Żabienko

Stan obecny

Własność prywatna

Historia

Dwór z 4 ćwierci XIX w.
Żabienko to malownicza wieś położona niedaleko Żabna, w odległości 6 km na południe od Mogilna i 13,5 km na zachód od Strzelna. Wieś znana była niegdyś jako Żabinko, lub z niem. Streben. Od najdawniejszych czasów ziemie późniejszego majątku wchodziły w skład dóbr Żabno i jako takie należały do benedyktynów mogileńskich. Po III rozbiorze Polski i okresie Księstwa Warszawskiego, folwark wchodzący w skład majętności żabieńskiej, wszedł razem z nią w skład dominium w Strzelcach.
W 1870 r. dla ówczesnych właścicieli bądź też zarządców wzniesiono obecny dwór, rozbudowany o północne skrzydło na przeł. XIX i XX stulecia. Folwark podobnie jak wcześniej podlegał majątkowi w Żabnie. Wszystkie ważniejsze instytucje, parafie i szkoły znajdowały się w pobliskim Mogilnie, jedynie najbliższa stacja pocztowa znajdowała się w Wylatowie. W 1885 r. oprócz zabudowań dworskich, we wsi były 3 „dymy” i 101 mieszkańców, w tym 93 katolików i 8 ewangelików. W 1926 r. właścicielką majątku była Marta Kabisch. Łącznie gospodarstwo miało 305 ha obszaru, w tym 270 ha ziem uprawnych, 20 ha łąk i pastwisk, 5 ha nieużytków (drogi, place, itd.) oraz 10 ha wód. Czysty dochód gruntowy z majątku wynosił wówczas 1203 talary. W latach 1939-1945 wsi przywrócono niemiecką nazwę z lat 1908-1919 - Streben. Po wojnie majątek stał się własnością Skarbu Państwa Polskiego, a dwór przechodził różne koleje losu, przez lata popadając w ruinę.
Od 2009 r. obecny właściciel prowadzi tu prace remontowe, przywracając założeniu dawną świetność. Stan dworu na rok 2021 - nieznany.
Źródła:
Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich... 1880-1902;
Teki Dworzaczka (Regesty, Monografie) Biblioteki Kórnickiej P.A.N.;
Księga Adresowa Gospodarstw Rolnych woj. Poznańskiego z 1926 r.
Badania terenowe w latach 2009-2010
Wszystkie prawa zastrzeżone!

Opis

Eklektyczny dwór wybudowany został na niewielkim wzniesieniu. Jest to budynek piętrowy, wzniesiony na planie zbliżonym do litery "T", w dłuższej osi w kierunku północ-południe. Fasadę od południa akcentuje nieznaczny ryzalit zwieńczony neogotyckim szczytem ze sterczynami. Podobne zwieńczenie zastosowano we wschodniej elewacji korpusu budowli. Tu również znajduje się obecnie główne wejście do budynku.

Park

Na zachód od dworu rozciąga się park krajobrazowy z 2. poł. XIX w. o powierzchni około 3 ha z 2 stawami. Założenie położone jest na zróżnicowanym terenie. Rośnie tu cenny starodrzew, wśród którego na szczególną uwagę zasługują pomniki przyrody: wiązy o obw. w pierśnicy 340 cm, świerk o obw. 250 cm oraz dąb odmiany zwisłej o obw. 260 cm.

Inne

Stajnia, spichlerz.

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011