Cieślin

Stan obecny

Własność prywatna.

Historia

Dwór z 1864 r.
Cieślin to wieś leżąca przy drodze nr 251, w odległości ok. 5 km na zachód od centrum Inowrocławia. Znana była już w poł. XIII w., kiedy to należała do kapituły włocławskiej. Pierwsza wzmianka o Cieślinie pochodzi z 1239 r. W XIV w. wieś należała do Łabiskich h. Leszczyc. W 1365 r. Wojciech z Kościelca i Pakości, wojewoda kujawski, z działu przeprowadzonego ze stryjecznym bratem - Hektorem z Pakości, wziął Cieślin wraz z innymi dobrami. Jego synem był Grzymisław, stolnik inowrocławski i kasztelan bydgoski, posiadający też Mikołajkowo k. Pakości i Żelaskowo w parafii Kędzierzyn. Po zacnym kasztelanie, aż do 1510 r. wieś należała do biskupów włocławskich, następnie stała się własnością szlachecką. Początkowo należała do Kościeleckich z Kościelca, a od 2. poł. XVI w. również Trzebińskich h. Szeliga. Od poł. XVII w. współwłaścicielami wsi została rodzina Rozdrażewskich. Później, na skutek rozlicznych koligacji, w posiadanie majątku weszli Rusinowscy i Suchciccy, jednak ich prawa wygasły w XVIII w. i ostatecznie dziedzicami zostali Trzebińscy. Poprzez ożenek z Trzebińską w 2. poł. XVIII w. właścicielem wsi został Rościszewski, kapitan wojska polskiego. Następnie majątek wrócił w ręce sukcesorów Trzebińskich, a w 1792 r. Teresa Trzebińska scedowała go bratankowi – Gabrielowi Prandota-Trzcińskiemu h. Rawicz. Zaledwie rok później wieś przeszła w ręce niemieckie.
W XIX w. właścicielami wsi byli m.in.: pruski komisarz Busse, następnie od 1840 r. Sicińscy herbu Prawdzic. W 2. poł. XIX w. Franciszka Sicińska przekazała swój „dożywotni” majątek po mężu Janie, M. Sempowskiemu. Jednakowoż w 1861 r. stał się on własnością przybranego syna Teofili Sicińskiej i Ignacego Brzeskiego herbu Prawdzic – Franciszka. Tenże Franciszek ożenił się z Zofią Parzelską, a w 1864 r. wybudował pośrodku parku obecny dwór. W 1874 r. dziedzic dokupił majętność Radłowo od Wojciecha Morawskiego.
W 1885 r. Cieślin stanowił wieś i dominium w pow. inowrocławskim. Domena wraz z Radłowem miała 3814 mórg obszaru. Na terenie domenalnym (tak mówiono o terenach majątku w dawnych czasach, były też konie dom., drogi, kolejki albo monety, itd, itp) znajdowało się 9 domów ze 176 mieszkańcami (173 katolików, 3 ewangelików, 32 analfabetów), zaś na terenie wiejskim 3 domy z 30 mieszkańcami (wszyscy katolicy, 8 analfabetów).
Franciszek Brzeski był powstańcem styczniowym, a także działaczem społecznym i rolniczym; później także agronomem w Bonn i posłem na sejm pruski. Mieli z Zofią pięcioro dzieci, z których majątek w 1900 r. odziedziczył Stanisław (1870-1929). Ten na pocz. XX w. do posiadanego Cieślina i Radłówka dokupił Sójkowo. Był właścicielem tych dóbr co najmniej do 1926 r. Areał majątku liczył wówczas 392 ha, a do urzędu skarbowego wykazywano ponad 2900 talarów tzw. "czystego dochodu". W 1929 r. majątek został kupiony przez Mieczysława Zabłockiego h. Łada, ożenionego (ślub w 1922 r.) z Wincentyną Skotnicką h. Rola. Był on m. innymi działaczem społeczno – gospodarczym, zasłużonym dla Kółek Rolniczych; członkiem „Sokoła” w Inowrocławiu i prezesem „Rolnika” w Strzelnie. Zmarł w 1933 r., a do wybuchu 2. wojny światowej majątkiem zarządzała wdowa, której pomagał brat Mieczysława – Józef. Była oficjalną właścicielką Cieślina i Walentynowa, począwszy od 1936 r. Mieszkała tu wraz z nieletnimi synami: Stanisławem i Józefem.
W 1930 r. wieś liczyła 212 mieszkańców; byli tu dwaj kowale: Foltyniewicz i Kłobuchowski. W latach 1939-1945 nazywała się Dexel, a od 1943 r. dobra stały się własnością Rzeszy Niemieckiej. Zabłocka po wybuchu wojny została przewieziona do Generalnej Guberni, gdzie pomagała synom pracującym na wsi. W 1944 r. zarządcą został Polak, Zygmunt Kaczmarek, ożeniony z Gabrielą Bilan. Po wojnie dobra zostały znacjonalizowane i stały się własnością Skarbu Państwa Polskiego. Właścicielce nakazano opuszczenie majątku, a nawet powiatu inowrocławskiego. Zamieszkała we Włocławku, a zmarła w 1969 r. w Wierzenicy k. Poznania. W Cieślinie utworzono Państwowe Gospodarstwo Rolne z podległymi zakładami w Sójkowie i Sławęcinie. Przez wiele lat zasłużonym dyrektorem PGR-u był p. Marek Budzyński. Zakład został rozwiązany ustawowo w 1996 r. Dwór zachował się do czasów obecnych w dobrym stanie i obecnie stanowi własność prywatną.
Opracowanie własne na podst. dostępnych źródeł w Internecie i badań terenowych.
Wszystkie prawa zastrzeżone!

Opis

Dwór parterowy, nakryty dwuspadowym dachem, mieszczącym mieszkalne poddasze. Wejście poprzedzone murowanym gankiem. Z boku dworu znajduje się parterowa przybudówka z końca XIX w. W obu elewacjach budynek urozmaicony jest werandami. W fasadzie nad werandą umieszczono balkon, dźwigany przez pseudoportyk złożony z czterech półkolumn. Pomiędzy środkowymi z nich umieszczono herb "Prawdzic".

Park

Park krajobrazowy z XIX w. o pow. 4,6 ha. Nadal można w nim wyróżnić aleję lipową i grabową. Starodrzew jeszcze na pocz. XXI w. reprezentowany był przez ponad 30 gatunków drzew i krzewów ozdobnych. Rosły tu m.in. buk pospolity, kasztanowce białe, klony zwyczajne, klony jawory, lipy drobnolistne, platany klonolistne, topole białe, brzozy brodawkowate oraz wiązy górskie i polne. Pomniki przyrody (stan na rok 2000) stanowiły: platany o obw. ponad 400 cm, klon jawor o obw. 320 cm, topola biała o obw. 430 cm oraz lipa drobnolistna o obw. w pierśnicy 320 cm.

Inne

Zabudowania gospodarcze z k. XIX w.
Brama wjazdowa
Zabytkowy dom (nr 8) z k. XIX w.

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011