Grzybno

Stan obecny

Biblioteka Publiczna.

Historia

Dwór z pocz. XIX w.
Pierwsze wzmianki o wsi pochodzą z 2 poł. XIV w. Historia parafii sięga 1381 r. Parafia prawdopodobnie została założona przez krzyżaków na przeł. XIII i XIV w. W 1479 r. wieś została włączona do dóbr królewskich w granicach starostwa brodnickiego. W 2 poł. XVII w. po zniszczeniach spowodowanych wojnami szwedzkimi, tereny te były zasiedlane przez osadników z zachodu, głównie przez ludność pochodzenia germańskiego. W następstwie I rozbioru terytorium wsi znalazło się w granicach zaboru pruskiego. W 1881 r. we wsi było 17 domów mieszkalnych i 211 mieszkańców natomiast w domenie 9 domów mieszkalnych i 170 mieszkańców. W 1921 r. we wsi było 20 domów mieszkalnych i 241 mieszkańców, a w domenie (czyli w majątku królewskim) 11 domów mieszkalnych i 252 mieszkańców. W Grzybnie po 1 wojnie światowej istniały 3 majątki ziemskie. Największym z nich był tzw. majątek domeny czyli majątek, którego właścicielem było państwo. Zajmował powierzchnię 562 ha. Zarządcy majątku mieszkali w budynku obecnej szkoły. Majątek ten został rozparcelowany, wydzielono 28 gospodarstw położonych wzdłuż dróg do Siemonia, do Głażewa i do Unisławia. Tzw. resztówkę zakupił Jan Fankidejski. Właścicielem drugiego majątku ziemskiego liczącego 270 ha był Teofil Hilar. Siedziba rodziny Hilarów to dzisiejszy dwór. Trzecim majątkiem była tak zwana plebanka, czyli majątek kościelny liczący 70 ha. Administrował nim ksiądz dziekan Leonard Marchlewski. Po 1945 r. majątek przejął Skarb Państwa Polskiego, a w dworze utworzono szkołę.

Opis

Dwór parterowy z dwoma piętrowymi skrzydłami różnej wielkości, umieszczonymi po bokach. Skrzydła tworzą ryzality, zarówno w fasadzie, jak i elewacji ogrodowej. Dachy wszystkich trzech części budynku są dwuspadowe, kryte dachówką, zawierające użytkowe poddasza.

Park

Pozostałości parku krajobrazowego z XIX w. o pow. około 0,5 ha.

Inne

Oficyna, mur. z 2 poł. XIX w.
Budynki gospodarcze, mur. z 2 poł. XIX w.

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011