Chojeniec

Stan obecny

Obecnie zespół dworski w rękach prywatnych. Trwa remont. park oczyszczony.

Historia

Dwór zbudowany ok. 1820 roku dla Antoniego Leopolda Węglińskiego.

Wieś położona nad małą strugą dopływem Mogilanki. W drugiej połowie XIX w. Wieś i folwark, zwane też Chojęcin należały, do klucza dóbr Siedliszcza, które go dziedzicem był Wojciech Węgliński, kasztelan chełmski, W roku 1787 właścicielem majętności został jego syn, Antoni Leopold Węgliński, a z kolei, w 1821 r. Chojeniec otrzymał na własność i osiadł tu wraz z żoną jego syn, Wojciech Dominik.
W tym samym czasie został tu wzniesiony niewielki murowany dwór, który dochował się do czasów nam współczesnych, Wojciech Dominik zginął w powstaniu 1863 r., a folwark Chojeniec przyszedł w? spadku wdowie po nim, Emilii z Radwańskich Węglińskiej. Po jej śmierci 1881 roku mają tek odziedziczył Stanisław Moraczewski-Trzecieski, by po kilkunastu latach sprzedać go (1894 r.) Edwardowi Przegalińskiemu.
Z kolei w 1911 roku folwark Chojeniec nabył Henryk Poraziński, który przeprowadził restaurację dworu.
Po pierwszej wojnie światowej majątek został zlicytowany za długi. Na resztówce folwarcznej, aż do roku 1945 siedział Józef Sterpejkowicz-Wersocki.
Do 2009 r. we dworze mieściła się szkoła podstawowa.

Opis

Budynek dworu parterowy, murowany, wzniesiony na planie prostokąta, z płytkami ryzalitami bocznymi i bardziej wysuniętymi ryzalitami środkowymi w elewacji frontowej i ogrodowej fasada zwrócona na południe, 9-osiowa, z zachowanymi cechami klasycystycznymi. Na osi środkowej znacznie wysunięty 5-boczny ryzalit z otworem drzwiowym i dwoma prostokątnymi otworami okiennymi.
W ryzalitach bocznych po dwa otwory okienne zamknięte półkoliści. Okna korpusu głównego prostokątne z podokiennikami wspartymi na dwóch konsolach. Elewacja środkowa posiada nieduży cokół i profilowany gzyms łączący (nie w pełni zachowany) oraz gzyms kordonowy ograniczający ścianę kolankowa, w której umieszczone są na osiach po dwa nieduże okienka strychowe. Elewacja ogrodowa niemal analogiczna, z tym jednak, że ryzalit środkowy jest prostokątny.
Brak jest podziałów pionowych. Obiekt przykryty niskim dachem czterospadowym, nad ryzalitem frontowym - namiotowy, pobity blachą.
Pierwotnie dach niewątpliwie był wyższy, gontowy, co w znacznym stopniu podnosiło walor plastyczny budynku, czyniąc jego bryłę bardziej harmonijną w proporcjach.

Park

Park ze stawem z ok. poł. XIX w.
Większość drzewostanu parkowego pochodzi z początku XX w., niemniej jednak, szczególnie w części północno-wschodniej parku przetrwały drzewa starsze, których wiek sięga stu lat i więcej.
Są tu lipy, jesiony i graby. W parku rośnie ogółem około 200 drzew należących do 16 gatunków. Wśród nich szereg egzemplarzy pomnikowych o obwodach pni od 130 do 370 cm. Na szczególną uwagę zasługuje wierzba krucha o obwodzie pnia 450 cm, usytuowana w południowo-zachodnim narożniku parku.
Okazałym jest kasztanowiec biały o obwodzie pnia 240 cm, a także pomnikowa topola czarna, rosnąca na zachód nim skraju parku. Parkowo-dworski zespól w Chojeńcu stanowi cenny akcent krajobrazowy. Ulokowany na wzniesieniu, ze skupiskiem większych drzew, w okolicy płaskiej, pozbawionej lasów, wśród pól i łąk, wzbogaca w istotny sposób panoramę okolicy.

tekst: Mariusz Dolhan 2011