobnie dzierżawili oni wieś do 1806 roku, kiedy Piotr Liniewski sprzedał Ornatowice Feliksowi Radziejewskiemu, a ten wkrótce odsprzedał połowę wsi Ignacemu Pawłowskiemu.
W 1806 roku połowę wsi Ornatowice i Białowody oraz Czechówkę i Hołuźno kupił Jan Mikołaj Wilczopolski od Ignacego Pawłowskiego za 300 tys. złp, drugą połowę Ornatowic i Białowód kupił w 1807 roku od Feliksa Radziejowskiego za 334 644 zip. W 1829 roku Ornatowice dzierżawił Wojciech Jankowski. W 1833 roku Martyna z Wyżgów l-voto Wilczopolska, 2-voto Bronikowska, 3-voto Żabińska otrzymała dobra po przymusowym wywłaszczeniu poprzedniego właściciela. W 1852 roku Ornatowice z Hołuźnem kupił za 156 tys. złp Jan Kaczkowski, od którego w 1856 roku za 181 610 złp odkupił Feliks Swidziński. W pięć lat później dobra te nabył Władysław Holtzer za sumę 220 tys. złp. Następnie wieś należała do Stanisława Lichockiego, od którego w roku 1891 za sumę 186 242 rubli kupił ją Faustyn Rudnicki. Ten ostatni zmarł w 1926 roku, a jego majątek odziedziczyły dzieci: Jadwiga, Tadeusz i Janina Rudniccy. Wówczas we wsi istniał dwór murowany z cegły, piętrowy, otynkowany. Przy dworze było 6 domów drewnianych dla służby i 12 drewnianych budynków gospodarczych oraz sad i park o powierzchni 6,9 mórg.
Po 1926 roku główną spadkobierczynią majątku została Lucyna Rudnicka, która była także opiekunką nieletniego rodzeństwa. W latach 30-tych nastąpiła przymusowa parcelacja części gruntów ornych i wówczas majątek zmniejszył się do 565 ha. Ostatnimi jego właścicielami byli Jadwiga z Rudnickich i Kazimierz Wróblewscy. Dobra po II wojnie światowej rozparcelowano, a dwór
przeznaczono na cele administracyjno - mieszkalne i szkolne. W latach 60-tych część parterową budynku rozebrano, natomiast część piętrowa przez dłuższy czas była częściowo zamieszkała.
Spis z 1827 roku notował wieś w powiecie hrubieszowskim i parafii Grabowiec. Liczyła wówczas 29 domów i 201 mieszkańców. W 1845 roku istniały tu dwie karczmy, które uzyskały patent na dalsze prowadzenie wyszynku alkoholu. Pod koniec XIX wieku folwark w Ornatowicach liczył 1010 mórg ziemi, w tym, 554 morgi gruntów ornych i ogrodów, 129 mórg łąk, 312 morgi lasu i 15 mórg nieużytków. W folwarku były 2 budynki murowane i 15 drewnianych. Wieś posiadała 38 domów i 466 mórg ziemi. Właścicielami 566 ha ziemi w Ornatowicach w 1929 roku byli sukcesorzy Faustyna Rudnickiego.

tekst: Mariusz Dolhan 2011

Park

Park.

Inne

Kaplica Matki Bożej z XIX w.

Komentarze

Aby skomentować obiekt, zaloguj się. Jeżeli nie masz jeszcze konta w serwisie, zarejestruj się.

Marek Kujawa4 lata temu
Dostaliśmy ostatnio link do filmu poświęconego dworowi. Polecam!
https://youtu.be/x3khAzLN_78
(trzeba wyciąć i wkleić do paska przeglądarki)