Uścikowo

Stan obecny

Pałac \"Julia\". Własność prywatna.

Historia

Pałac z 1913 r.
Miejscowość znana była niegdyś jako Usczikowo (1380 r.), Usczicowo (1398 r.), Vszczykowo (1523 r.). Wzmiankowana była już w 1356 r., kiedy to w dokumentach pisanych wymieniany był Piotr Uścikowski wraz z synem Janem ze Świątkowa, jako świadek aktu dotyczącego Turzy. Podaje się również, że w 1380 r. Ożep z Uścikowa wraz z Piotrem Świątkowskim oraz inną szlachtą byli świadkami nadania Świnarzewa klasztorowi łękneńskiemu. W 1380 r. wymieniany jest podsędek Piotraszy z Uścikowa, Piotrek ?de Usczikowicze? (1363 r.), oraz Bogusław ?de Usczicewo? (1397 r.). Istenieje również informacja z 1470 r. dotycząca rozgraniczenia Uścikowa z Obiecanowem, Świątkowem i Żernikami. Akta kcyńskie z 1521 r. informują o dokonanych wówczas działach Uścikowa, Tonowa, Powodowic i Świątkowa. Wzmiankuje się również, że około 1521 r. proboszczowie świątkowscy pobierali z Uścikowa dziesięcinę snopową z ról dziedzicznych i karczmarskich, zaś w 1773-75 r. podaje się, że sejm wyznaczył wówczas specjalną komisję do rozgraniczenia dóbr Świątkowa i Uścikowa. Wśród właścicieli Uścikowskich dóbr wymieniany jest Piotr Uścikowski, następnie rodzina Gozimirskich. Następnie właścicielami Uścikowa został ród Brezów, który stanowił polską gałąź rodziny von Briesen z Marchii, od końca XVI w. o spolszczonym nazwisku Briza, Bryza, a od 1. połowy XVII w. ? Breza. W 1. połowie XIX w. dziedzicem był Eugeniusz Breza (1802-1856) żonaty z Matyldą Maybaum (1808-1858) a następnie Tytus Breza (1801-1865) herbu własnego, zonaty z Jadwigą Marianną Wierzbińską herbu Nałęcz (1826-1885). Eugeniusza odwiedzał w latach 20. XIX w. kolega ze studiów, pisarz Henrich Heine który barwnie i szczegółowo opisał Polaków i Pałuki w opowiadaniu ?Über Polen?. Rodzeństwo posiadało licznych potomków, którzy jednak nie pozostali w Uścikowie, a majątek w 2. połowie XIX w. wykupiła Komisja Kolonizacyjna. Od Komisji dobra te nabył niejaki Schmidt, a następnie rodzina Winecke. Ojcem Paula (18.08.1868-27.09.1943) mógł być Wilhelm Winecke. Pochodzili oni z Glesna koło Wyrzyska, gdzie byli zarządcami majątku. Paul rozbudował pałacyk w 1913 r., m.in. poszerzając go o skrzydło zachodnie przeznaczone dla letników. W 1926 r. majątek pod jego zarządem przynosił 2542 talary i 81 srebrnych groszy czystego dochodu gruntowego. Areał gospodarstwa liczył 601,29 ha, w tym ziem uprawnych 410,59 ha i 137 ha łąk i pastwisk. Paul Winecke został pochowany zgodnie ze swoją wolą, w grobowcu na półwyspie stawu znajdującego się w przydworskim ogrodzie. Wdowa po Paulu, Greta, opuściła Uścikowo w styczniu 1945 r. i wyjechała do Niemiec. Po wyzwoleniu pałac zajęli Rosjanie, a później w majątku utworzono PGR podlegający kolejno pod zakłady w Marcinkowie Dolnym, Sielcu, Brudzyniu i Cerekwicy. Obecnie właścicielem części folwarcznej założenia jest \\\"Cerplon\\\" z Cerekwicy.

Opis

Pałac eklektyczny. Bryła pałacu jest nieregularna z niesymetrycznie usytuowaną niską wieżą krytą hełmem. Portal zdobiony jest sześcioma kolumnami doryckimi, nad którymi znajduje się balkon. Odnowiony zabytkowy dworek zamieniony został przez obecnego właściciela na pensjonat. Wewnątrz znajduje się mieszkanie właściciela oraz trzy apartamenty: Toscana, z wieżyczką i zabytkowym pokojem laziennym, Margaretka - dość duży pokój, niegdyś sypialnia hrabiny oraz dwupokojowy Apartament Parkowy z balkonem.

Park

Park krajobrazowy z końca XIX w., zaprojektowany przez J. Larrasa. W otoczeniu pałacu, do którego prowadzi podjazd okalający kolisty trawnik znajduje się park o powierzchni 4 ha, bogaty w różnogatunkowy starodrzew, pod którego koronami swobodnie rozrastają się rośliny zielne i krzewy. Park z dwóch stron otoczony jest murem. Pośrodku znajdują się 2 dość duże stawy. Spośród pomnikowych drzew wymienić należy aleję grabową i kilka egzemplarzy jesionów o obw. około 400 cm. Wśród parkowej zieleni znajdują się grobowce rodziny ostatnich właścicieli majątku.

Inne

Zabudowania gospodarcze.
Folwark
Zabytkowa figura św. Jana Nepomucena

tekst: Marek polskiezabytki.pl 2011