Biskupice

Stan obecny

Mieszkania.

Historia

Dwór z XIX w.
Wieś wzmiankowana już w 1251 r. Występuje pod nazwą Arnoldisdorp, Arnoldsdorf, Arnoldivilla oraz Arnsdorff i stanowi terytorium biskupstwa chełmińskiego. W 1440 r. Hans Jungehorn z Arnsdorf z okręgu bierzgłowskiego wymieniony jest wśród rycerstwa ziemi chełmińskiej. W 1553 r. kapituła chełmińska nadaje 3 łany sołtysowi Jakubowi płockiemu w opustoszałej wsi Biskupice. W 1570 r. wieś stanowi własność kapituły chełmińskiej i składa się z 23 łanów, 10 chłopów, 1 zagrodnika, 3 komorników i karczmy. Do 1772 r. folwark pozostaje własnością kapituły w Chełmży. Przez ponad 500 lat wieś pozostawała pod zarządem osób duchownych. W 1880 r. wieś i folwark Biskupice, niem. Biskupitz należą do powiatu toruńskiego ze stolicą w Chełmży. W 1903 r. właścicielami majątku zostali pochodzący ze Szczecina - Hilmar von Wuthenau oraz prezydent policji w Szczecinie ? Goerlitz, a w 1913 r. Prusko Królewska Komisja Osiedleńcza dla Prus Zachodnich i Poznańskiego z Poznania. Komisja zajmowała się osadnictwem niemieckim na przejętym przez siebie obszarze. W latach 1913 ? 1919 majątek Biskupice (Biskupitz Gut) w imieniu Komisji Osiedleńczej administrował państwowy zarządca majątku, Fritz Weise. Po zakończeniu 1 wojny światowej i podpisaniu traktatu wersalskiego majątek przeszedł w 1921 r. na rzecz Skarbu Państwa Polskiego, które było prawnym spadkobiercą państwa pruskiego. Majątek podczas przejęcia miał 609,9ha powierzchni i dawał czysty dochód z gruntu 2851 talarów. Skarb Państwa przekazał swe prawa na rzecz Okręgowego Urzędu Ziemskiego. Dzierżawcą w jego imieniu był administrator ? rządca Maciejewski, następnie włodarz Franciszek Łubecki, i kapitan Franciszek Socha Paprocki pochodzący z Racławic. W 1922 r. nastąpiła pierwsza parcelacja majątku, a w 1924 r. kolejna. W okresie międzywojennym w majątku w Biskupicach bywało wiele znamienitych osobistości: generał Józef Haller, płk Norwid Neugenbauer ? Inspektor Armii na Okręg Pomorski, a także ojciec Mikołaja Reya, niedawnego ambasadora USA w Polsce. W czasie okupacji wieś nosiła nazwę Bischfeld, a zarządcą resztówki majątku był Niemiec polskiego pochodzenia o nazwisku Born, (zmienionym z nazwiska Borkowski). W tym czasie hitlerowcy skonfiskowali 68 polskim gospodarzom ich własne gospodarstwa. Według spisu z 1943 r. powierzchnia gminy wiejskiej wynosiła 926,55 ha, było 114 gospodarstw, w których mieszkało 585 mieszkańców. Wieś należała do obwodu urzędowego (Amtsbezirke) i pocztowego ? Łubianka (Luben). Po wojnie majątek stał się ponownie własnością Skarbu Państwa Polskiego.

Opis

Dworek parterowy, murowany z cegły i otynkowany. W osi wejściowej nieznaczny ryzalit zwieńczony falistym szczytem. Wejście poprzedza skromny portyk czterokolumnowy podtrzymujący balkon.

Park

Park z XIX w. o pow. około 1,5ha. Zaniedbany z licznymi okazami starodrzewu.

Inne

Spichlerz, mur. z końca XIX w.
Stodoła, drewn. przed 1936 r.
Dom mieszkalny, mur. z 1922 r.
Czworak (dom nr 29), mur. z 4 ćw. XIX w.
Szkoła i bud. gosp. przy szkole, mur. z 1898 r.
Dom nr 25, mur. z 1935 r.
Kościół par. rzymskokatolicki, p. w. św. Marii Magdaleny z lat 1760 ?1764
Plebania, mur. z 4 ćw. XIX w.
Budynek gosp. przy plebanii, mur. z 4 ćw. XIX w.

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011