Skatalogowanych zabytków: 11365
Zarejestruj się

Andrzejów

Województwo:lubelskie
Powiat:włodawski
Gmina:Urszulin
Rodzaj obiektu:Dwór

Stan obecny

Dwór przebudowywany , odnowiony. Zamieszkany.

Historia

Dwór z pocz. XX w.

Pierwszą wzmiankę o miejscowości Andrzejów spotkać możemy w Latopisie Hipackim, który wspomina, że w 1243 roku, istniał tutaj gród stożkowy. Andrzejów rozciągał się wówczas u stóp wyniosłości panującej nad bagnistą okolicą, którego założenia i fosa pozostały do dzisiaj.
Gród położony był na północny - zachód od wsi, miał formę czworoboku z zaokrąglonymi rogami i zajmował powierzchnię 10 arów. Istnienie grodu potwierdzają także znalezione przy grodzisku fragmenty ceramiki. W 1245 r. został zajęty przez ruskich kniaziów, braci Daniła (tj. Daniel Halicki) i Wasylka. Gród był nękany przez Jadźwingów (1248), Mongołów i Tatarów 1256, 1260, 1261 i 1263. Najazdy te doprowadziły do upadku grodu i wyludnienia, bo następna wzmianka o Andrzejowie pojawiła się dopiero 200 lat później, tj. w 1428 roku w księgach ziemskich sądu chełmskiego. Od 1564 roku wieś najczęściej figurowała pod nazwą Jędrzejów - Andrzejów.
Pierwszym rodem zamieszkującym wieś byli Andrzejowscy, którzy podobnie jak ich sąsiedzi Wereszczyńscy, byli ?szlachtą gniazdową?, czyli wywodzącą się z posiadanej wsi. Pod koniec XVI wieku swoje włóki w Andrzejowie w dalszym ciągu utrzymywały rodziny Andrzejowskich, Chojeńskich oraz Mikołaj Brodowski, Małgorzata Czerska, Mikołaj Ditiuk Andrzejowski i Janusz Stecki. Rozdrobnienie majątków było w owym czasie dość powszechne. Wieś Andrzejów zamieszkiwali głównie Rusini wyznania unickiego, później prawosławnego.
W raporcie parafialnym cerkwi unickiej z 1861 roku dowiadujemy się, że Andrzejów zamieszkiwali mieszkańcy noszący nazwiska: Bedłuszaka, Trajgrodza, Ropacia, Panasiuka, Prystupę, Twarduna, Moroziuka, Antoniego Semeniuka, Trocia i Grzegorza Nowosada. Mieszkali też Twardowscy, Zające, Brzezińscy, Grodzińscy, Jungi, Goworki, Mazury. Andrzejów był świadkiem walk powstańców styczniowych z Moskalami i bitwy stoczonej w dniu 15 sierpnia 1920 r, kiedy to kompania por. Hrynkiewicza, w czasie marszu została zaatakowana w Andrzejowie przez silny oddział bolszewicki i poniosła duże straty.
W Starym Andrzejowie poległ też por. Hrynkiewicz. Właściciel majątku w Starym Andrzejowie Stefan Karpiński pozwolił na pochowanie zabitych w oddzielnym grobie koło figury, niedaleko miejsca, w którym zginęli. W 1921 roku, we wsi zamieszkiwało 353 osoby w 68 domach, zaś w nowym i w starym folwarku mieszkało po 29 osób, a w folwarku na Łysosze 42 osoby. W uroczysku zwanym Łysocha, oprócz zabudowań chłopskich, znajdowała się posiadłość o powierzchni 411 morgów, należąca po I wojnie światowej do Konstantego Czupryńskiego.
Dotychczasowy właściciel majątku, wspominany Wincenty Karpiński, zmarł w 1913 roku. W okresie ostatniej wojny Andrzejów był świadkiem mordów na ludności żydowskiej, potem przesiedlania Ukraińców i przybycia nowych mieszkańców zza Bugu, co nie uchroniło osady od spadku ludności.
Jeszcze w marcu 1945 roku we wsi zamieszkiwało 63 rodziny ukraińskie, wobec 54 rodzin polskich. Łącznie wieś liczyła 448 mieszkańców (228 Ukraińców i 120 Polaków). Adam Panasiuk, autor historii Andrzejowa tak opisał m.in. ślady przeszłości: ?Po majątkach w Starym i Nowym Andrzejowie pozostały jedynie parki dworskie. Dwór i budynki gospodarcze w Starym Andrzejowie, do którego prowadzi droga gruntowa przez jedyny pozostały w gminie most drewniany, zostały rozebrane.
Pozostała jedynie wybudowana na początku wieku murowana obora. W Nowym Andrzejowie dwór został zaadaptowany na dom mieszkalny przez wieloletniego kierownika tutejszego PGR Tadeusza Stadnika. W biurowych zabudowaniach po zlikwidowanym PGR umieszczona została siedziba lubelskiego oddziału Agencji Nieruchomości Rolnych, a budynki gospodarcze zostały nabyte przez firmę ?Agromarina? prywatną, która podjęła się hodowli bydła.
Wśród nich znajduje się murowana obora i kuźnia z lat 30-tych ubiegłego wieku.

Park

Pozostałości parku z pocz. XX w.

tekst: Mariusz Dolhan 2011

Komentarze

Aby skomentować obiekt, zaloguj się. Jeżeli nie masz jeszcze konta w serwisie, zarejestruj się.

Ten obiekt nie został jeszcze skomentowany.